El Şebab'ın 'geri dönüşü': Etiyopya birliklerini çekiyor

Saat öğlen 11'i geçtiği zaman, kısa boylu çalı benzeri ağaçların üzerine tünemiş kuşlar ötüşmekteyken, genç adamlardan oluşan, yüzlerini örten ve askeri kamuflaj giyen büyük bir grup genç birdenbire ortaya çıktı ve çalıların ortasındaki boş alana ilerledi. Adımları yumuşak, güneşle kavrulmuş topraktaki tozları kaldırıyordu.

Yalnızca gözleri gözüken, birbiriyle göz teması kurmayan ve kendi aralarında çok az konuşan 150'den fazla adam...

Bunlar El Şebab'ın; Somali'nin güneyindeki üslerinde, civar kasabaları Afrika Birliği ve Somali hükümeti askerlerinden ele geçirmek için yapacakları saldırının son hazırlıklarını yapmak üzere nihai çalışmayı gerçekleştiren özel birlikleri.

Eğitim üssü Hiran bölgesinin stratejik kasabası Mokokari'nin yaklaşık 10 km güneyinde. Kasabayı El Kaide bağlantılı grup geçtiğimiz ay Etiyopya birliklerinin çekilmesiyle ele geçirmişti. Bu Güney ve Orta Somali'de defalarca tekrar eden bir olay.

Etiyopya Somali'de El Şebab ile savaşan AMISOM bünyesinde yer alan 4300 askere sahip. Etiyopya'nın Somali'de AMISOM bünyesinde yer almayan binlerce askeri daha bulunuyor.

Son zamanlarda Etiyopya birlikleri hiçbir açıklamada bulunmadan Güney Somali'deki kasabalarda bulunan üslerini terk ediyor. Geçtiğimiz 4 ayda 10 kasaba terk edilirken, bunların yalnızca 4 tanesi son 4 hafta içerisinde terk edildi.

Grubun komutanı, iki üst düzey Eş Şebab liderinin bakışları altındayken "cihat" diye bağırıyor. Savaşçılar da "güç, izzet" diye yanıt veriyor, komutanlarının hayran bakışlarıyla.

Sıhhiye, makine uzmanı, patlayıcı uzmanı, intihar bombacısı gibi, Eş Şebab'ın tugaylarından özenle seçilen savaşçı grubu Somali hükümeti ve AMISOM'dan toprak almayı amaçlıyor.

Etiyopya birliklerinin tek bir mermi atmadan ve tek bir savaşçı öldürmeden kasabalardan çekilmesi ve El Şebab'ın kontrolü ele geçirmesi savaşçılar arasında morali çok yükseğe çıkarmış durumda.

Kırmızı gözleri, ağarmış sakalı, uzun boyuyla grubun sözcüsü Şeyh Ali Muhammed Ragi, kızgın kumlar üzerine oturmuş savaşçılara şöyle sesleniyor: "Etiyopya'nın ülkemizi işgal etme ve Mokokori'ye gelme sebebi Müslüman halka zarar vermek. Buraya halkımıza kötü muamelede bulunmak, onları aşağılamak ve Allah'a tapmaktan alıkoymak için geldiler. Fakat Allah dinini ve Müslüman halkın izzetini muhafaza etmek için sizleri seçti." Ragi'nin hitabı sürerken savaşçıların "Allahu ekber" sesleri öğlen göğünü doldurdu.

Değişen Talih

El Şebab 2011 yılında Somali hükümeti birlikleri ve Afrika Birliği tarafından çıkarıldığından bu yana savunmadaydı, Afrika Boynuzu'nda şehir ve kasabalar kaybediyordu. Grup aynı zamanda son yıllarda birkaç üst düzey liderini de kaybetti.

Fakat Eş Şebab'ın talihi bu yıl Orta Somali'de değişmiş gözüküyor. Ocak ayından beri Etiyopya, kendi sınırları içerisinde ölümlü gösterilerle yüz yüze.

Benzeri görülmemiş şiddetli gösteri dalgasının duracağına yahut yavaşlayacağına dair hiçbir işaret yok. Etiyopya, Afrika'nın en kalabalık ikinci ülkesinde gün geçtikçe yayılan gösterileri durdurmak için olağanüstü hal ilan etti.

