Etiyopya Eritre'yi "savaşa hazırlanmakla" suçlarken Eritre komşusunun sözlerinin "tehlikeli çatışmaları" körüklediğini söylüyor. Analistler Doğu Afrika'da yeni bir çatışmanın patlak vermesinden endişeli.
Etiyopya ne istiyor?
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed aylardır denize kıyısı olmayan ülkesi için denize erişim talep ederken, bunun barışçıl yollarla olacağında ısrar ediyor.
Yaklaşık 130 milyonluk nüfusuyla Afrika'nın en kalabalık ikinci ülkesi olan Etiyopya, 1993 yılında Eritre'nin ayrılmasıyla kıyı şeridini kaybetti.
Abiy, 28 Ekim'de parlamentoya yaptığı açıklamada, "Etiyopya'nın kimse istese de istemese de kara ile çevrili kalmayacağından yüzde bir milyon emin olduğunu" iddia etti. "Barışçıl bir çözüm" bulmak için özellikle ABD ve Avrupa'ya "ara buluculuk" çağrısında bulundu.
Asmara'daki Eritre hükümeti, Etiyopya'nın Assab limanına göz diktiğini belirtiyor ve enformasyon bakanı aracılığıyla Abiy'nin sözlerini "tehlikeli çatışmaları körüklemek" olarak kınadı.
Oslo New University College'da profesör ve bölge uzmanı olan Kjetil Tronvoll şunları söyledi:
"Abiy'in Kızıldeniz'e erişimle ilgili mesajları geçen yıl boyunca sabit kaldı. Yavaş yavaş daha somut bir askeri eylemi haklı çıkarabilecek bir argüman geliştiriyor ve Eritre'yi düşman bir komşu olarak tasvir ediyor."
Etiyopya'nın Eritre'ye yönelik suçlamaları neler?
Ekim ayı başlarında Etiyopya, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'ne yazdığı bir mektupta komşusunu "aktif olarak savaşa hazırlanmakla" suçladı.
Eritre'yi, isyancıların 2020-2022'de federal hükümete karşı acımasız bir savaş yürüttüğü Etiyopya'nın Tigray bölgesindeki bölgesel hükümetle ülkeyi "istikrarsızlaştırmak ve parçalamak" için çalışmakla suçladı.
Eritre bunu "aldatıcı bir maskaralık" olarak kınadı.
Ancak Chatham House düşünce kuruluşunda araştırmacı olan Abel Abate Demissie, bölgeyi yöneten Tigray Halk Kurtuluş Cephesi ile "Etiyopya ve diasporadaki diğer hükümet karşıtı güçlerle" bağlantılar olduğunu söyledi.
Tronvoll, barışçıl seçeneklerin tükendiğini iddia ederek ara buluculuk çağrısının silahlı eylemden önceki son adım olabileceğinden korkuyor ve "Abiy haklı ve meşru meşru müdafaa hakkı için adım adım bir dava oluşturuyor. Bu konuda son derece ciddi" ifadelerini kullandı.
Çatışma yaşanacak mı?
Etiyopya ve Eritre arasında 1998'den 2000'e kadar on binlerce insanın öldürüldüğü bir savaş yaşandı.
Abiy ile 1993'ten beri demir yumrukla yöneten Eritre Devlet Başkanı Isaias Afwerki arasındaki ilk yakınlaşmaya rağmen ilişkiler gergin kaldı.
Bu yılın başındaki uydu görüntüleri, Etiyopya ve Eritreli askerlerin sınırda toplandığını gösterdi.
Batılı bir güvenlik kaynağı AFP'ye verdiği demeçte, bunun geçici olduğunu kanıtladı ve o zamandan beri hiçbir istihbarat yakın bir çatışmaya işaret etmedi.
Bununla birlikte, Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Alex Vines, "Mısır faktörünü" vurgulayarak "bölgede gerilim artıyor" dedi.
Kahire'nin Addis Ababa ile ilişkileri, özellikle Etiyopya'nın Nil üzerinde Mısır'ın su arzını etkileyeceğinden korktuğu bir mega baraj inşa etmesi nedeniyle gergin.
Üç milyonun biraz üzerinde nüfusa sahip bir ülke olan Eritre, son aylarda Mısır'a yaklaştı.
Afwerki geçen hafta Mısır'a birkaç günlük bir ziyaret gerçekleştirdi ve burada "Eritre'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü destekleme konusundaki kararlılığını" teyit eden mevkidaşı Abdulfettah es Sisi ile bir araya geldi.
Etiyopya ve Eritreli yetkililer, AFP'nin çatışma riski konusundaki yorum taleplerine yanıt vermedi.
Kaynak: Mepa News, AFP