Dijital 'çöp evler': Siz hangi tarz bir istifçisiniz?

Gelen kutunuzda kaç tane e-posta var? Cevap binlerce ise veya bilgisayarınızda dağınık sabit diskinizde dosya bulmakta sık sık zorluk yaşıyorsanız, dijital bir istifçi olarak sınıflandırılabilirsiniz.

Fiziksel, yani sanal olmayan dünyada, biriktirme bozukluğu, normal bir yaşam sürmelerini engelleyecek kadar aşırı miktarda nesne biriktiren insanlar arasında psikiyatrik bir durum olarak kabul edilmiştir. Öte yandan son dönemde gerçekleştirilen araştırmalar da, istiflemenin dijital dünyada da bir sorun oluşturabileceğini ortaya koyuyor.

2015 yılında British Medical Journal'da yayınlanan bir vaka çalışması, fiziksel nesneleri istiflemenin yanı sıra her gün yaklaşık 1.000 dijital fotoğraf çeken 47 yaşındaki bir adamı konu edindi. Söz konusu şahıs, daha sonra resimleri düzenlemek, sınıflandırmak ve çeşitli harici sabit disklere kopyalamak için saatlerini harcardı.

Bu şahıs otistik biriydi ve istifçiden ziyade bir koleksiyoncu olarak değerlendirilebilirdi - ancak dijital OKB (obsesif kompulsif bozukluk) eğilimleri onda çok fazla sıkıntı ve endişeye neden oluyordu.

Bu araştırma makalesinin yazarları, dijital istiflemeyi “dijital dosyaların, sonunda stres ve düzensizlikle sonuçlanan perspektif kaybı noktasına kadar biriktirilmesi” olarak tanımladılar. Yüzlerce kişiyle anket yaparak, meslektaşlarım ve ben, dijital istiflemenin iş yerinde yaygın olduğunu gördük. Çok sayıda dijital istifleme davranışı sergileyen iki büyük kuruluştaki çalışanlarla yürüttüğümüz bir takip araştırmasında, dört tür dijital istifçi belirledik.

"Toplayıcılar" organize, sistematiktir ve verilerini kontrol eder. "Kazara istifçiler" düzensizdir, neye sahip olduklarını bilmezler ve kontrolleri yoktur. "Talimata göre istifçi", verileri şirketleri adına saklar (çoğunu silebilseler bile). Son olarak, "endişeli istifçiler" verileriyle güçlü duygusal bağlara sahiptir ve verileri silmekten endişe duyarlar.

İş hayatı

Dijital istifleme kişisel yaşam alanımıza müdahale etmese de, günlük yaşamımızı açıkça olumsuz etkileyebilir. Araştırmalar ayrıca dijital istiflemenin işletmeler ve diğer kuruluşlar için ciddi bir sorun teşkil ettiğini ve hatta çevre üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu da gösteriyor.

Dijital istiflemenin kapsamını değerlendirmek için, başlangıçta çoğu istifçilik davranışını kabul eden 400'den fazla kişiyle anket yaptık. Bazı insanlar binlerce e-postayı gelen kutularında ve arşivlenmiş klasörlerde tuttuklarını ve mesajlarını asla silmediklerini belirtti. Bu, özellikle üstlenilen işin kanıtı olarak potansiyel olarak yararlı görülen, tamamlanmamış görevlerin bir hatırlatıcısı olarak görülen veya sadece "her durumda" saklanan iş e-postaları için geçerliydi.

İlginç bir şekilde, dijital bilgileri silmemenin potansiyel olarak zarar verici sonuçlarını (gizli iş bilgilerine yönelik siber güvenlik tehdidi gibi) dikkate almaları istendiğinde, insanlar artık risklerin açıkça farkındaydı. Yine de katılımcılar sil düğmesine basmak konusunda hala büyük bir isteksizlik gösterdi.

İlk bakışta, dijital istifleme pek bir sorun olarak görünmeyebilir - özellikle dijital istifçiler büyük kuruluşlar için çalışıyorsa. İnternet “bulut” depolama sistemleri sayesinde depolama ucuz ve sınırsızdır. Ancak dijital istifleme yine de olumsuz sonuçlara yol açabilir.

İlk olarak, binlerce dosya veya e-postayı saklamak verimsizdir. Doğru dosyayı aramak için büyük miktarda zaman harcamak üretkenliği azaltabilir. İkincisi, ne kadar çok veri tutulursa, bir siber saldırının veri koruma mevzuatı kapsamındaki bilgilerin kaybolmasına veya çalınmasına yol açma riski o kadar artar. AB'de yürürlüğe giren yeni GDPR kuralları, müşteri verilerini bilgisayar korsanlığı nedeniyle kaybeden şirketlerin ağır para cezalarına çarptırılmalarının önünü açıyor.

Dijital istiflemenin nihai sonucu - evde veya işte - çevresel bir sonuçtur. İstiflenen verilerin bir yerde saklanması gerekir. Dijital bir temizlik yapma konusundaki isteksizlik, giderek artan büyük sunucuları soğutmak ve işletmek için önemli miktarda enerji kullanılmasında pay sahibi olmamız anlamına da gelmektedir.

Dijital istifçilikle nasıl başa çıkabilirsiniz?

Araştırmalar, fiziksel istifçilerin birikim davranışlarını azaltmak için stratejiler geliştirebileceğini göstermiştir. İnsanların biriktirmeyi bırakmalarına yardım edilebilirken, değerli mallarından gerçekten kurtulmaya gelince daha dirençlidirler – Bu durum belki de cansız nesnelere sanki düşünceleri ve duyguları varmış gibi davranarak onları “insan gibi biçimlendirdikleri” içindir.

Dijital istifleme hakkında, benzer zorlukların geçerli olup olmadığını veya mevcut başa çıkma stratejilerinin dijital dünyada da işe yarayıp yaramayacağını görmek için henüz yeterince bilgimiz yok. Ancak insanlara kaç dosyaya sahip olduklarını düşündüklerini sormanın onları şaşırttığını ve onları alarma geçirdiğini, onları dijital birikimlerini ve depolama davranışlarını düşünmeye zorladığını gördük.

İstifçilik genellikle endişe ve güvensizlikle ilişkilendirildiğinden, bu olumsuz duyguların kaynağına hitap etmek istifleme davranışlarını hafifletebilir. İşyerleri, gerekli olmayan e-posta trafiğini azaltarak, hangi bilgilerin saklanması veya atılması gerektiğini çok net hale getirerek ve işyeri veri sorumlulukları konusunda eğitim vererek burada daha fazlasını yapabilir.

Bunu yaparak, şirketler, eski veya gereksiz bilgilerden kurtulmaya ilişkin endişeyi ve güvensizliği azaltabilir ve çalışanların, dijital verilerini takıntılı bir şekilde kaydetme ve saklama zorunluluğundan kaçınmalarına yardımcı olabilir.

Psikoloji profesörü Nick Neave tarafından kaleme alınan ve The Conversation'da yayınlanan bu makale Mepa News okurları için Türkçeleştiridi.