ABD'nin Uygur gruba hava saldırısı Çin'e Afganistan'da işbirliği teklifi mi?

Afganistan'a nazaran Suriye'de daha fazla aktif olan Doğu Türkistan İslami Hareketi, Afganistan'ın kuzeyindeki Badahşan ilinde  ABD’ye bağlı savaş uçakları tarafından hedef alınmıştı. Taliban ve bölgedeki diğer cihat yanlısı gruplar ile beraber hareket eden Uygur grubun da kullandığı eğitim kamplarının hedef alındığı ABD tarafından açıklanmıştı.

ABD'nin hava saldırısı Uygurları hedef aldı

Afganistan'ın Pakistan, Çin ve Tacikistan sınırında etkinlik gösteren Doğu Türkistan İslami Hareketi, Çin hükümeti tarafından resmen terör örgütü olarak kabul ediliyor. Çin hükümeti grubun “radikal cihat yanlısı eğiliminden endişe edildiğini” ifade etmekte. Grup aynı zamanda ABD’nin başı çektiği Batılı devletlerin de terör listesinde.

NATO misyonu tarafından yapılan basın açıklamasına göre, Taliban eğitim kamplarının  yanı sıra sınır boyunca Doğu Türkistan İslami Hareketi mevzileri vuruldu ve birçok hedef imha edildi. Yapılan açıklamada, ABD'nin düzenlediği bu hava saldırılarının “terörist unsurların sınır ötesi faaliyetlerine engel olma ve komşu ülkeleri güvence altına alma adına” yapılmış bir hamle olduğu ifade ediliyor.

Çin'in Uygur cihat yanlıları endişesi

Medyaya “ayrılıkçı” olarak tanıtılan  Doğu Türkistan İslami Hareketi, Çin'in batısındaki Doğu Türkistan’ın halkı olan Uygur Türklerine dayanıyor. Grubun üyeleri El Kaide ve Taliban ile birlikte Afganistan'da ve Pakistan’da ABD ve müttefik güçlerine karşı savaşıyor. Grup aynı zamanda Çin başta olmak üzere birçok bölgede “terör eylemleri düzenlemekle” de suçlanıyor. 2002 yılının Mayıs ayında, Türkistan İslam Partisi olarak da anılan grubun iki üyesi Kırgızistan'daki ABD büyükelçiliğine saldırı düzenlemek için plan yaptıkları  gerekçesiyle Kırgızistan'da tutuklanarak Çin’e teslim edilmişti. NATO, grubun Çin'e karşı büyük bir tehdit oluşturduğunu ve Badahşan vilayetinde sınır bölgesi boyunca Taliban'dan destek aldığını belirtti. Afganistan’ın Çin ile olan tek sınırı Badahşan ilinde bulunuyor.

"Uygurları Afganistan'da durduralım"

ABD’nin bilhassa Afganistan özelinde Çin’in “terörizme karşı” önemli bir müttefik olabileceğini düşünüyor. Ülkede Taliban’ın yanı sıra Uygur, Özbek gibi Türk kökenli birçok cihat yanlısı grupla da savaşı sürdüren ABD, bu grupların Çin için de bir tehdit teşkil ediyor olması nedeniyle Çin’i yanına çekmek istiyor görünüyor. Çin’in de özellikle Doğu Türkistan bölgesine bu unsurların sıçraması ve kendisine karşı askeri bir mücadele başlatması gibi bir endişesi de mevcut. Çin’in, savaş ve çatışma kendi sınırları içerisine dahil olmadan, Doğu Türkistan İslami Hareketi’ni Afganistan sınırları içerisinde durdurma arayışında olması oldukça muhtemel.

İşbirliği teklifi

Tarihsel olarak bazı zorluklar yaşansa da, “teröre” bakış açısından iki ülke arasında farklılıklar bulunsa da, Çin'in Afganistan üzerindeki denge politikasına saygı duyan ABD, Afganistan’da her iki tarafın da çıkarına olacak bu ortaklık için birçok adım atabilir. Bu hava saldırısının ve NATO tarafından saldırıya dair yapılan açıklamanın da, Çin’e karşı bir iyi niyet göstergesi ve olası bir işbirliği teklifi olabileceği düşünülüyor.

Kaynak: Mepa News