Çin'de yürürlüğe giren yeni devlet sırları yasasıyla ilgili neler biliniyor?

Çin'de revize edilen devlet sırları yasası yürürlüğe girerek Tayvan'ın vatandaşlarını Çin'e seyahat etmemeleri konusunda uyarmasına yol açarken, yabancı şirketleri de mevzuatın düzenli ticari faaliyetleri engellemek için kullanılabileceği korkusuyla endişelendirdi.

Çarşamba günü yürürlüğe giren Devlet Sırlarının Korunması Kanunu'ndaki değişiklikler, Devlet Başkanı Şi Cinping yönetiminin Çin'in casuslukla mücadele yasasını güncellemek ve yabancı bağlantıları olan firmaların denetimini arttırmak da dahil olmak üzere ulusal güvenliğe odaklanmayı arttırdığı bir dönemde geldi.

Bu kapsamda danışmanlık şirketlerine polis baskınları düzenleniyor ve yabancı yöneticiler casusluk suçlamasıyla tutuklanıyor.

İşte son yasa hakkında bilmeniz gerekenler.

Revize edilen devlet sırları yasasındaki yenilikler nelerdir?

İlk kez 1988 yılında kabul edilen Devlet Sırlarının Korunması Kanunu siyaset, ekonomi, ulusal savunma ve diplomasi gibi çok çeşitli sektörleri kapsıyor.

Şubat ayında Çin'in en üst düzey yasama organı tarafından kanunda yapılan değişikliklerle yasanın kapsamı "iş sırlarını" da içerecek şekilde genişletildi.

ABD Senatosu Ukrayna, İsrail ve Tayvan'a 95 milyar dolarlık yardım paketini onayladı

Revizyonlar ayrıca internet şirketlerinin şüpheli sızıntılara yönelik soruşturmaları engellemesini ve bunlarla işbirliği yapmasını gerektiriyor. Devlet güvenliğine ilişkin bir sızıntı şüphesi durumunda, revize edilen yasanın 34. Maddesi "şebeke operatörlerinin" "derhal iletimi durduracağını, ilgili kayıtları saklayacağını ve [durumu] sır idaresi departmanlarına veya kamu güvenliği organlarına ve devlet güvenlik organlarına bildireceğini" belirtmektedir.

Operatörler ayrıca talep edilmesi halinde bilgileri silmekle de yükümlü.

Değiştirilen yasa ayrıca devlet kurumlarının devlet sırlarını korumak için kaynak ayırmasını ve devlet sırlarıyla ilgilenen hükümet çalışanlarının yeni bir iş bulmalarının veya belirli bir süre için Çin'den ayrılmalarının yasaklandığı bir "sınıflandırma ayrılık yönetimi dönemine" tabi tutulmasını gerektiriyor.

Devlete ait Xinhua haber ajansı, Çin Ulusal Devlet Sırlarını Koruma İdaresi'nden bir yetkilinin, revizyonların "yeni dönemdeki yeni sorunlara ve zorluklara" yanıt vermek için gerekli olduğunu söylediğini aktardı.

Yabancı firmalar neden endişeli?

Gözden geçirilmiş devlet sırları yasasının yürürlüğe girmesi, Çin'in en üst düzey yasama organının ulusal güvenlikle ilgili herhangi bir bilginin transferinin yasaklanması da dahil olmak üzere casuslukla mücadele mevzuatında geniş kapsamlı değişiklikleri kabul etmesinden bir yıl sonra gerçekleşti.

Ayrıca Astellas Pharma'nın üst düzey bir Japon çalışanının casusluk suçlamasıyla tutuklanmasının yanı sıra geçen yıl inceleme firması Mintz Group ile iki danışmanlık şirketi Bain & Company ve Capvision'ın ofislerine yapılan bir dizi polis baskınının ardından Çin'deki yabancı iş dünyasının diken üstünde olduğu bir dönemde geldi.

Çin lideri Xi: Tayvan ile yeniden birleşmek tarihi bir zorunluluk

Bu bağlamda, Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir hukuk firması olan WilmerHale, devlet sırları yasasında yapılan değişikliklerin Çin'de faaliyet gösteren işletmeler için belirsizlik ve uyum zorlukları yarattığını söyledi.

WilmerHale özellikle "iş sırları" ile ilgili hükme dikkat çekti. Yasa kapsamında neyin "iş sırrı" teşkil ettiğinin açık olmadığını ve keyfi, tutarsız veya geniş yorumlara açık olduğunu söyledi.

"İş sırları muhtemelen geleneksel araştırma ve durum tespiti yoluyla elde edilen bilgileri içerebilir... Bu terimin Devlet Sırları Kanunu'na dahil edilmesi ... otosansüre yol açabilir ve olağan ticari faaliyetlere zarar verebilir" dedi.

Ancak Baker McKenzie ve bir ABD-Çin ortaklığı olan FenXun, yasanın "çoğu çok uluslu şirket için olağan iş akışı üzerindeki etkisinin önemli olmayacağı" görüşünde olduklarını söyledi. Yine de şirketlere "devlet sırlarının korunmasına ilişkin farkındalığı artırmalarını ve veri yönetimini güçlendirmek için operasyonel önlemler almalarını" tavsiye etti.

Tayvan ne diyor?

Yasanın yürürlüğe girmesi, Pekin'in kendisine ait olduğunu iddia ettiği ve kendi kendini yöneten ada konumundaki Tayvan'ı endişelendirdi ve bölgenin Anakara İşleri Konseyi Salı günü bir açıklama yayınlayarak genişletilen yasanın Çin'i ziyaret etmenin içerdiği riskin "önemli ölçüde artacağı" anlamına geldiği uyarısında bulundu.

Tayvan: Çin'in askeri faaliyetleri anormal düzeyde

Konsey, revize edilen yasanın "son derece muğlak olduğunu ve insanların her an yasaları çiğnemesine neden olabileceğini" söyledi ve Pekin'i Çin'e gelen denizaşırı ülke vatandaşlarını sıkı bir şekilde izlemek için "sürekli olarak mevzuatı kullanmakla" eleştirdi.

"Kamuoyuna bir kez daha gerekli olmadıkça Çin'e gitmekten kaçınmalarını hatırlatmak isteriz" diye ekledi.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera