Abdirisak Tuuryare | mareeg.com | Tercüme: Mepa News
Uganda askeri birlikleri geçtiğimiz günlerde Mogadişu'ya 120 kilometre uzaklıkta, Aşağı Şabel bölgesinde yer alan Golweyn'de bir çiftliği bombaladı. Bombardıman çiftlikteki işçileri bölgeden kaçmaya zorladı ve ekinleri tahrip etti.
Gece ve gündüz gerçekleşen saldırılar bölgede yaşayanları dehşete düşürdü. Bombardıman çiftlik çalışanlarının geri dönmesini ya da günlük faaliyetlerine güvenli bir şekilde devam etmesini imkansız hale getirdi.
Uganda askerleri çiftlik arazisinin yarısını 8 yıldır işgal altında tutuyor, burayı askeri üs olarak kullanıyor ve sahibinin rızası olmadan hasada el koyuyor.
Yerel halk, askerlerin savunma mevzisi olarak tarlalarda büyük çukurlar kazdığını, bu nedenle ilerleyen süreçte bölgeden ayrılsalar bile gelecekte araziye ekim yapmanın imkansız hale geldiğini söylüyor.
Munghie adlı çiftlik, Somali-ABD çifte vatandaşı bir kadın olan Fadumo Omar Hussein tarafından Somali'de istihdam oluşturmak ve gıda güvenliğini desteklemek amacıyla kurulmuştu.
Munghie çiftliği, bölgeden yüzlerce kişiye istihdam sağlamış ve birçok aile için hayati bir gelir kaynağı haline gelmişti.
Sürekli bombardıman nedeniyle işçiler tarlalara dönmeye korkuyor. Birçoğu işlerini yapmanın ya da mahsul toplamanın çok tehlikeli olduğunu ifade ediyor.
Çiftlik kapanıyor. İşçiler işsiz, aileler aç ve topluluklar bir kez daha kendilerinden kaynaklanmayan bir çatışmanın içinde.
Munghie, Mogadişu pazarlarına gönderilen tonlarca muz üretiyor. Askerler sık sık teslimatları engelleyerek muzları kamyonların içinde çürümeye ya da güneşin altında bozulmaya terk ediyor.
Yerel halk askerleri esrar yetiştirmek, özel mülkleri tahrip etmek ve hedef gözeten askeri operasyonlarla sivilleri yerlerinden etmekle suçluyor.
Çiftlik çalışanları gerçek mermilerle vurulduklarını belirtiyorlar. Havan topu saldırılarının, bu saldırıların durdurulması yönündeki çaba ve ricalara rağmen her gece devam ettiği kaydediliyor.
Çiftliğin sahibi Fadumo, UNSOM, UNSOS ve Afrika Birliği'ne şikayette bulunmuş, ancak hiçbiri Uganda birliklerinin devam eden eylemlerine yanıt vermemiş veya bu şikayetleri ele almamış.
Hem Birleşmiş Milletler hem de Afrika Birliği'nin yerel talepleri görmezden geldiği ve devam eden ihlalleri önleyemediği ya da bunlara müdahale edemediği iddia ediliyor.
Çiftlik sahibi Fadumo adına konuşan Abdirahman Ali Mohamed, bombardımanın milyonlarca dolarlık çiftlik ekipmanını (güneş panelleri, ekim için hayati önem taşıyan jeneratörler) tehdit ettiğini söyledi.
Abdirahman işgalin durdurulması için Somali Cumhurbaşkanı, BM ve Afrika Birliği'nin derhal harekete geçmesi çağrısında bulundu.
Şiddetin temel insan haklarının ihlali olduğunu ve bölgesel istikrarı tehdit ettiğini belirten Abdirahman, görmezden gelinmesi halinde artan öfke ve potansiyel toplum tepkisi konusunda uyardı.
Abdirahman, "Bu bir insan meselesi, sadece toprakla ilgili değil." dedi ve ekledi: "İnsanlar acı çekiyor. Yabancı askerler Somalili sivilleri ve mülklerini istismar etmemeli, korumalı."
2021 yılında beş Ugandalı asker Golweyn'de tarım arazilerine baskın düzenledikten sonra yedi sivili öldürmekten suçlu bulunmuştu.
İki asker ölüm cezasına çarptırıldı. Diğer üç asker ise 39 yıl hapis cezası aldı ve cezalarını çekmek üzere Uganda'ya geri gönderildi. (Daha sonra bu askerlerin ölüm cezası kararları bozulmuştur-editör)
Cinayetler Somali kamuoyunda şok etkisi oluşturdu. Birçok kişi o dönemde AMISOM adı altında faaliyet gösteren Afrika Birliği barış gücü misyonunun hesap verebilirliğini sorguladı.
Reform sözlerine rağmen yerel halk istismarın devam ettiğini söylüyor. Kırsal bölgelerde yabancı askeri üslerin yakınında yaşayan topluluklar için çok az şeyin değiştiğini savunuyorlar.
Afrika Birliği misyonu 15 yıldır Somali'de bulunuyor. Misyon AMISOM'dan ATMIS'e ve şimdi de AUSSOM'a dönüştü.
Afrika Birliği güçleri Mogadişu yönetiminin Eş Şebab'la mücadelesine yardımcı olsa da varlıkları toprak gaspları, sivil ölümleri ve insan hakları ihlalleri konusunda şikayetlere de yol açtı.
Munghie'nin sahibi 8 yıldır süren yıkım ve zararlar için tazminat talep ediyor. Ayrıca Uganda güçlerinin arazisinden tamamen ve kalıcı olarak çıkarılmasını istiyor.
Somali hükümeti şu ana kadar mevcut duruma kamuoyu önünde yanıt vermedi ya da çiftlik sahibinin adalet ve hesap verebilirlik taleplerini ele almadı.
Golweyn sakinleri kendilerini unutulmuş hissettiklerini söylüyor. Ulusal ve uluslararası yetkilileri, hasar geri döndürülemez hale gelmeden ve güven kalıcı olarak kırılmadan önce harekete geçmeye çağırıyorlar.