Katar'a karşı kim nerede duruyor?

Dün sabah saatlerinde, Suudi Arabistan'ın başı çektiği ülkelerin Katar ile ilişkileri kesme kararı dünyanın gündemine oturmuştu. Bunun Katar'a karşı bir kampanya olduğu ve Katar'ı "daha zor günlerin" beklediğine ilişkin yorumlar yapılmıştı. Bazı ülkeler de Katar'a destek olacaklarını ilan ederek birlik mesajı vermişti.

Peki dünyanın gündemine oturan Katar meselesinde kim hangi noktada duruyor?

Suudi Arabistan

Ülkenin resmi haber ajansı Katar ile ilişkilerin "terörizm ve aşırıcılığa karşı ulusal güvenliği koruma" amacıyla kesildiğini ifade etti. Aynı zamanda Suudi Arabistan'daki Doha merkezli El Cezire'nin ofisleri de kapatıldı. Katar'ın tek sınır kara sınırıyla birlikte ülkeyle hava ve deniz ulaşımını da kesen Suudi Arabistan, Yemen'de İran destekli Husilere karşı öncülük ettiği koalisyondan da Katar'ı çıkardı. Katar, Yemen'de El Kaide ve IŞİD'e destek olmak ve Husilerle müzakereler yürütmekle suçlandı. Ülkeden gelen açıklamalarda Katar'ın "Müslüman Kardeşler ve diğer grupları sahiplendiği" iddia edildi. Ülke vatandaşlarının Katar'a gitmesi yasaklanırken ülkede bulunan Katarlılara Suudi Arabistan'ı terk etmeleri için 14 gün süre verildi. Bu karar, Hac için ülkede bulunanları kapsamıyor. Bahreyn ve BAE de aynı doğrultuda bir karar aldı.

Birleşik Arap Emirlikleri

Salı sabahından itibaren Katar ile gidiş ve geliş tüm uçuşların iptal edildiği belirtildi. BAE Katar'ı "Müslüman Kardeşler'i fonlamak ve barındırmakla" suçladı ve Katar'ın "süregelen politikalarının bölgenin güvenliğini ve egemenliğini sarstığını" gerekçe göstererek ilişkilerin kesildiğini ilan etti.

Bahreyn

Ülkenin Dışişleri Bakanı yaptığı açıklamada "ulusal güvenliğini korumak için" diplomatik ilişkilerin askıya alındığını duyurdu. Bahreyn, Katar'a karşı hava sahasını ve limanlarını 24 saat içinde kapatacağını ilan etti. Doha'daki elçiliğini 48 saat içinde kapatacağını ve ülkede bulunan Katarlı diplomatların da aynı süre içinde ülkeyi terk etmesi gerektiğini ifade eden Bahreyn yetkilileri "Katar'ın bölgeyi istikrarsızlaştırdığını" iddia etti.

Mısır

Katar'ı uzun süredir Müslüman Kardeşler'e destek vermekle suçlayan Mısır, Katar'ın "Mısır karşıtı bir yol tuttuğunu" ve "Katar'ı terörü desteklemekten vazgeçirmeyi başaramadıklarını" açıkladı. Katar'ın Sina Yarımadası'ndaki silahlı gruplara da destek verdiği iddia edildi. Ülkenin Dışişleri Bakanlığı Katarlı diplomatlara Mısır'ı terk etmeleri için 48 saat süre tanıdı. Söz konusu ülkeler Katar'ın tanınan kanalı El Cezire başta olmak üzer Katarlı medya organlarının faaliyetlerini iptal etmişlerdi. Mısır da Katar ile hava ve deniz ulaşımını sona erdirenler arasında, bunun nedeninin "ulusal güvenliği korumak" olduğu dile getirildi.

Yemen

Suudi Arabistan'ın öncülüğündeki koalisyon ülkede Husilere karşı savaşı sürdürüyor. Katar'a karşı tavır alanlardan biri de Yemen'deki Suudi Arabistan destekli Abdurrabbu Mansur Hadi hükümeti. Katar'ın ülkede El Kaide ve IŞİD'i desteklediği iddasıyla Katar koalisyondan çıkarılmıştı. Ülkenin resmi haber ajansı Katar'ın, "düşmanları olan İran destekli Husiler ile birlikte çalıştığını" iddia etti. Katar'ın ülkede hem İran destekli Husilerle, hem IŞİD ile, hem de El Kaide ile ilişki içerisinde olduğuna yönelik ifadeler şaşkınlığa sebep oldu.

