ABD Başkanı Donald Trump Pazartesi günü İsrail ve İran arasında tam boyutlu bir ateşkes ilan ederek daha fazla tırmanma korkusuna yol açan 12 günlük çatışmayı sona erdirdiğini duyurdu.
İsrail ordusu, İran'ın Salı günü gerçekleştirdiği füze saldırısında üç kişinin öldüğünü açıkladı.
İran Press TV, Tahran'ın ateşkes başlamadan önce Salı günü erken saatlerde İsrail'e doğru füze dalgaları fırlattığını doğruladı.
Görgü tanıkları Tel Aviv ve İsrail'in güneyindeki Birussebi yakınlarında patlamalar duyduklarını söylediler. İsrail ordusu, İran tarafından çok sayıda füze fırlatıldığını ve İsrail ulusal acil durum servisinin Birussebi'de 3 kişinin öldüğünü, bunların Trump'ın Pazartesi günü geç saatlerde ateşkesi ilan etmesinden bu yana İsrail'de bildirilen ilk ölümler olduğunu söyledi.
Üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi Trump'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde ateşkes anlaşmasına aracılık ettiğini ve İsrail'in de İran'ın daha fazla saldırı düzenlememesi koşuluyla bunu kabul ettiğini söyledi.
Trump, Truth Social sitesinde şunları yazdı: “Her şeyin olması gerektiği gibi gittiği varsayımıyla, ki öyle olacak, her iki ülkeyi de, İsrail ve İran'ı, ‘12 GÜN SAVAŞI’ olarak adlandırılması gereken şeyi sona erdirecek Dayanıklılık, Cesaret ve Zekaya sahip oldukları için tebrik etmek istiyorum.”
İranlı bir yetkili daha önce Tahran'ın ateşkesi kabul ettiğini doğrulamış, ancak dışişleri bakanı İsrail saldırılarını durdurmadıkça çatışmaların durmayacağını söylemişti.
Abbas Arakçi Salı günü erken saatlerde yaptığı açıklamada, İsrail'in İran halkına yönelik “yasadışı saldırganlığını” Salı günü Tahran saatiyle sabah 04.00'e kadar durdurması halinde, İran'ın daha sonra karşılık vermeye devam etme niyetinde olmadığını söyledi.
Arakçi X'te yaptığı bir paylaşımda “Askeri operasyonlarımızın durdurulmasına ilişkin nihai karar daha sonra verilecektir” dedi.
Trump, İsrail ve İran'ın devam eden görevleri tamamlamak için bir süreye sahip olacağını ve bu noktada ateşkesin aşamalı bir süreçte başlayacağını ifade etti.
İran'ın yarı resmi SNN haber ajansı Salı günü Tahran'ın ateşkes yürürlüğe girmeden önce son füze atışını yaptığını bildirdi.
İsrail, 13 Haziran'dan bu yana Tahran'ın nükleer silah elde etmeye yaklaştığını iddia ederek İran'ın nükleer tesislerine birçok saldırı düzenlemişti. ABD de geçtiğimiz hafta sonu İran'a yönelik saldırılara doğrudan müdahil olmuş ve ülkedeki üç nükleer tesisi hedef almıştı.
Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir yetkilinin Salı günü Reuters'a verdiği bilgiye göre Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, İranlı yetkililerle yaptığı telefon görüşmesinde Tahran'ın anlaşma yapmasını sağladı.
Trump, İsrail ve İran'ın devam eden görevleri tamamlamak için bir süreye sahip olacağını ve bu noktada ateşkesin aşamalı bir süreçte başlayacağını öne sürdü.
Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir yetkilinin Salı günü Reuters'a verdiği bilgiye göre Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, İranlı yetkililerle yaptığı telefon görüşmesinde Tahran'ın anlaşmaya katılmasını sağladı.
Bir Beyaz Saray yetkilisi, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve ABD özel temsilcisi Steve Witkoff'un İranlılarla doğrudan ve dolaylı temas halinde olduğunu söyledi.
Saatler önce üç İsrailli yetkili İsrail'in İran'daki operasyonunu yakında tamamlamak istediğini ve bu mesajı ABD'ye ilettiğini söylemişti.
İsrail Kanal 12'nin haberine göre Netanyahu, Salı günü erken saatlerde görüşmeleri sona eren bakanlara kamuoyu önünde konuşmamalarını söyledi.
Piyasalar ise bu habere olumlu tepki verdi.
ABD ham petrol vadeli işlemleri, Trump'ın ateşkes konusunda anlaşmaya varıldığını açıklamasının ardından Salı günü Asya'daki erken işlem saatlerinde bir haftadan uzun bir sürenin en düşük seviyesine gerileyerek bölgedeki arz kesintisi endişelerini hafifletti.
Çatışmalar sona mı eriyor?
Bölgede henüz tam sükunet sağlanmış gibi görünmüyor.
İsrail ordusu, İran'ın başkenti Tahran'daki bölgelerde yaşayanlara iki saatten kısa bir süre içinde, biri Pazartesi günü geç saatlerde diğeri Salı günü erken saatlerde olmak üzere iki tahliye uyarısında bulundu.
İsrail Ordu radyosu Salı günü erken saatlerde, saldırısı korkusu nedeniyle güney Golan Tepeleri bölgesinde alarmların devreye girdiğini bildirdi.
Pazartesi günü erken saatlerde Trump, İran'ın Katar'daki El Udeyd Amerikan hava üssüne düzenlediği ve herhangi bir yaralanmaya yol açmayan saldırıdan bahsederken Tahran'a saldırıları erken haber verdiği için teşekkür ettikten sonra İsrail'i barış yolunda ilerlemeye teşvik edeceğini söyledi.
İran'ın ABD hava üssüne 14 füze fırlattığını söyleyen Trump bunu “beklediğimiz ve çok etkili bir şekilde karşı koyduğumuz çok zayıf bir yanıt” olarak nitelendirdi.
İran'ın saldırıyı ele alış biçimi ABD ve İsrail'le daha önce yaşadığı çatışmaları hatırlattı; Tahran askeri bir karşılık vererek itibarını kurtarmak ama göze alamayacağı bir tırmanma döngüsünü de kışkırtmamak arasında bir denge arayışına girdi.
Tahran bu hedefine ulaşmış görünüyor.
İran'ın saldırısı, ABD bombardıman uçaklarının hafta sonu İran'ın yeraltı nükleer tesislerine 13 tonluk sığınak delici bombalar atarak İsrail'in hava savaşına katılmasının ardından geldi.
Tahran'ın 10 milyonluk nüfusunun büyük bir kısmı günlerce süren bombardımanla birlikte kentten kaçmıştı.
Trump yönetimi amacının sadece İran'ın nükleer programını yok etmek olduğunu, daha geniş çaplı bir savaş başlatmak olmadığını savunuyor.
Başkan Yardımcısı JD Vance Fox News'un “Special Report with Bret Baier” programına verdiği mülakatta “İran nükleer silaha sahip olmaya çok yakındı” dedi.
Vance, “Şimdi İran sahip olduğu ekipmanla nükleer silah yapamaz durumda çünkü biz bunu yok ettik” dedi.
Trump, İran'ın nükleer silah yapmaya yakın olduğuna dair istihbarat raporlarına atıfta bulunmuş ancak ayrıntı vermemişti. Ancak ABD istihbarat kurumları bu yılın başlarında İran'ın nükleer silah yapmadığını değerlendirdiklerini söylemiş ve ABD istihbarat raporlarına erişimi olan bir kaynak geçen hafta Reuters'a bu değerlendirmenin değişmediğini belirtmişti.
Kaynak: Mepa News