Azerbaycan ve Ermenistan'ın üzerinde anlaştığı barış anlaşması taslağının detayları neler?

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov Perşembe günü yaptığı açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan'ın bir barış anlaşmasının taslak metni üzerinde anlaştıklarını duyurdu.

Middle East Eye'den Ragıp Soylu'nun haberine göre Bayramov, Ermenistan'ın anlaşmada kalan son ihtilaflı noktalara ilişkin Azerbaycan'ın önerilerini kabul ettiğini söyledi ancak bunların neler olduğunu belirtmedi.

Azeri web sitesi Haqqin'in haberine göre Bakan, XII Küresel Bakü Forumu çerçevesinde yaptığı açıklamada “Bir sonraki aşamada Bakü'nün beklentileri açık: Ermenistan, Azerbaycan'a yönelik toprak taleplerini içeren anayasasını değiştirmeli” dedi.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada Erivan'ın Bakü ile bir anlaşma taslağı konusunda uzlaştığını ve bunun ne zaman ve nerede imzalanacağı konusunda istişarelere başlamaya hazır olduğunu doğruladı.

Anlaşma hakkında bilgi sahibi olan üç ayrı yetkili, her iki tarafın da anlaşma metnini onayladığını doğruladı. Ancak anlaşmanın kapsamı dışında kalan bazı kritik konuların çözümlenmemiş olduğunu kaydettiler.

Middle East Eye'a (MEE) konuşan bir bölge yetkilisi Ermenistan ve Azerbaycan'ın cephe hattındaki ateşkes ihlallerini takip eden Avrupa Birliği Gözlem Misyonu (EUMA) konusundaki anlaşmazlıklarını henüz tam olarak çözemediklerini söyledi.

Batılı bir yetkili ise MEE'ye yaptığı açıklamada Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın Şubat 2027'de sona erecek olan EUMA'nın görev süresini yenilememeye açık olduğunu söyledi.

Yetkili, Bakü'nün prensip olarak Rus güçleri de dahil olmak üzere herhangi bir yabancı gözlemcinin varlığını istemediğini de sözlerine ekledi.

Bölge yetkilisi ayrıca AGİT Minsk Grubu'nun feshi ve Ermenistan anayasasının değiştirilmesi gibi iki önemli meselenin de altını çizdi.

Bakü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) bünyesinde faaliyet gösteren Minsk Grubu'nu resmen feshetmek istiyor. Azeri yetkililer daha önce AGİT'i kendilerine karşı önyargılı olmakla suçlamıştı.

Azerbaycan ayrıca Ermenistan'ın, Azeri egemenliği üzerinde toprak iddiasında bulunduğu şeklinde yorumlanabilecek bir dil içeren anayasasının giriş bölümünü gözden geçirmesinde ısrar ediyor.

Bu anayasal değişikliklerin zamanlaması tartışma konusu olmaya devam ediyor. Batılı bir yetkili, Bakü'nün Erivan'ın önce barış anlaşmasını imzalamasını ve ardından anayasa değişikliklerine geçmesini kabul edip etmeyeceği konusunda soru işaretleri olduğunu belirtti.

Zangezur Koridoru

Yetkililer ayrıca Ermenistan ve Azerbaycan'ın uluslararası yargı kurumlarında birbirleri aleyhine açtıkları davaları geri çekmeyi kabul ettiklerini de doğruladı.

Bir bölge yetkilisi, “Bu, tamamlanmış bir anlaşmadan ziyade doğru yönde bir ilerleme gibi görünüyor” dedi.

İki ülkenin, Azerbaycan'ı Ermenistan toprakları üzerinden Nahçıvan'a bağlayacak olan ve Zengezur Koridoru olarak adlandırılan ulaşım güzergahı konusunda bir anlaşmaya varıp varmadıkları henüz belli değil. Kurulması halinde bu koridor önemli bir bölgesel ticaret yolu haline gelebilir.

2020'nin sonbaharında yaşanan İkinci Karabağ Savaşı, kesin bir Azeri zaferiyle sonuçlanmıştı.

Çatışma, 10 Kasım 2020'de Rusya'nın arabuluculuğunda yapılan ateşkes anlaşmasıyla sona erdi ve Azerbaycan, 1990'ların başından beri Ermenistan'ın kontrolünde olan tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesi ve çevresindeki önemli toprakları geri aldı.

O tarihten bu yana iki taraf arasındaki gerilim yüksek seyretmeye devam etti. Eylül 2023'te Azerbaycan, Birleşmiş Milletler tarafından Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınan Dağlık Karabağ'ın Azeri kontrolüne tamamen yeniden entegre edilmesiyle sonuçlanan bir askeri operasyon başlattı. Bunun ardından on binlerce etnik Ermeni bölgeden kaçtı.

Kalıcı bir barış anlaşmasına yönelik çabalar, Batılı ve Rus arabulucuların dahil olduğu birçok müzakere turuyla devam etti.

Ancak sınırların belirlenmesi, Ermeni yerleşim bölgelerinin statüsü ve Zangezur Koridoru gibi ulaşım yolları gibi konular süreci zorlaştırdı.

Batılı yetkili, cephe yakınlarındaki bazı Azeri askeri hareketliliğinin gözlemcileri hala endişelendirdiğini de sözlerine ekledi.

Kaynak: Mepa News