Benny Gantz'ın ABD ziyareti İsrail'in savaş kabinesindeki çatlakları genişletti

İsrailli bir yetkiliye göre, İsrail kabinesinden üst düzey bir bakanın ABD'li yetkililerle görüşmek üzere Pazar günü Washington'a gitmesi Başbakan Binyamin Netanyahu'nun tepkisine yol açarken, 7 Ekim sonrası kurulan İsrail'in savaş hükümetindeki çatlakların genişlediğinin de bir işareti oldu.

Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği saldırının ardından savaşın ilk günlerinde Netanyahu'nun aşırılık yanlısı hükümetine katılan merkez siyasi rakip Benny Gantz'ın ABD ziyareti, Netanyahu ile Başkan Joe Biden arasında Gazze'deki Filistinlilerin acılarının nasıl dindirileceği ve savaş sonrası için nasıl bir vizyon oluşturulacağı konusundaki derin anlaşmazlıkların ortasında gerçekleşti.

Geçtiğimiz hafta bir torba yiyecek alabilmek için kamyonların peşinde koşan onlarca Filistinlinin öldürülmesinin ardından ABD Cumartesi günü Gazze'ye havadan yardım atmaya başladı. Hava yoluyla yapılan yardımlar, İsrail'in kısıtlamaları, Gazze'deki lojistik sorunlar ve küçük yerleşim bölgesindeki çatışmalar nedeniyle engellenen yardım dağıtım sistemini aşıyor.

Ancak yardım görevlileri hava yoluyla gönderilen yardımların kamyonlarla gönderilen yardımlardan çok daha az etkili olduğunu söylüyor.

ABD'nin bölgedeki öncelikleri, Netanyahu'nun aşırı milliyetçilerin hakim olduğu aşırılık yanlısı kabinesi tarafından giderek daha fazla engelleniyor. Gantz'ın daha ılımlı partisi zaman zaman Netanyahu'nun aşırı sağcı müttefiklerine karşı bir denge unsuru olarak hareket ediyor.

Netanyahu’dan izin alınmadı

Netanyahu'nun partisi Likud'dan bir yetkili Gantz'ın ziyaretinin İsrail liderinin izni olmadan gerçekleştiğini söyledi. Yetkili, Netanyahu'nun Gantz ile gezi hakkında "sert bir konuşma" yaptığını ve ona ülkenin "sadece tek bir başbakanı" olduğunu söylediğini belirtti.

İsrailli bir yetkili ise, Gantz'ın ABD'ye seyahat etme niyetini Netanyahu'ya bildirdiğini ve onunla mesajlaşmayı koordine ettiğini söyledi. Yetkili ziyaretin Washington'la bağları güçlendirmek, İsrail'in kara harekatına desteği arttırmak ve Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin serbest bırakılması için baskı yapmak amacını taşıdığını söyledi.

Ulusal Birlik Partisi'ne göre Gantz, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan ile görüşecek. Her iki yetkili de isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştular çünkü anlaşmazlığı medya ile görüşme yetkileri yoktu.

Çoğu kamuoyu yoklamasına göre savaşın patlak vermesinden bu yana Netanyahu'nun popülaritesi azaldı; İsrailli yetkililere göre birçok İsrailli, Hamas'ın 1.200 kişinin ölümüne ve aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da bulunduğu yaklaşık 250 kişinin kaçırılarak Gazze'ye götürülmesine neden olan sınır ötesi baskınından Netanyahu'yu sorumlu tutuyor.

Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre, 7 Ekim sonrası İsrail’in gerçekleştirdiği saldırılarda yarısından fazlası kadın ve çocuklardan oluşan 30.410 Filistinli hayatını kaybetti. 2.3 milyonluk nüfusun yaklaşık yüzde 80'i evlerini terk etti ve BM kuruluşları yüz binlerce kişinin kıtlığın eşiğinde olduğunu söylüyor.

Eleştirmenler Netanyahu'nun karar alma mekanizmasının siyasi kaygılarla lekelendiğini söylüyor. Netanyahu ise bu suçlamayı reddediyor. Eleştiriler özellikle savaş sonrası Gazze planları üzerinde yoğunlaşıyor. Netanyahu, İsrail'in bölge üzerinde açık uçlu güvenlik kontrolünü sürdürmesini ve yerel Filistinlilerin sivil işleri yürütmesini öngören bir teklif yayınladı.

ABD ise bir Filistin devletinin kurulması konusunda ilerleme kaydedilmesini istiyor ve Gazze'yi nihai devlet olma hedefiyle yönetecek yenilenmiş bir Filistin yönetimi öngörüyor.

