Eymen ez Zevahiri kimdir?

El Kaide'nin Mısırlı lideri Eymen ez Zevahiri.

Doğumu ve eğitimi

Eymen ez Zevahiri, 1951 yılında Mısır'ın Giza bölgesinde, Muhammed Rebi ez Zevahiri ve Ümeyme Azzam'ın çocuğu olarak dünyaya geldi.

Anne tarafından, Osmanlı'ya yakınlığıyla bilinen Azzam Paşa ile akrabaydı.

Azzam Paşa: El Kaide lideri Zevahiri'nin Osmanlı için savaşan amcası

Ailesi Arap Yarımadası kökenli olan Zevahiri'nin amca ve dayılarından birçoğu Ezher mezunu din alimi isimlerdir. Bu sebeple Zevahiri, dini ve siyasi alanlarda erken dönemde eğitim alma fırsatı bulmuştur. Ailesinden birçok isim doktor, şeyh, akademisyen gibi pozisyonlarda bulunmuştur.

Eğitim hayatı ailesinin de etkisiyle oldukça parlak geçen Zevahiri, derslerinde oldukça başarılı bir öğrenciydi. Zevahiri, ilk eğitimini doğduğu bölgede aldıktan sonra, Kahire Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden 1974 yılında üstün başarıyla mezun oldu. Arapça, İngilizce ve Fransızca biliyordu. Mezuniyeti sonrasında 1977 yılına kadar Mısır ordusunda cerrah olarak çalıştı. Ardından ordudan ayrılarak kendisine bir klinik açtı. 1978 yılında cerrahlık alanında yüksek lisans yaptı. Doktora yapmaya da başlasa da bu süreç yarım kalacaktı.

Zevahiri, öğrencilik yıllarında, Mısır'daki canlı İslami ortamın da etkisiyle, siyasi ve sosyal faaliyetlere yöneldi. Müslüman Kardeşler teşkilatına üye olmamakla beraber, o dönem ülkede faal olan diğer bazı gruplara katıldı ve liderlik etti. Zevahiri'nin grubu daha sonra Mısır Cihad Cemaati halini alacaktı. Grubun üyeleri Mısır'da bir askeri devrim yapılması için hazırlık içerisinde olan kimselerdi.

Afganistan ve Suudi Arabistan yılları

Zevahiri, 1980 yılında, o dönem Arap dünyasındaki birçok genç gibi Afganistan'da Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa katılmaya kadar verdi. Savaş sürecinde kendisi Peşaver'de doktor olarak çalıştı. Burada birçok Arap savaşçı ve cihat yanlısı ile yakınlık kurdu. Zevahiri, Afganistan'a giden ilk Araplar arasında yer alıyordu. 1981 yılında kısa bir süre Mısır'a döndü.

Yine 1981 yılında ülkede bulunduğu bir esnada Enver Sedat yönetimi tarafından hapsedildi. 1981-1984 yılları arasında 3 yıl hapiste kaldı. Hapiste olduğu sürede de çalışmalarına devam etti.

1985 yılında, kendisine yönelik takibatın sıklaştığı ve Mısır rejiminin kendisini aradığı bir süreçte ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. 1986 yılında, hac için gittiği ve tıp alanında uzmanlık yapmak için bir sene kaldığı Suudi Arabistan'da, uzun yıllar beraber hareket edeceği Usame bin Ladin ile tanıştı. Buradan yine Pakistan'a gidecekti.

Ülkedeki Enver Sedat ve Hüsnü Mübarek yönetimlerine karşı savaş sürecine girilirken, birçok saldırının arkasındaki isim oldu. 1987 yılında, daha önce dağılma noktasına gelen Cihad Cemaati tekrar kuruldu ve savaşa devam etti. Mısır yönetimi 1999 yılında Zevahiri'yi idama mahkum edecekti.

Zevahiri 1992 yılında Sudan, 1996 yılında ise Dağıstan'a gitti. Bu süreçte faaliyetlerine temel olabilecek bir bölge arayışı içerisindeydi ve Afganistan'daki mücahid gruplar arasında yaşanan iç savaş, onu Afganistan'ı terke itiyordu.

Nihayetinde Afganistan'a tekrar dönen Zevahiri, Usame bin Ladin liderliğindeki El Kaide ile beraber "Uluslararası İslami Cephe"nin ilanına katıldı. Amaç, dünya sistemine ve ABD'ye karşı savaşmaktı. Zevahiri liderliğindeki Cihad Cemaati, 2000 yılında El Kaide ile birleşti ve Zevahiri zaman içerisinde El Kaide'nin iki numaralı ismi konumuna geldi.

El Kaide liderliği

2001 yılındaki Afganistan işgali sonrasında El Kaide yeniden organize olurken, Zevahiri grubun iki numaralı ismi olarak, Usame bin Ladin'in ardından en çok aranan kişi konumundaydı.

Yaptığı konuşma ve açıklamalarla sık sık gündeme oturan Zevahiri, El Kaide'nin gücünü artırma sürecinin önde gelen isimlerinden biri oldu.

Usame bin Ladin'in 2 Mayıs 2011 tarihinde ABD güçlerince öldürülmesi sonrasında Zevahiri, El Kaide'nin yeni lideri olarak ilan edildi.

Usame bin Ladin kimdir?

El Kaide lideri olarak da çalışmalarına devam eden Zevahiri, grubun genişlemesinde ve çeşitli coğrafyalarda yayılmasında önde gelen bir isim oldu. Özellikle Zevahiri liderliğinde El Kaide Afrika'da ciddi bir yayılım alanı buldu, ayrıca Hint Altkıtası'nda da faaliyetlerini artırdı.

El Kaide'nin IŞİD ile ayrışma süreci gibi kritik bir dönemde liderlik görevinde bulunan Zevahiri, grubun ayakta kalması ve IŞİD sonrasında küresel faaliyetlerine devam etmesi için mücadele etti.

ABD, 2014 yılında Pakistan ile birlikte Kuzey Veziristan bölgesine yönelik düzenlediği operasyonda El Kaide liderinin bu bölgede yaşadığını değerlendirdi. Zevahiri'nin canlı veya ölü olarak ele geçirilmesi için büyük çaba sarf edilse de başarılı olunamadı.

Eymen ez Zevahiri, 31 Temmuz 2022 günü akşam saatlerinde, Afganistan'ın başkenti Kabil'de ABD tarafından düzenlenen insansız hava aracı saldırısında hedef alındı. ABD Başkanı Joe Biden bizzat yaptığı açıklamada Zevahiri'nin öldürüldüğünü ifade etti.

Kaynak: Mepa News