Rusya, 2025'te iç kamuoyuna yönelik askeri bir başarı sunma ve ABD ile barış görüşmelerini etkileme çabasıyla Ukrayna üzerindeki iddialarını daha da artırıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçtiğimiz Cuma günü yılsonu basın toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, Moskova güçlerinin doğudaki Donetsk bölgesindeki Siversk'i ve kuzeydeki Harkiv bölgesindeki Vovchansk'ı ele geçirdiğini söyledi.
Putin ayrıca Rus güçlerinin Donetsk'teki Lyman ve Kostiantynivka'nın en az yarısını ve güney Zaporijya bölgesindeki Hulyaipole'yi (hepsi cephe hattı kasabaları) ele geçirdiğini iddia etti.
Ukrayna savaşını takip eden uzmanlar ise farklı düşünüyor. Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Institute for the Study of War (ISW), uydu ve açık kaynaklı görsel kanıtların Putin'le çeliştiğini söyledi.
ISW, "iddia edilen bu ele geçirmeleri ya da kapsamlı ilerlemeleri doğrulayacak hiçbir kanıt gözlemlemedi ve sadece Hulyaipole'nin yüzde 7,3'ünde ve Lyman'ın yüzde 2,9'unda [sızma misyonları ya da saldırılar yoluyla] Rus varlığını gösteren kanıtlar gözlemledi" diye yazdı.
ISW ayrıca Rus ilerlemelerinin Kostiantynivka'nın yüzde 5'inden fazlasını ele geçirmediğini tahmin ediyor.
“Rus milbloggerların [askeri muhabirlerin] iddia ettiği ilerlemeler bile Putin'in iddialarının çoğunu desteklemiyor” diyen ISW, milbloggerların “Rus güçlerinin en fazla” Lyman'ın yaklaşık yüzde 7'sini ve Kostiantynivka'nın yüzde 11'ini ele geçirdiğini iddia ettiğini belirtti.
Ukrayna'da son durum:
Kremlin ayrıca Harkiv'deki Kupiansk ve Donetsk'teki Pokrovsk'un tamamına sahip olduğunu iddia etti. ISW Rusya'nın Harkiv'in yüzde 7,2'sinden fazlasına sahip olmadığını tahmin ederken Ukrayna Genelkurmay Başkanı, Ukrayna güçlerinin Rusya'yı Pokrovsk'un 16 kilometrekaresinden çıkardığını söyledi.
18 Aralık'ta Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov yabancı askeri yetkililere verdiği yılsonu raporunda Rusya'nın bu yıl Ukrayna'da 6.300 km² alan ele geçirdiğini iddia etti ki bu rakam Rusya Savunma Bakanı Andrei Belousov'un bir hafta önce iddia ettiği 6.000 km²'den biraz daha fazla.
Ancak ISW, Rus yetkililerin iddia ettiği 300 yerleşimden ziyade, Rusya'nın 196 yerleşim yerini kapsayan 4,984 km²'den biraz fazlasını ele geçirdiğini tahmin ediyor.
Putin'in doğudaki Siversk kasabasını ele geçirdiğine dair iddiasının ise doğru olduğu ifade ediliyor.
Zelenskiy anlaşmazlıklara rağmen ABD ile ‘işbirliğini’ memnuniyetle karşılıyor
Rusya'nın şüpheli iddiaları, ABD ve Ukraynalı müzakerecilerin bir barış planı üzerinde görüşmeleri yoğunlaştırdıkları ve Florida'da üç gün süren görüşmelerin ardından Pazartesi günü sona eren iki haftalık bir süreçte geldi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Salı akşamı halkına hitaben yaptığı konuşmada “Amerika'nın nihai bir anlaşmaya varmak istediğini hissediyoruz ve bizim tarafımızdan tam bir işbirliği var” dedi.
Ancak Çarşamba sabahı kamuoyuna açıkladığı 20 maddelik plan, en hassas konu olan toprak konusunda ABD ile Ukrayna arasında bir anlaşma olmadığını ortaya koydu.
Rusya, Ukrayna'nın Kırım'ın yanı sıra Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerini de tamamen terk etmesini talep ediyor.
Ukrayna bunu reddediyor. Avrupa ise toprak tartışmasını tam bir ateşkes sonrasına bırakmayı öneriyor.
Zelenskiy, toprak düzenlemeleri konusunda ortak bir tutum belirlemek üzere ABD Başkanı Donald Trump ile bir zirve çağrısında bulundu.
Avrupa Birliği de Ukrayna'yı yakın gelecekte tam üye yapacağını açıkladı ki bu da Ukrayna'ya, çoğu NATO üyesi olan blok üyelerinden karşılıklı savunma hakkı tanıyacak.
