ABD İran petrolüne savaş açtı: Alımı durdurun
Washington yönetimi müttefiklerinin İran'dan petrol ithalatını Kasım ayına kadar durdurmasını talep etmeye hazırlanıyor. ABD'nin bu adımı petrol ihtiyacının yarısını İran'dan karşılayan Türkiye'yi de etkileyecek.
Amerika Birleşik Devletleri, İran'dan petrol ithalatı yapan devletlerin Kasım ayından itibaren Tahran'dan alımları kesmesi için girişimde bulunmaya hazırlanıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yetkili, müttefiklerinin İran'dan yaptıkları petrol ithalatını o zamana kadar sıfırlamalarını hedeflediklerini söyledi.
Tahran yönetiminin uluslararası piyasalara petrol satışının kesilmesiyle birlikte azalacak olan küresel arzı karşılamak için ABD'li bir heyetin Ortadoğu'daki diğer üreticilerle görüşmek üzere gelecek hafta Körfez ülkelerini ziyaret edeceğini belirten yetkili, "İran'a akan fonları izole etmeyi ve İran'ın bölgedeki zararlı davranışlarının tümüne dikkat çekmeyi hedefliyoruz" ifadesini kullandı.
Türkiye de etkilenecek
Türkiye, Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore ile birlikte İran'dan petrol ithalatı yapan başlıca devletler arasında yer alıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun 2017 verilerine göre Türkiye yıllık ham petrol ihtiyacının yaklaşık yüzde 50'sini İran'dan yaptığı ithalat ile karşılıyor.
Buna göre 2017 yılında Türkiye'nin yurtdışından ithal ettiği 25,7 milyon tonluk ham petrolün 11,4 milyon tonu İran'dan satın alındı.
ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ithalatçıların İran'a uygulanacak yeni yaptırımlardan etkilenmemesi için gerekli önlemleri alacaklarını kaydetti.
Yetkili ayrıca konuyla ilgili olarak Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ve İran'dan petrol ithal eden devletlerin yetkilileri ile henüz görüşmediklerini ancak görüşeceklerini belirtti.
Reuters haber ajansına konuşan petrol endüstrisi analistleri ise İran'ın petrol piyasasından soyutlanması sonrasında OPEC üreticilerinin bu açığı kapatacak üretim kapasitelerinin olmadığını kaydetti.
Nükleer anlaşmadan sonraki 180 gün
ABD Başkanı Donald Trump'ın, İran ile yapılan nükleer anlaşmadan 8 Mayıs itibarıyla çekildiklerini açıklaması sonrası anlaşma hükümlerinin iptalinin yürürlüğe girmesi için gereken 180 günlük süre 4 Kasım'da doluyor.
Washington yönetimi, 4 Kasım itibarıyla İran'a yeni yaptırımlar getirmeye hazırlanırken, Tahran'ın tüm dış ticaret kaynaklarını kesmeyi hedefliyor.
Trump'ın, tarafları arasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri İngiltere, Rusya, Fransa ve Çin'e ek olarak Almanya ve blok olarak Avrupa Birliği'nin bulunduğu anlaşmadan çekilmesi sonrası diğer imzacılar Tahran ile 2015 yılında ulaşılan mutabakata bağlı kalacaklarını açıklamıştı.
Washington yönetimi, anlaşmadan çekilmesinin hemen ardından Dışişleri ve Hazine bakanlıkları aracılığıyla İran'la ticaret yapan devletlerin ticaret hacimlerinde "ciddi azaltma" yapabilmeleri için bir takım kılavuzlar hazırlamıştı.
ABD aynı zamanda 4 Kasım sonrası İran'la ticaret yapmaya devam eden devletlere ABD Merkez Bankası aracılığıyla yaptırımlar getirebileceği yönünde işaretler verirken, bu tip yaptırımları özellikle nükleer anlaşmanın tarafları arasındaki devletlere nasıl uygulayacağı henüz bilinmiyor.
İran'da ekonomik sıkıntılar
Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin karşı karşıya olduğu ekonomik darboğazla ilgili olarak tüm İranlılara umutlarını ve hükümete karşı güvenlerini sürdürme çağrısında bulundu.
İran riyalinin hızla değer kaybetmesi nedeniyle Tahran'daki Kapalıçarşı'da hafta başından beri devam eden kepenk kapatma eylemi üzerine televizyondan bir açıklama yapan Ruhani ülkedeki herkesin "el ele vermesini" istedi.
İran Cumhurbaşkanı mevcut sorunlardan dolayı da "düşmanların basın kuruluşlarını" suçladı, ancak bu kuruluşların isimlerini telaffuz etmedi.