Analiz | İsrail Lübnan'a kara harekatı düzenleyebilir

Alex Marquardt | CNN | Tercüme: Mepa News

Amerikan yönetimi ve istihbarat yetkilileri, diplomatik çabaların Hizbullah'ı İsrail'in kuzey sınırından geri püskürtmede başarısız olması halinde İsrail'in bahar sonu ya da yaz başında Lübnan'a bir kara harekâtı planladığından endişe duyuyor.

İsrail nihai kararı henüz vermemiş olsa da, Biden yönetimi içerisindeki endişe son derece ciddi. Brifing alan ve yaz başında bir operasyon olabileceği söylenen bir kişiye göre, bir saldırı olasılığı üst düzey yönetim yetkililerine verilen istihbarat brifinglerine girmiş durumda.

Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili "İsrail'in önümüzdeki aylarda bir askeri operasyon düzenleyeceği varsayımıyla hareket ediyoruz. Hemen önümüzdeki birkaç hafta içinde değil ama belki bu baharın sonlarına doğru. İsrail'in askeri operasyon düzenlemesi açık bir olasılık." ifadelerini kullandı.

İsrail ve Hizbullah'ın aylardır her gün gerçekleştirdiği ölümcül sınır ötesi saldırılar on binlerce Lübnanlı ve İsraillinin evlerinden olmasına neden oldu. İsrail hedefleri vurmak için topçu ateşi açıp jetler ve insansız hava araçları kullanırken, Hizbullah da elindeki geniş roket ve füze cephaneliğinin bir kısmını kullandı.

ABD, Gazze'deki çatışmalara ara verilmesi konusunda devam eden görüşmelerde kilit ara bulucu konumundayken, Biden yönetimi de İsrailli ve Lübnanlı yetkililerle, başarılı olması halinde Güney Lübnan'da kilometrelerce genişliğinde bir tampon bölge oluşturacak paralel görüşmelere öncülük ediyor. ABD'li yetkililer bu anlaşmanın İsrail'in saldırısını erteleyebileceğine inanıyor.

İsrail hükümeti içinde Lübnan'a girme ihtiyacı konusunda farklı görüşler duyduğunu belirten üst düzey yetkili şunları söyledi:

"Bence İsrail'in yaptığı şey, müzakere edilmiş bir anlaşma olacağı umuduyla bu tehdidi gündeme getirmek. Bazı İsrailli yetkililer bunun daha çok kullanabilecekleri bir tehdit yaratma çabası olduğunu öne sürüyor. Diğerleri ise bunun daha çok askeri bir gereklilik olduğunu belirtiyor."

Biden yönetiminden ikinci bir üst düzey yetkili ise İsrail hükümeti ve ordusu içinde bir saldırıdan yana olan unsurlar olduğunu ifade ederek "Giderek büyüyen bir grup saldırı başlatmaktan yana" ifadelerini kullandı. Yetkili, herhangi bir saldırının "boyutlarını bile bilmediğimiz büyük, çok büyük bir tırmanışa yol açabileceğini" sözlerine ekledi.

Ekim ayından bu yana yaklaşık 80 bin İsrailli kuzeyde yerlerinden edildi. İsrail'in Washington Büyükelçiliği CNN'e yaptığı açıklamada, "İsrail devleti, Hizbullah'ın İsrail-Lübnan sınırı boyunca güvenliğine doğrudan ve acil bir askeri tehdit oluşturduğu savaş öncesi statükoya geri dönmeyecektir." dedi.

İsrail son günlerde hava harekatını hızlandırarak Lübnan'ın daha derinlerini bombalıyor. Pazartesi günü İsrail ülkenin kuzeydoğusundaki Hizbullah'ın kalesi Baalbek'i vurdu.

ABD istihbaratı hakkında bilgi sahibi olan bir başka kişi ise "Bunun Lübnan'ın çok daha kuzeyindeki nüfusun yoğun olduğu bölgelere uzanan geniş bir hava harekatına dönüşmesinden ve nihayetinde kara saldırısını da içermesinden korkuluyor." dedi.

Bu kişi, ABD istihbarat topluluğunda "alarm zilleri çaldığını" da sözlerine ekledi.

İsrail'in en üst düzey generali Salı günü kuzey sınırını ziyaret etti ve Hizbullah'ın 7 Ekim'den bu yana gerçekleştirdiği eylemler için "ağır bir bedel ödemesi gerektiğini" söyledi.

Korgeneral Herzi Halevi "Yapmamız gereken ilk şeyin düşmanı geri püskürtmek olduğu açık. Ardından da çok güçlü bir bariyer oluşturmak." dedi.

Mekik diplomasisi

Beyaz Saray, diplomatik bir çözüm bulma çabalarına liderlik etmesi için özel temsilci Amos Hochstein'ı görevlendirdi. Hochstein normalde kıdemli enerji danışmanı olarak görev yapıyor ve İsrail ile Lübnan arasında gaz arama konusunda bir deniz anlaşmasına aracılık ettiği için deneyim ve ilişkilerinden yararlanıyor.

