Bagram Hava Üssü'nü kim ne zaman kurdu?

Afganistan'ın Pervan vilayetinde bulunan Bagram Hava Üssü ilk olarak 1950'lerde Sovyetler Birliği'nin yardımıyla inşa edildi.

Sovyetlerin 1979-1989 yılları arasında Afganistan'ı işgali sırasında üs, Sovyet hava operasyonlarının ana merkezi haline geldi ve buradan Afgan direnişçilere karşı binlerce saldırı düzenlendi.

Necibullah hükümetinin düşmesinden ve iç savaşın başlamasından sonra Bagram üssü çeşitli gruplar arasında birçok kez el değiştirdi. Sonunda 2001 yılında ABD ve NATO güçlerinin gelişiyle yeniden restore edildi ve dünyanın en stratejik askeri tesislerinden biri haline geldi.

ABD'nin üssü kullanılabilir hale getirmesinin ardından Bagram Hava Üssü, Afganistan'daki işgal güçlerinin elindeki en büyük üs konumundaydı.

Afganistan İslam Emirliği: ABD'nin Bagram Üssü'nü alması imkansız

ABD'nin kontrolü altında Bagram Üssü, savaş uçakları, bombardıman uçakları ve büyük nakliye uçaklarının iniş yapabildiği üç kilometre uzunluğunda iki piste sahipti.

Büyüklüğü nedeniyle üsten "askeri şehir" olarak bahsediliyordu.

Üs içinde çok sayıda konteyner, kışla, restoran, hastane, mağaza ve hatta spor salonu inşa edildi. Beton duvarlar ve dikenli teller sürekli olarak cepheyi hatırlatsa da birçok Amerikan askeri için Bagram “ikinci ev” haline geldi.

Afgan siyasi analist Fazl Manallah Mumtaz konuyla ilgili olarak şunları ifade ediyor: "Bagram Hava Üssü son derece önemliydi. Amerikalılardan önce de Sovyetler bölge üzerindeki kontrollerini sürdürmek için buraya büyük önem veriyorlardı."

Son yirmi yılda üç ABD başkanı -George W. Bush, Barack Obama ve Donald Trump- Bagram'ı ziyaret etti.

Joe Biden da 2011 yılında Başkan Yardımcısı olarak görev yaparken üssü ziyaret etmişti.

Trump yeniden Afganistan topraklarına göz dikti

2021 yazında, İslam Emirliği'nin iktidara gelmesinden kısa bir süre önce, ABD güçleri Taliban'ın ilerleyişi karşısında Bagram üssünü terk etti.

Bir başka siyasi analist olan Seyid Abdullah Sadık şunları söyledi: “Afganistan başlı başına stratejik bir nokta ve Bagram, Amerikalılar geldikten sonra ele geçirdikleri en büyük ve en önemli hava alanlarından biriydi.”

"Afganistan'ın Guantanamosu"

Ancak Bagram sadece bir askeri üs değildi; kötü şöhretli hapishanesi uluslararası üne kavuştu. İslam Emirliği ya da El Kaide ile bağlantısı olduğundan şüphelenilen yüzlerce Afgan burada gözaltına alındı, sorgulandı ve hiçbir suçlama yöneltilmeden yıllarca hücrelerde tutuldu.

Çok sayıda işkence raporu ve ağır koşullar Bagram'ı pek çok kişinin “Afganistan'ın Guantanamo'su” olarak adlandırdığı bir yer haline getirdi.

Bir askeri analist olan Ahmed Han Ender şöyle diyor: “Bu üssün içinde bir hapishane inşa ettiler ve buraya El Kaide ve Taliban destekçisi olarak etiketledikleri Afganları getirip acımasız işkencelere maruz bıraktılar.”

ABD'nin çekilmesinin ardından eski Başkan Donald Trump defalarca -20'den fazla kez- ABD'nin Bagram'dan asla vazgeçmemesi gerektiği konusunda ısrar etti.

Üsten neredeyse her bahsettiğinde Çin'e atıfta bulunarak Bagram'ın Pekin'in eline geçtiğini iddia etti.

Bagram Hava Üssü şu anda Afganistan İslam Emirliği'ne bağlı ordu güçlerinin kontrolü altında ve askeri merkez olarak kullanılıyor.

Kaynak: Mepa News, TOLO News