Maldivler

Güney Asya'nın ada ülkesi de Katar'a tavır alanlar arasında. Maldivler, Suudi Arabistan'ın başı çektiği ülkelerin açıklamalarından bir süre sonra Katar ile ilişkileri kestiğini ilan etti. Buna sebep olarak Katar'ın "terörizm ve aşırılığı teşvik eden faaliyetleri" gösterildi. Maldivler'in Suudi Arabistan ile yakın ilişkileri olduğu biliniyor. Ülkenin Ortadoğu'daki ilk diplomatik misyonu Riyad'da açılmıştı.

Libya

Ülkenin doğusunda Tobruk merkezli hükümet, General Halife Hafter ile tanınıyor. Hafter'e Mısır'ın destek olduğu biliniyor. Tobruk merkezli hükümetin Dışişleri Bakanı Katar ile ilgili şu ifadeleri kullandı: Katar Libya'daki Müslüman Kardeşler teşkilatına ve diğer silahlı İslamcı gruplara 2012 yılından bu yana silah desteğinin ana kaynağı. Katar, Arap dünyasının ulusal güvenliğine bir tehdit teşkil ediyor. Halife Hafter de Katar'ı "teröre destek olmakla" suçlamıştı.

Ülkenin başkenti Trablus merkezli olan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Trablus hükümetinden resmi bir açıklama gelmedi. Ancak bölgede "Katar destekli olduğu ve aşırıcılığı yaydığı" iddiasıyla bazı kurumların kapatılması, Trablus merkezli hükümetin de Katar karşıtı kampa katılacağı yorumlarına sebep oldu.

Kuveyt

Suudi Arabistan ile yakın diplomatik ilişkilere sahip olmasına rağmen Kuveyt, Katar'a yönelik sert bir açıklama yapmadı. Kuveyt emiri şu ifadeleri kullandı: Katar emirinin kendine hakim olması ve durumu kötüleştirecek adımlar atmaktan kaçınması gerekiyor. Kuveyt'in, her ne kadar Suudi Arabistan'ın başı çektiği tarafa yakın olsa da, nispeten tarafsız ve uzlaşmacı bir tutum izlediği söylenebilir. Kuvey emiri, Suudi Arabistan kralı ve Katar emiri ile ikili görüşmelere devam ediyor.

Ürdün

Suudi Arabistan ile yakın ilişkileri olan bir diğer ülke Ürdün'ün de Katar karşıtı cephede henüz yer almadığı söylenebilir. Ülkeden krize yönelik ciddi bir açıklama gelmiş değil. Bölgede, patlak veren krizde şimdilik herhangi bir tarafa destek olmayarak tarafsız kalmayı seçen tek ülkenin Ürdün olduğu görülüyor.

Umman

Umman, Suudi Arabistan'ın başı çektiği Körfez İşbirliği Konseyi'nin bir üyesi olmasına rağmen Katar'a destek olacağı şeklinde yorumlanan hamleler gerçekleştirdi. Krizin ardından Katar'a ilk resmi ziyaret Umman Dışişleri Bakanı Yusuf bin Alevi bin Abdullah'tan geldi. İki ülkenin dışişleri bakanlarının görüşmesi, Umman'ın Katar'ın karşısında değil yanında olacağı şeklinde yorumlandı. Katar'ın kendisine yönelik ablukayı Umman ve İran yoluyla aşabileceği düşünülüyor.

Irak

Irak Meclis Başkanı Selim Cuburi krizin ardından iki ülkenin ortak hareket edeceğini belirtti. Cuburi'nin ofisinden yapılan yazılı açıklamada, Cuburi'nin dün Katar'ın Başkenti Doha'da Katar emiri ile bir araya geldiği, ikili ilişkilerin güçlendirilmesi meselesinin konuşulduğu ve bölgesel sorunlara karşı çözüm yollarının arandığı belirtildi.

