Dürziler kimdir ve İsrail neden onları koruma bahanesiyle Suriye'ye saldırıyor?

Suriye'deki son gelişmeler, özellikle de hükümet ile Dürzi topluluğun ileri gelenleri arasında varılan anlaşma uyarınca ordu ve güvenlik güçlerinin Suveyda kentinden çekileceğinin açıklanmasından ve İsrail'in “Dürzileri koruma” bahanesiyle başlattığı hava saldırılarından önce, Dürzi toplumunu ön plana çıkardı.

Dürziler, Lübnan, Suriye, Ürdün, İsrail ve işgal altındaki Suriye'ye ait Golan Tepeleri arasındaki sınırlar boyunca uzanan bölgenin karmaşık siyasi manzarasında önemli bir yere sahiptir.

Dürziler kimdir?

Dini bir mezhep olarak kabul edilen Dürziler, Suriye'de Şam ve

Cebel el Dürzi (Dürzi Dağı) çevresinde, Lübnan ve İsrail'de yaşamaktadır. 11. yüzyılda ortaya çıkan ve İslam ve diğer felsefelerden öğretiler içeren dini uygulamalarında oldukça içe kapanıklar.

Suriye'deki Dürzi nüfus güneybatıda Ürdün sınırındaki Suveyda vilayetinde ve işgal altındaki Golan Tepeleri yakınlarındaki Kuneytra vilayetinin bazı bölgelerinde yoğunlaşmıştır.

Ayrıca başkent Şam'ın Caramana banliyösünde de yaşamaktadırlar. İsrail'de Dürziler çoğunlukla kuzeyde ve işgal altındaki Golan'da yoğunlaşmıştır. Lübnan'da ise Chouf ve Aley gibi dağlık bölgelerde ve güney Lübnan'daki Hasbaya bölgesi gibi diğer yerleşimlerinde yoğunlaşmışlardır.

Bölgesel rolleri nedir?

Azınlık olarak nitelendirilmelerine rağmen Dürziler yaşadıkları ülkelerin siyasetinde çoğu zaman önemli bir rol oynamışlardır.

İsrail'de yaklaşık 150.000 Dürzi yaşıyor ve bunların birçoğu Gazze savaşı da dahil olmak üzere ordu ve poliste görev yaptı ve halen yapmakta.

Reuters'a göre bazıları yüksek rütbelere ulaşmış durumda, bu da seslerinin İsrail'in siyasi liderliği tarafından kolayca göz ardı edilemeyeceği anlamına geliyor.

İsrail'deki Dürzilerin çoğu kendilerini İsrailli olarak görürken, işgal altındaki Golan'da yaşayan 20.000'den fazla kişi kendilerini hala Suriyeli olarak görüyor ve sınır olarak belirlenen hattın diğer tarafındaki aileleriyle yakın bağları var.

İsrailli Dürzilerin çağrıları karşısında -Suriyeli yurttaşlarına yardım etme kisvesi altında- İsrailli liderler bu yıl defalarca Suriye'ye saldırmak için onların korunmasını bahane olarak kullandı.

Reuters'a göre, Suriye'de sayılarının bir milyon civarında olduğu tahmin edilen Dürziler 2011'den sonra Beşar Esed'e karşı protestolar düzenlediler, ancak çabalarını Sünnilerin çoğunlukta olduğu bölgelerdeki ayaklanmayı bastırmaya odaklayan Şam ile aralarında çok az çatışma yaşandı.

6 soruda Dürziler kimdir ve İsrail ile ilişkileri nedir?

Esed rejiminin geçtiğimiz Aralık ayında devrilmesinden bu yana, Şam'daki yeni yönetimle Dürziler arasında yaşanan sürtüşmeler birkaç kez çatışmaya yol açtı.

Bazı Dürzi liderler Şam'la uzlaşma çağrısında bulunurken, başta hükümet güçlerine karşı “direniş” çağrısı yapan, “uluslararası koruma” isteyen ve tüm bunlarla birlikte İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya çağrıda bulunan Şeyh Hikmet el Hicri olmak üzere diğerleri Ahmed Şara'ya karşı durdular.

Lübnan ve bölgedeki en önde gelen Dürzi siyasetçilerden biri olan Velid Canpolat, İsrail'in Suriye'deki Dürzileri koruduğu fikrini reddederek “uluslararası koruma” çağrılarına karşı uyarıda bulundu ve Suriye ulusal birliği çağrısı yaptı.

İsrail neden müdahil oluyor?

Beşar Esed iktidardayken Suriye'yi defalarca bombalayan İsrail, İran'ın ve Esed'in silahlı muhalefetle mücadelesine yardım etmek üzere Suriye'de konuşlanan Tahran destekli grupları baskı altında tutmaya çalışıyordu

İsrail yeni Suriye hükümetini "cihatçı bir tehdit olarak" tanımladı ve Suriye'nin güneyinde askeri güç konuşlandırmasına izin vermeyeceğini birçok defa açıkladı.

İsrail ayrıca, Aralık ayından bu yana İsrail güçlerinin işgal altındaki Golan Tepeleri'ne komşu Suriye topraklarını işgal etmesiyle birlikte “Golan'dan Dürzi Dağı'na kadar olan bölgeyi askerden arındırma” ihtiyacından bahsetti.

Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara Perşembe günü televizyonda yaptığı konuşmada Dürzilerin Suriye toplumunun bir parçası olduğunu vurguladı ve haklarını koruma sözü verdi.

Şara, “Eski rejimin devrilmesinden bu yana istikrarımızı hedef alan ve aramızda anlaşmazlık yaratan İsrail varlığı, şimdi yine temiz topraklarımızı, halkımızın birliğini parçalamaya çalıştığı sonsuz bir kaos arenasına dönüştürmeye çalışıyor” dedi.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera