Esed'siz Suriye lirası 8 Aralık'ta piyasaya sürülecek

Konu hakkında bilgi sahibi yedi kaynağa ve Reuters tarafından incelenen belgelere göre Suriye yönetimi halkın aşırı değer kaybeden Suriye lirasına olan güvenini yeniden tesis etmek amacıyla para biriminden iki sıfır atarak yeni banknotlar basacak.

Bu adım, Aralık ayında Beşar Esed'in devrilmesiyle sona eren 14 yıllık savaşın ardından satın alma gücü rekor düşük seviyelere gerileyen Suriye lirasının değerini artırmayı amaçlıyor.

Suriye lirası 2011'de savaşın patlak vermesinden bu yana değerinin yüzde 99'undan fazlasını kaybetti ve savaştan önce 50 birim olan ABD doları karşılığı döviz kuru şu anda 10.000 Suriye lirası civarında.

Bu keskin değer kaybı günlük işlemleri ve para transferlerini giderek zorlaştırdı.

Aileler genellikle haftalık market alışverişlerini, içinde en az yarım kilogramlık 5.000 liralık banknotlar bulunan siyah plastik poşetlerle ödüyor.

Reuters tarafından görülen bir belgeye göre Suriye Merkez Bankası, işlemleri kolaylaştırmak ve parasal istikrarı iyileştirmek amacıyla Ağustos ayı ortasında özel bankalara “sıfırları kaldırarak” yeni para birimi çıkarma niyetinde olduğunu bildirdi.

Reuters'in konuştuğu beş özel bankacı, bir merkez bankası kaynağı ve bir Suriyeli ekonomi yetkilisi, merkez bankasının daha sonra kendilerine iki sıfırın atılacağını bildirdiğini söyledi. Bu kişiler, henüz kamuoyuna açıklanmamış bir karar hakkında konuştukları için isimlerinin gizli kalmasını talep ettiler.

Toplantılara katılan bankacılara göre para biriminin revizyonuna ilişkin toplantılara Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Muhlis el Nazir başkanlık ediyor.

Nazir yorum talebine yanıt vermedi. Merkez Bankası Bankacılık Denetleme Dairesi Başkanı Amal al Masri ise konunun kesinlikle gizli olduğunu söyleyerek yorum yapmayı reddetti.

Suriye Maliye Bakanlığı da yorum talebine yanıt vermedi.

Reuters'a konuşan iki bankacı ve konu hakkında bilgi sahibi bir başka Suriyeli kaynak, Suriye'nin yeni banknotların üretimi için Rus devletine ait para basım şirketi Goznak ile anlaşıldığını ifade etti.

Söz konusu kaynaklar, anlaşmanın üst düzey bir Suriye heyetinin Temmuz ayı sonunda Moskova'yı ziyareti sırasında sonuçlandırıldığını söyledi. Esed döneminde Suriye'nin para birimini de basan Goznak, yorum taleplerine yanıt vermedi.

Siyasi değişim

Esed rejimi döneminde yabancı para kullanımı yasaktı ancak Suriye'nin yeni yönetimi serbest piyasa ekonomisi oluşturma sözü verdi ve nakit akışını kolaylaştırmak için kısıtlamaları kaldırdı.

Suriyeli bankacılardan üçü, planlanan para birimi revizyonunun arkasındaki itici güçlerden birinin, Suriye'nin resmi finansal sistemi dışında dolaşan tahmini 40 trilyon Suriye lirasından duyulan endişe olduğunu söyledi. Yeni banknotların çıkarılması, hükümete dolaşımdaki nakit üzerinde daha iyi bir denetim sağlayacaktır.

Bu aynı zamanda sembolik bir önem de taşıyor ve Esed rejiminin elli yılı aşkın yönetiminden net bir kopuşa işaret ediyor.

Beşar Esed'in yüzü 2.000 liralık mor banknotun üzerinde yer alırken, babası Hafız ise yeşil 1.000 poundluk banknotun üzerinde yer alıyor.

Yetkililer, Esed'in devrilmesinin birinci yıldönümü olan 8 Aralık'ta yeni banknotların resmi olarak piyasaya sürülmesinden önce önümüzdeki haftalarda bir bilgilendirme kampanyası planlıyor.

Reuters'a konuşan iki banka yöneticisi, Suriye Merkez Bankası'nın kredi kuruluşlarına Ekim ortasına kadar yeni banknotların piyasaya sürülmesine hazır olmaları talimatını verdiğini söyledi.

Reuters tarafından görülen merkez bankası genelgeleri, bankalardan kamera sayısı, nakit gişeleri ve depolama kapasitesi de dahil olmak üzere altyapıları hakkında ayrıntılı raporlar hazırlamalarını ve bankamatik ve diğer otomatik sistemlerin yeni para birimini işleyebildiğinden emin olmak için testler yapmalarını istedi.

Suriye'nin önde gelen ekonomistlerinden ve Birleşmiş Milletler danışmanı Kerem Şaar, Esed'in resminin yer aldığı banknotların değiştirilmesinin gerekli bir siyasi değişim olduğunu söyledi.

Reuters'e konuşan Şaar, “Alternatif olarak Suriye aynı para biriminin daha yüksek banknotlarını, örneğin 20.000 ya da 50.000 poundluk banknotları basabilir, bu da nakit kullanımı ve depolamayı kolaylaştırma açısından benzer hedeflere ulaşırken, yüz milyonlarca doları bulabilecek tam bir para birimi revizyonunun önemli maliyetinden kurtarır” dedi.

Kaynak: Mepa News