Plan aynı derecede önemli olarak Ukrayna'nın ordusunu tam güçte tutmasına izin veriyor ve Moskova'nın ısrar ettiği ve ABD'nin de ilk teklifine dahil ettiği işgal altındaki toprakların fiilen Rusya'ya ait olduğunu kabul etmesini gerektirmiyor.
Kremlin, Washington ve Kiev tarafından üzerinde uzlaşılan 20 maddelik belgeden haberdar olduğunu söyledi.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov Çarşamba günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Rusya'nın pozisyonunu “formüle edeceğini” ve “şu anda çalışmakta olan mevcut kanallar aracılığıyla çok yakın gelecekte temaslar gerçekleştireceğini” söyledi.
Uzun menzilli saldırılar
Savaş sahada devam ederken, Rusya ve Ukrayna insansız hava araçları ve füzelerle uzun menzilli saldırılar gerçekleştirdi.
Rusya 18-24 Aralık haftasında Ukrayna'ya 1.227 insansız hava aracı ve 41 füze fırlattı. Ukrayna insansız hava araçlarının yüzde 80'ini ve füzelerin yüzde 83'ünü engellediğini açıkladı ancak Cumartesi ve Salı günü düzenlenen saldırılarda biri çocuk olmak üzere en az dört sivil hayatını kaybetti.
Ukrayna Devlet Güvenlik Servisi (SBU) 20 Aralık'ta Kırım'da işgal altındaki Sivastopol yakınlarındaki Belbek hava üssünde iki Rus Su-27 savaş uçağını vurduğunu açıkladı. İki gün önce Ukrayna üsteki hava savunma sistemlerini zayıflatmış ve bir MiG-31 önleme uçağını vurmuştu.
Ukrayna ayrıca Hazar Denizi'nde Lukoil'e ait bir Rus petrol platformunu vurduğunu ve sondaj platformlarından birine zarar verdiğini açıkladı.
Ukrayna bu yıl Rus rafinerilerini, enerji santrallerini ve diğer enerji altyapılarını hedef alarak Moskova'nın ihracattan elde ettiği gelirleri ve Rus ordusunun yakıt tedarikini sekteye uğratmayı amaçladı.
Kasım ayında Ukrayna, Rusya'ya ait tankerleri de insansız hava araçlarıyla hedef almaya başladı. Cuma günü Ukrayna'ya ait insansız hava araçları Akdeniz'de Qendil'i vurdu ve Ukrayna ilk kez tanker saldırılarını kıyılarından bu kadar uzağa taşımış oldu.
Pazartesi günü Ukrayna askeri istihbaratı, Rusya Genelkurmay Başkanlığı Operasyonel Eğitim Dairesi Başkanı Korgeneral Fanil Sarvarov'a bombalı suikast düzenledi.
Avrupa'dan yardım
Trump göreve geldikten kısa bir süre sonra Ukrayna'ya artık askeri yardım göndermeyeceğini açıklamış, ancak Kiev'e silah satmayı kabul etmişti; bu silahların parası şu anda savaş çabalarını finanse eden Avrupa Birliği, Kanada, Avustralya ve Japonya tarafından ödeniyor.
Bu süreç Cuma günü hükümet liderlerinden oluşan Avrupa Konseyi'nin Ukrayna'ya iki yıl içinde 90 milyar euroluk kredi verilmesini onaylamasıyla önemli bir dönüm noktasına ulaştı.
Zelenskiy kararın ardından Ukraynalılara hitaben yaptığı açıklamada, "Ukrayna önümüzdeki iki yıl boyunca yılda en az 45 milyar euro alacak. Ve bu fonlar sadece Rus fonlarından geri ödenebilecek" dedi.
Ancak İtalya, Bulgaristan, Malta ve Belçika'nın Ukrayna'ya verilecek tazminat kredisi için bu paranın teminat olarak kullanılması planını veto etmelerinin ardından Avrupa, Avrupa bankalarında bulunan 210 milyar euroluk Rus devlet varlıkları ile kredi arasında herhangi bir bağlantı kurulmasını kesin bir dille reddetti.
Zelenskiy 18 Aralık'ta Avrupalı liderlere yaptığı açıklamada “Hiç kimse Avrupalı seçmenlere, Avrupa'nın neden Putin'e 200 milyar euro geri vermesi gerektiğini açıklayamayacak. Özellikle de yok ettiği her şeyden ve Avrupa'nın onun savaşı nedeniyle yapmak zorunda kaldığı tüm zor seçimlerden sonra” dedi.
ABD-Ukrayna 20 maddelik planı Ukrayna'nın yeniden inşası için 800 milyar dolar seferber etmeyi taahhüt ediyor.
Kaynak: Mepa News, Al Jazeera