İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Vahid Celalzade, Danimarka'nın Tahran'daki büyükelçisi Jasper Ver ile bir görüşme gerçekleştirdi.
İkilinin yaptığı toplantıda uyuşturucunun Afganistan'dan Avrupa'ya geçişiyle mücadelenin İran'a çok büyük maliyetler yüklediğini belirterek, AB ülkelerinin bu konuda daha etkin ve aktif rol oynaması, uyuyşturucuyla mücadele masraflarının bir kısmını İran'a ödemesi gerektiğini söyledi.
Vahid Celalzade görüşmede Danimarka ile ilişkilerini geliştirmek istediklerini, Danimarka'nın ABD'nin baskılarına aldırmayarak İran ile ekonomik ilişkilerini geliştireceğini umduklarını da belirtti.
Dünya eroinin üçte ikisinden fazlası Afganistan'da üretiliyor. Afganistan-İran-Türkiye rotasıyla bu eroin, kaçak yollardan Avrupa ülkelerine ulaşıyor ve burada tüketiliyor. Taliban'ın iktidara dönmesiyle özellikle Avrupa'da büyük bir eroin kıtlığı yaşanması bekleniyor.
Afganistan'dan Taliban'ın ortaya çıkışından bu yana eroin üretiminin seyri
Afganistan'da Taliban siyasi ve askeri bir hareket olarak ortaya çıktığı, Afganistan'da idareyi ele almaya başladığı 1994'ten itibaren uyuşturucu üretimini kesin olarak yasaklamıştı. Uyuşturucunun ham maddesi olan ve işlenmeden uyuşturucu olarak kullanılamayan haşhaşı ise hayvan yemi, yağ ve ilaç sektörü gibi çeşitli alanlarda kullanılabildiği için başlangıçta serbest bırakmıştı.
Fakat Taliban'ın tüm engelleme çalışmalarına rağmen haşhaşların kaçak yollarla eroine dönüştürülmesi tam olarak engellenemediğinden 1999'da Taliban Afganistan genelinde haşhaş üretimini yasaklamıştı. Bu yasak 2000'de Afganistan kaynaklı eroinin %97 oranında azalmasına neden olmuştu.
Taliban'a karşı savaşan Kuzey İttifakı'nın hakim olduğu Afganistan'ın kuzeydoğusunda eroin ekiminin ittifakın finansmanı için devam ettirilmesi bu oranın %100'e ulaşmasına mani olmuştu. Haşhaşın yasaklanması, uyuşturucu dışında kullanıldığı alanlara engel olduğundan Afganistan'ı zora düşürse de Taliban'ın uyuşturucuyla etkin mücadelesi dünya çapında takdir toplamıştı. 2000 yılında Birleşmiş Milletler, Afganistan'daki Taliban yönetimine uyuşturucuyla etkin mücadelesinden ötürü resmen özel teşekkürde bulunmuştu.
2001 sonunda ABD'nin öncülük ettiği ve Kuzey İttifakı'nın da katıldığı NATO müdahalesiyle Taliban iktidarının devrilmesinin ardından ABD ve Kabil hükümeti Afganistan'da uyuşturucu üretimini başlatmış ve büyük bir gelir aracı olarak tekeline almıştı. Bu da Afganistan'dan dünyaya yayılan eroinin hiç olmadığı kadar artmasına neden olmuştu.
2000'li yıllarda Taliban Hareketi kırsal bölgelerde alan elde ettikçe kontrol ettiği bölgelerde uyuşturucu üretimine yeniden mani olmaya başlamıştı. 2021'de tüm ülkeyi ele geçiren Taliban, zaten kontrol altında tuttuğu bölgelerde uyguladığı uyuşturucu yasağına tekrar değinerek ülke çapında kesin olarak uyuşturucu üretimini yasakladıklarını tekrar hatırlattı.
İran ve uyuşturucu
İran, Afganistan'dan batı yönünde yola çıkan çok yüklü miktarda eroinin ilk rotası olduğundan uyuşturucuyla mücadelede kritik ülke olarak görülüyor. İran'da uyuşturucu ticaretine yönelik ağır cezalar bulunuyor. İran'da devletin resmi açıklamasına göre devrimden bu yana 3 bin asker ve polis uyuşturucu ticaretiyle mücadeleye dönük çatışmalarda öldürüldü.
Bununla beraber çok yüklü miktarda eroinin İran'dan batı yönünde devam edebilmesi nedeniyle bu ticarette rejimin rolü olduğu, yöneticilerin bu ticaretten komisyon aldığı da İranlı rejim muhaliflerince iddia ediliyor.
İran'ın eroin rotası üzerinde yer almasının bu uyuşturucunun pazarı haline gelmesine de yol açtığı, İran'da uyuşturucu tüketicilerinin ve bağımlılarının sayısının çok yükseldiği belirtiliyor. Taliban'ın Afganistan'da iktidara gelmesiyle Afganistan'dan İran'a girecek olan uyuşturucu miktarında çok büyük bir düşüş bekleniyor.
Kaynak: Mepa News