İran

İranlı yetkililer Katar'a yönelik hamlenin Ortadoğu'da krizi derinleştireceği uyarısında bulundu. İran Cumhurbaşkanı Ruhani de "sınırları kapatmanın ve ilişkileri kesmenin krizi çözmenin yolu olmadığını" ifade etti. Bölgede "Suudi Arabistan ile doğal düşman" görünümünde olan İran'ın, Suudi Arabistan'ın başı çektiği kampın karşısında, Katar'ın yanında yer aldığı söylenebilir. İran aynı zamanda bölgede yükselen tansiyonun sebebi olarak Donald Trump'ın Suudi Arabistan ziyaretini işaret etti. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de diyalog çağrısı yaptı.

Katar'a uygulanan blokajın ardından ülkenin dünyaya açılan kapısı olabileceği düşünülen İran'ın konumu Katar için hayati durumda. Sınırların kapatılmasının ardından Katar'ın dış dünya ile bağının daha çok İran üzerinden sağlanacağı ifade ediliyor.

Pakistan

Asya'da Suudi Arabistan'ın geçmişten günümüze en büyük müttefiklerinden olan Pakistan'ın tutumu da Suudi Arabistan'dan yana değil. Pakistan, Katar ile diplomatik ilişkilerini kesmeyeceğini açıkladı. Katar ve Suudi Arabistan ile köklü ve gelişmiş ilişkileri bulunan ülkenin tam anlamıyla bir ikilem içerisinde bulunduğu dile getiriliyor. Şimdilik Pakistan'ın tutumu Suudi Arabistan'ın aleyhine gözükse de, bölgesel faktörler ve sınırların güvenliği gibi nedenlerle Pakistan'ın taraf değiştirebileceği dile getiriliyor.

Türkiye

Bölgede Katar ile oldukça yakın ilişkileri olan bir ülke de Türkiye. Krizin başlangıcından bu yana Türkiye'nin Katar'ın yanında durması beklense de Türkiye tarafından gelen açıklamalar ihtiyatlı. Türkiye ve Katar halkı özellikle sosyal medyada dostluk ve işbirliği mesajları paylaşıyor. Katar ile Türkiye'nin birbirlerine olan desteği biliniyor. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu bölgede yaşanan kriz için diyalog çağrısı yaptı ve gelişmelerin üzücü olduğunu belirtti. Henüz krize dair net bir renk vermeyen Türkiye'nin tutumunun nasıl süreceği merak konusu. Öte yandan Katar medyasının öncüsü niteliğinde olan El Cezire'nin kısa bir süre önce Türkiye'deki faaliyetlerine son vermiş olması, "Türkiye'nin Katar'ın yanında yer almayabileceği" iddialarına neden oluyor.

Suriye

Esed rejimi Katar'ı uzun süredir ülkedeki muhalif silahlı gruplara destek olmakla suçluyor. Esed rejimi ile muhalifler arasındaki anlaşmaların Katar aracılığyla yapıldığı biliniyor. Katar aynı zamanda muhalif grupların Batılı rehineler ile girdiği takaslarda da birçok kez aracı konumunda yer almıştı. Esed rejimi ile Katar arasındaki ilişkilerin krizden önce de gergin olduğu ve kriz sona erdiğinde de bu gerginlikte bir değişme olmayacağı ifade ediliyor.

İsrail

İsrail, Katar'ın Müslüman Kardeşler ve Hamas gibi gruplara destek verdiğini ifade ediyor. Katar, Hamas'ın faaliyetlerini yürüttüğü ve Hamas liderlerinin ikamet ettiği bir ülke. Bu sebeple İsrail'in Katar'a karşı sürekli suçlayıcı bir tutum içerisinde olduğu biliniyor. İsrail, Katar'la ilişkilerin kesilmesini memnuniyetle karşıladı. İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman krizle ilgili "radikal İslami terör korkusuyla Katar'la ilişkilerini kesen ülkeler, İsrail'e, Arap ülkeleriyle radikal İslami teröre karşı iş birliği yapmak için büyük fırsat sunuyor. Arap ülkeleri bile bu bölgedeki riskin İsrail değil, terörizm olduğunu anladı. Bu durum iş birliği için fırsat" ifadelerini kullandı ve İsrail'in, Katar'la ilişkilerini kesen Arap ülkeleriyle iş birliğine açık olduğunu dile getirerek "şimdi top onların (Arap ülkelerinin) sahasında" dedi.

Kaynak: Mepa News