ABD Afganistan'da neden kaybetti?

Gazeteci yazar ve strateji kurumu çalışanı Şadi Hamid yeni yayınlanan makalesinde ABD'nin Afganistan'da neden kaybettiğini analiz etti. ABD'nin Afganistan'ı anlamaması, kibri nedeniyle bu savaşı başından itibaren kaybettiğini belirten Şadi Hamid, ABD'nin Afganistan toplumunda karşılığı olmayan yapay kültürel projeleri gerçekleştirmeye çalışmak yerine Afganistan halkını bombalamayı kesseydi ve Kabil'de adil bir yönetim tesis etseydi farklı bir sonuç alabilme ihtimali olduğunu vurguladı.

https://twitter.com/shadihamid/status/1429960463329243138

Şadi Hamid şunlara değindi:

ABD Afganistan'ı hiçbir zaman anlamadı. ABD'nin Afganistan dış politikasına uçuk kaçık fanteziler yön verdi. Bu nedenle ABD büyük bir kibirle 2001'de Taliban'ı yok edebileceğini, Afganistan toplumunu istekleri doğrultusunda kökten dönüştürebileceğini sandı.

Afganistan halkı yakın dönemde ve şu an, Taliban'ın iktidarda olduğu 1996-2001 dönemine göre çok daha fazla Taliban'ı destekler hale geldi. Bunda Taliban'ın Afganistan halkını kazanma çabalarının yanı sıra ABD'nin hatalarının payı da büyük. ABD, Afganistan'ı halkını katlederek işgal etti. Kabil'e yerleştirdiği hükümet halkına karşı son derece zalim davrandı ve her alanda yolsuzluklara battı. ABD 20 yıldır Taliban ile mücadele adı altında Afganistan halkını sürekli bombaladı ve katletti.

Uzun yıllardır Afganistan'ın taşrasını yöneten Taliban ise yolsuzluklara bulaşmadan adil bir yönetim sergiledi. Afganistan halkı bir Taliban'a baktı, bir de ABD ve Kabil Hükümeti'ne, kararını verdi.  Afganistan halkının topluca Taliban'ın safına geçmesinde şaşıracak bir şey yok.

ABD, Afganistan halkına zarar vermekten kaçınarak ve Kabil Hükümeti'ni adil kalmaya zorlayarak Afganistan halkının kalbini kazanabilirdi. Ama ABD bunları yerine getirmez ve Afganistan halkını katletmeye devam ederken gülünç, yapmacık ve sonuçsuz projeler yürütmeyi seçti. ABD Afganistan'da sonu hüsranla biten sadece yapay bir devlet inşasına değil, yapay bir kültür oluşturma inşasına da girişti.

Örneğin ABD Afganistan'da bu süre zarfında sırf "Afganistan'da cinsiyet eşitliğini sağlama" projelerine doğrudan 1 milyar dolardan fazla para harcadı. Bu harcama ve projelerin sonucu sıfır oldu. Çünkü bu proje ne Afganistan'da yaşanan insani krizde herhangi bir önceliğe sahipti, ne de Afganistan toplumunun kültürü gözetilerek şekil verilmişti. Böyle bir proje yürütülecekse dahi bu muhatap olunan toplumun kültürel değerlerini göz önünde bulundurarak, onların dilinden yapılmalıydı. Fakat ABD'nin yanlış politikaları bu alanda da işledi ve hiçbir Afganistanlıya hitap etmeyecek şekilde yapılan bu ve benzeri projelerin sonucu sıfır oldu.

ABD farklı davransaydı Afganistan'da kazanabilir miydi bilemiyorum ama bu kadar büyük yenilgi almasının yanlış tercihlerinden kaynaklandığı açık.