Bu vizyona Netanyahu ve hükümetindeki sertlik yanlıları karşı çıkıyor. Gantz'ın partisinden bir başka üst düzey kabine yetkilisi de savaşın idaresini ve ülkenin rehineleri kurtarma stratejisini sorguladı.

İsrail'in gelmiş geçmiş en muhafazakâr ve en dindar hükümeti olan Netanyahu hükümeti, birçoğu dini eğitimlerini sürdürmek için askerlikten muaf tutulan ultra-Ortodoks Yahudilerin askere alınmasını genişletecek yeni bir yasa tasarısı için mahkeme kararıyla verilen sürenin dolmasıyla da sarsıldı.

Konu, 7 Ekim'den bu yana yüzlerce İsrail askerinin öldürüldüğü ve ordunun savaş uzadıkça saflarını doldurma arayışında olduğu bir dönemde gündeme geldi.

"Başbakan olmak için gereken desteğe sahip"

Anketlerin bugün bir oylama yapılsa başbakan olmak için yeterli desteği kazanacağını gösterdiği Gantz, siyasi açıdan ılımlı bir isim olarak görülüyor. Ancak Filistin devletine ilişkin görüşleri konusunda belirsizliğini koruyor.

Rehineler konusunda ilerleme kaydedilmesi halinde ABD'ye yapılacak bir ziyaret Gantz'ın desteğini daha da artırabilir.

ABD'li üst düzey bir yetkili Cumartesi günü yaptığı açıklamada İsrail'in Gazze'de ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması için önerilen anlaşmanın çerçevesini onayladığını ve artık Hamas'ın bunu kabul etmesinin beklendiğini söyledi.

Yetkili, Beyaz Saray'ın gazetecilere bilgi vermek için belirlediği kurallar çerçevesinde isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.

Hamas'ın saldırısıyla derin bir travma geçiren İsrailliler, savaşa yönelik küresel muhalefet artmış olsa da, savaş çabasını bir nefsi müdafaa eylemi olarak geniş ölçüde destekliyor. Ancak giderek artan sayıda kişi Netanyahu'ya karşı duydukları rahatsızlığı dile getiriyor.

Erken seçim protestoları

İsrail medyasına göre Cumartesi günü geç saatlerde yaklaşık 10.000 kişi erken seçim çağrısında bulunmak üzere protesto gösterisi düzenledi.

Bu tür protestolar son haftalarda arttı, ancak geçen yıl hükümetin yargı revizyonu planına karşı yapılan gösterilerden çok daha küçük çaplı kalmaya devam ediyor.

Kudüs İbrani Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Reuven Hazan'a göre, siyasi çatlaklar büyür ve Gantz hükümeti bırakırsa, Hamas saldırdığında zaten hükümetten memnun olmayan halkın daha geniş çaplı protestolarına kapı açılacak.

"Çok fazla öfke var" diyen Hazan, 7 Ekim'den çok önce oluşmaya başlayan şikayetleri sıraladı. "Bu öfkeye ve halktan kopuk bir koalisyona sahip olduğunuz anda havai fişekler patlayacaktır."

Gantz'ın ayrılması halinde Netanyahu hükümeti çökmeyecek, ancak halkın büyük bir kısmının gözünde meşruiyetini yitirebilir.

Gazze'de son durum

Gazze'de ateşkes sağlanmasına yönelik görüşmeler Pazar günü Mısır'da yeniden başladı. Uluslararası arabulucular, Müslümanların kutsal Ramazan ayı 10 Mart tarihinde başlamadan önce çatışmaları durduracak ve kalan rehinelerin bir kısmını serbest bırakacak bir anlaşma yapmayı umuyor.

Bu arada Gazze'de çatışmalar devam ederken İsrail'in Cumartesi günü geç saatlerde düzenlediği saldırılarda yerel sağlık yetkililerine göre aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 30'dan fazla kişi hayatını kaybetti.

Cesetlerin kaldırıldığı hastanenin müdürü Dr. Mervan El Hams'a göre, Mısır sınırındaki en güneydeki Refah kentinde bir eve düzenlenen saldırıda en az 14 kişi öldü. Aralarında altı çocuk ve dört kadının da bulunduğu kayıpların hepsinin aynı aileden olduğunu söyledi. Yakınları enkaz altında dokuz kişinin daha kayıp olduğunu söyledi.

Sivil Savunma'ya göre İsrail hava saldırıları Gazze'nin kuzeyinde yoğun bir yerleşim bölgesi olan Cebaliye mülteci kampındaki iki evi de vurdu ve burada da en az 17 kişi yaşamını yitirdi.

Kaynak: Mepa News, AP