ABD'li ismin Tayvan ziyareti Çin'i harekete geçirdi

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan’ı ziyaret edeceğine yönelik haberler gelirken, Reuters'a konuşan bir kaynak Çin’in Salı sabahı Tayvan Boğazı'ndaki sınır hattı yakınlarında bir dizi savaş uçağı uçurduğunu söyledi.

Reuters, Tayvan Savunma Bakanlığı'ndan konuyla ilgili açıklama gelmediğini bildirdi.

Beyaz Saray ise Pazartesi günü, Nancy Pelosi'nin olası bir Tayvan gezisine aşırı tepki vermemesi konusunda Pekin’i uyardı.

Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı'nın Pelosi'nin gezisine karşı olduğu anlaşılsa da, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby gazetecilere verdiği demeçte, ABD Temsilciler Başkanı’nın istediği yere gitme hakkı olduğunu belirtti.

"Çin savaş uçağı sınır boyunca uçtu"

Çin'in Pelosi'nin olası bir ziyaretini bir "kriz"e dönüştürmesine gerek olmadığını belirten Kirby, Pekin’in ada yakınlarında askeri gövde gösterisi yapabileceğini belirtti.

Kirby, "Pekin'in uzun süredir devam eden ABD politikaları ile örtüşen muhtemel bir ziyareti bir tür krize dönüştürmesi için hiçbir neden yok" dedi.

Hiçbir tarafın hava aracı normal şartlarda Tayvan Boğazı'nda iki devletin karasularını ayıran Medyan Hattı'nı aşmıyor.

Reuters’a konuşan kaynak, Salı sabahı Tayvan uçakları yakınlarda beklemedeyken, Çin uçağının defalarca bu sınır çizgisine “taktiksel dokunuşlar” gerçekleştirdiğini söyledi.

Kaynağa göre, Pazartesi gününden bu yana boğazdaki resmi olmayan tampon bölge yakınlarında birkaç Çin savaş gemisi de bulunuyor.

Pelosi’nin resmi programında Tayvan yer almıyor, ancak basında çıkan haberlerde ABD Temsilciler Meclisi Başkanı’nın adayı ziyaret etmeyi planladığı bilgisi yer alıyor.

Tayvan basını, ziyaretin Salı günü gerçekleşeceğini öne sürdü.

Çin böylesi bir ziyaretin “ciddi sonuçları olacağı” uyarısında bulunmuş, Tayvan Boğazı’nda bir dizi askeri tatbikat ilan etmişti. Konu ABD Başkanı Joe Biden ve Çin lideri Şi Cinping arasındaki video konferans görüşmede de gündeme geldi.

Çin'den ABD'nin olası Tayvan ziyaretine tehdit

Çin Tayvan’ı ayrı bir ülke olarak tanımıyor ve kendi parçası olarak görüyor.

Tayvan’ı 25 yıldır Amerikalı üst düzey bir yetkili ziyaret etmiyor. Pelosi’nin turu resmi olarak Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı kapsıyor.

Kirby: ABD’nin Tayvan politikası değişmedi

Pelosi'nin ziyareti hakkındaki spekülasyonlar, bölgedeki askeri faaliyetlerin yükselmesiyle aynı zamana denk geldi.

Kirby, ABD'nin Pasifik bölgesinde özgürce hareket etmeye devam etmekten “çekinmeyeceğini” söyledi.

Ancak, Tayvan'a yönelik ABD politikasının değişmediğini birkaç kez vurgulayarak tansiyonu düşürmeye çalıştı.

Washington, ada konusunda diplomatik olarak Pekin'i tanıyor ve Tayvan'ın tam bağımsızlık teklifine veya Çin'in adayı zorla ele geçirmesine karşı çıkıyor, ancak öte yandan Tayvan hükümeti ile de gayrıresmi ilişkilerini sürdürüyor.

Kirby, “Hiçbir şey değişmedi" dedi. "Bunun sorun yaratması için kesinlikle bir sebep yok."

Pelosi'nin ofisi, Asya-Pasifik bölgesine atıfta bulunarak, gezinin "karşılıklı güvenlik, ekonomik ortaklık ve demokratik yönetime odaklanacağını" kaydetti.

Açıklamada Tayvan'dan bahsedilmedi. Ancak ABD yetkililerinin ziyaretleri, heyetler varan kadar genellikle gizli tutuluyor.

ABD ile Çin arasında 'Tayvan' gerilimi

Çin'in Birleşmiş Milletler büyükelçisi Zhang Hun, Pazartesi günü böyle bir ziyareti "çok tehlikeli, çok kışkırtıcı" olarak nitelendirdi.

Gazetecilere verdiği demeçte, "ABD ziyareti gerçekleştirmekte ısrar ederse, Çin egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için sağlam ve güçlü önlemler alacaktır" dedi.

Tayvan’da yaşayan 23 milyon kişi, uzun süredir bir işgal olasılığıyla yaşıyor, ancak tehdit Çin Devlet Başkanı Xi Jinping döneminde arttı.

Amerikalı yetkililer, desteklerini göstermek için sık sık Tayvan'a ihtiyatlı ziyaretlerde bulunuyor, ancak Pelosi’nin olası ziyareti yakın tarihteki en yüksek profilli ziyaret olacağı için ayrı bir önem taşıyor.

Pelosi neden Tayvan’a gitmek istiyordu?

ABD kamuoyunda ve Kongre’de Tayvan’a güçlü bir destek var.

35 yıldan uzun süredir Kongre’de yer alan Pelosi, Çin’e eleştirel tavırlarıyla biliniyor.

Bugüne kadar Pekin’in insan haklarını çiğnemesini eleştirdi, demokrasi yanlısı protestocularla buluştu, 1989’daki katliamı anmak için Tiananmen Meydanı’nı ziyaret etti.

Pelosi’nin planı adayı Nisan ayında ziyaret etmekti. Fakat Covid testi pozitif çıkınca bu ziyareti ertelemek zorunda kaldı.

Kaynak: BBC Türkçe