İsrail'in Arap ülkeleriyle normalleşme girişimleri hangi aşamada?

(Fotoğraf: Flickr / Trump White House Archived)

İsrail'in Arap ülkeleriyle normalleşme ve ilişkileri geliştirme girişimleri, Filistinlilere yönelik artan baskı sonucunda yavaşladı.

İsrail güçlerinin Mescid-i Aksa'ya ve işgal altındaki Batı Şeria'ya yönelik baskınları ve İsrailli yetkililerin Filistin karşıtı açıklamaları Arap dünyası liderlerinin kınama mesajları yayımlamasına yol açtı. Bu durum da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Arap ülkeleriyle ilişkileri derinleştirme çabalarına darbe vurdu.

Öncelik Suudi Arabistan ile normalleşmeydi

Netanyahu, Aralık 2022'de yeniden başbakanlık koltuğuna oturduğunda Suudi Arabistan'la normalleşmenin bir öncelik haline getirileceğini ilan etmişti.

İsrailli siyasiler de bu yılın başlarında, İran konusundaki güvenlik endişelerinin Arap ülkelerini İsrail'e çekmesi ve Biden yönetiminin yardımları doğrultusunda Riyad'la aylar içinde ilişkilerin geliştirilebileceğine dair iyimser bir havanın mevcut olduğunu ifade ediliyorlardı.

Washington Post'un haberine göre, tüm bu iyimser havanın aksine İsrailli ve Arap ülkelerinin yetkilileri, Filistinliler ile Yahudilerin arasındaki şiddetin yoğunlaşması ve Netanyahu'nun sağcı koalisyonunun Batı Şeria'da daha fazla Yahudi yerleşiminin açılmasına yönelik artan çabaları, Suudi Arabistan'ın İsrail'le açıkça ilişkileri geliştirmeye olan ilgisini azalttığını söyledi.

İsrailli bir yetkili ise mevcut duruma ilişkin "koşullar, şevki kırdı." diye konuştu.

Kaynaklara göre, İsrail ve Suudi Arabistan arasında güvenlik, istihbarat ve ticaret ilişkileri hususlarında sessiz bir iş birliği devam ederken Riyad yönetimi ve diğer İslam ülkeleriyle ilişkileri genişletme çabaları yavaşladı.

Suudilerin gelişmelere dair memnuniyetsizliğinin belirgin işaretlerinden biri de Netanyahu'nun iktidara dönmesinden bu yana İsrail'e yönelik resmi kınamalarının artması olduğu belirtiliyor.

Riyad yönetimi geçen yıl İsrail'i iki kez kınamasına karşın bu yıl şu ana kadar İsrail'i kınayan çok sayıda kınama mesajı yayımladı.

"Suudi Arabistan ile normalleşme süreci durdu"

İngiltere merkezli Chatham House'un Orta Doğu ve Kuzey Afrika Programı Direktörü Sanam Vakil, "Suudi normalleşmesi şu anda askıda. Normalleşmenin hızla gerçekleşeceği konusunda çok fazla umut vardı." dedi.

Birleşik Arap Emirlikleri, iki hafta önce Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid'in üst düzey danışmanı Haldun el Mubarek'i Netanyahu'ya özel bir uyarı yapmak üzere İsrail'e gönderdi. Kaynaklara göre El Mubarek ziyaretinde, Netanyahu hükümetinin eylemlerinin gelişmekte olan ilişkilere sıkıntı verdiği mesajını iletti.

Öte yandan Netanyahu hükümeti tarafından yargı reformu teklifi üzerine çıkan iç siyasi kargaşa ve protestolar da Suudi Arabistan'la normalleşme çabaları üzerindeki dikkatleri dağıttı.

İsrail Başbakanı Netanyahu, Suudi Arabistan'la görüşmeleri yönetmesi görevini verdiği Ron Dermer'den normalleşme çabalarının yerine iç karışıklıklara odaklanmasını istedi. Dermer, İsrail'in Arap ülkeleriyle normalleştiği İbrahim Anlaşmaları'nın mimarı olarak biliniyordu.

Netanyahu, Arap ve İslam ülkeleriyle ilişkileri geliştirmenin, İsrail'in İran'ın askeri amaçlarını sınırlama çabalarını destek bulmak ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına dair küresel desteğin etkisini azaltmasıyla sonuçlanabileceğini düşünüyor.

Kaynak: Mepa News