Afrika Boynuzu ile ilgili gözlemler yapan kişiler, Addis Ababa'nın Somali'deki birliklerini azaltma sebebinin Etiyopya'daki olaylar olduğunu söylüyor. Bir Afrika Boynuzu uzmanı El Cezire'ye şu açıklamada bulundu: "Etiyopya, Somali'ye müdahalesinin nedeninin ülkesini dış tehditten korumak olduğunu söylemişti. Fakat Etiyopya şimdi bir iç tehditle yüz yüze. Derg rejiminin devrilmesinden bu yana en büyük tehditle... Hükümet için bir öncelik değişimi söz konusu. Etiyopya geniş bir ülke ve iç tehdidi durdurmak için her bir askere ihtiyaç var. Oromo ve Amhara gösterileri hükümet için El Şebab'dan daha büyük bir tehdit."

Protestolar ve ekonomik yük önemli etkenler oldu

Etiyopya'daki protestolar ve açıklama olmaksızın geri çekilen birlikler El Şebab için itici etken, grubun liderleri de bunu bir zafer olarak lanse ediyor.

El Şebab'ın Galgadud bölge valisi Şeyh Hasan Yakup Mokokori dışında toplanan savaşçılara şöyle hitap etti: "Çok korktukları için gece yarısı kaçıp gittiler. Kendileriyle çalışan 'kâfirlere' bile söylemediler. Ülkeleri darmadağın oluyor. Halkları gösteriler düzenliyor çünkü mevcut hükümeti istemiyorlar. Ülkemizin tamamını terk edene kadar onları avlayacağız."

Addis Ababa, birliklerin çekilmesinin sokak gösterileriyle bir ilgisinin bulunduğunu reddetti.

Bu ayın başlarına kadar Etiyopya Hükümeti İletişim İlişkileri Bakanı olan Getachew Reda, El Cezire'ye şunları söyledi: "Çekiliyoruz çünkü ülkemiz Somali'de birlik bulundurarak uzun süredir ağır bir iktisadi yükü omuzlamak zorunda kaldı. Artık uluslararası toplum meseleyi üstlenmeli. Herhangi bir iç meselenin üstesinden gelmek için ordumuza ihtiyacımız yok. Ordumuzun Somali'deki kasabalardan çekilme nedeni ülkemizde yaşanan iç meselelerle bağlantılı değil. Bu tamamen iktisadi bir karar. Ülkemize istikrar sağlayabilmek için Somalili kardeşlerimize çok fazla yardım ettik ancak iktisadi yükü taşımaya devam edemiyoruz. Birliklerimizin diğer kasabalardan da çekilmesini bekliyorum."

Bakan aynı zamanda çekilen birliklerin AMISOM bünyesinde olduğu iddiasını da reddetti. Reda şu ifadeleri kullandı: "Birlikler AMISOM'un bir parçası değil. Somali hükümetiyle imzalanan bir anlaşma kapsamında Somali'de çok sayıda askerimiz bulunuyor."

Afrika Birliği de Etiyopya'nın hamlesinin, AMISOM'un Somali'deki misyonunu kolaylaştırmayacağını belirtti.

AMISOM sözcüsü Joe Kibet El Cezire'ye konuştu ve şu cümleleri sarfetti. "Elbette birliklerin çekilmesi bize ve birliklerimize daha fazla sorumluluk yükleyecek. Bu iyi bir durum değil fakat mevcut birliklerimizle de başarabiliriz."

Kurak arazilerin ardında gün batarken El Şebab savaşçıları ve Mokokori’ye giren askeri araçları, evlerinden dışarı çıkan yaşlı-genç yerel halkı etkileyerek kendine çekti.

Birlikler kasabaya ilerlerken ve Etiyopya birliklerini daha çok kasabadan da çekeceğini ifade ederken, kasabaları geçtiğimiz ay iki kez el değiştiren yerel halkın düşüncesi ise kalıcı bir barışın yaşanıp yaşanmayacağı.

Al Jazeera muhabiri Hamza Muhammed tarafından hazırlanan bu haber, Mepa News okurları için tercüme edildi.