Biden yönetimi yetkilisi konuya ilişkin "Eğer Amos başarılı bir uzlaşmaya varırsa, bu yıl içinde bir askeri operasyon olasılığı önemli ölçüde azalacaktır" dedi. Yetkili, Hizbullah'ın yaklaşık 10 kilometre geri püskürtülmesi halinde İsrail'e karşı kullandıkları daha kısa menzilli mühimmatların bir kısmının ortadan kalkacağını da sözlerine ekledi.

Hochstein düzenli olarak iki ülke arasında mekik dokuyor ve ABD'nin Lübnan'daki en güçlü askeri güç olan ve ABD tarafından terör örgütü olarak kabul edilen Hizbullah'la doğrudan temasa geçmemesi nedeniyle karmaşıklaşan görüşmeler yapıyor.

İsrail'in Lübnan'daki saldırıları ABD'nin desteklediği Lübnan ordusunu da o kadar sık vurdu ki yönetim İsrail'e bu saldırıları azaltmasını söyledi.

Hochstein bu ayın başlarında İsrail'de Savunma Bakanı Yoav Gallant ile bir araya geldi ki Gallant şunu söylemişti: "Bu krizi diplomatik yollardan çözmeye hazırız ancak diğer senaryolara da hazırlıklıyız."

İsrailli yetkililer, Hizbullah'ın cephaneliğinin büyüklüğü ve daha gelişmiş olması göz önüne alındığında, Hizbullah'la yapılacak bir savaşın İsrail için Hamas'la yapılan mevcut savaştan çok daha maliyetli ve yıkıcı olacağını kabul ediyor.

İsrailli bir yetkili CNN'e yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

"İsrail diplomasiye bir şans vermeye istekli ve bunun başarılı olmasını umuyor. Eğer sorun diplomatik yollarla çözülemezse, İsrail alternatif yolları değerlendirmek zorunda kalacaktır."

Tampon bölge

Gazze'deki çatışmalara ara verilmesi konusunda ayrı bir kulvarda yürütülen müzakerelerde ilerleme kaydedildiğine dair işaretler var. Gazze'deki çatışmalara ara verilmesinin Hizbullah'ın roket atışlarında azalmaya yol açacağı düşünülüyor. Ancak İsrailli yetkililer bunun sorunu çözmeyeceğini söylüyor.

Gallant Pazar günü sosyal medya platformu X'te yaptığı açıklamada "Güneyde [Gazze'de Hamas ile] geçici bir ateşkes olsa bile, kuzeydeki ateşi bağımsız olarak artıracağız ve Hizbullah'ın tamamen çekilmesine ve bölge sakinlerinin evlerine dönmesine kadar devam edeceğiz." dedi.

Biden yönetimi yetkilisi, Hizbullah'ı sınırdan geri iten bir anlaşmanın da İsrail için yeterli olmayabileceğini savundu. Buna göre bir kara harekâtı İsrail'e "çimleri biçme" ve Hizbullah'ın güneydeki fiziksel altyapısını yok etme şansı verecek ve bu da en azından gelecekte sınır bölgesine geri dönüşünü yavaşlatacak.

Yetkili, işgalin gerçekleşmemesi halinde tampon bölgenin Lübnan Silahlı Kuvvetleri ve Birleşmiş Milletler barış gücü UNIFIL'e bağlı kuvvetlerle doldurulması gerekeceğini söyledi.

"Müzakere edilen tampon bölge kaç kilometre olursa olsun Hizbullah'ı sonsuza kadar dışarıda tutmayacak ama en azından hemen geri dönmeyeceklerine dair bir güvence sağlayacaktır."

Netanyahu üzerindeki baskı

Birçokları İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun çatışmaların uzamasında çıkarı olduğunu çünkü çatışmaların sona ermesinin hükümetinin sonunu getirebileceğini savunuyor. Eğer sükûnet yeniden sağlanırsa, Netanyahu'nun 7 Ekim'de İsrail'i korumadaki başarısızlığına ilişkin sorular boşluğu dolduracaktır.

Üst düzey yönetim yetkilisi şunları söyledi:

"Savaş bittiğinde Netanyahu'nun da son kullanma tarihi de gelmiş olacak. Dolayısıyla kendisini görevden alma çabalarını engellemeye çalışmak için İsrail'in hala bir savaşın ortasında olduğu izlenimini ve söylemini sürdürmesi gerekiyor."

Hizbullah'a karşı güç gösterisine hevesli olan İsrail, gazetecileri Lübnan yakınlarındaki Golan Tepeleri'nde canlı ateş tatbikatlarını izlemeye götürdü. İsrail kuvvetleri, tankların piyade birlikleriyle birlikte tepelerde çamurları yara yara ilerlediği birleşik silah manevraları sergiledi.

Biden yönetimine bağlı üst düzey yetkilisi şu ifadeleri kullanıyor:

"Bence her iki taraftaki sorumlu insanların çoğunluğu gerilimin tırmanmasını istemiyor ve gerilimi düşürmemizi sağlayacak [diplomatik] bir çözüm istiyor. Ancak bunlar her zaman günü kurtaracak olanlar değil."

Bu analizde yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.