Gazze'de ateşkes sağlandı, bundan sonra ne olacak?
"Altı haftalık anlaşmanın bugün yürürlüğe girmesi ve ilk heyecanın yatışmasıyla birlikte, anlaşmanın İsrail-Filistin çatışmasının geleceği üzerindeki etkisi halen merak ediliyor."
Yusra Asif | Al Arabiya | Tercüme: Mepa News
ABD, Mısır ve Katar'ın Hamas ile İsrail arasında, rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail işgal güçlerinin yerle bir olan Gazze Şeridi'nden kademeli olarak çekilmesi karşılığında Gazze'de 15 ayı aşkın süredir devam eden çatışmaları sona erdirecek bir ateşkes anlaşması ilan etmesinin ardından tüm dünyada kutlamalar başladı.
Uzmanlar, iki aşamalı anlaşmanın “günden güne” ilerleyen bir süreç olacağını ve sonucunun henüz kestirilemeyeceğini ifade ediyorlar. Anlaşmanın başarısı büyük ölçüde, İsrailli rehinelerin ve Filistinli tutukluların serbest bırakılması ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden geri çekilmesiyle başlayarak, her iki tarafın da anlaşmanın kendilerine düşen kısmını yerine getirmesine bağlı.
Altı haftalık anlaşmanın bugün yürürlüğe girmesi ve ilk heyecanın yatışmasıyla birlikte, anlaşmanın İsrail-Filistin çatışmasının geleceği üzerindeki etkisi halen merak ediliyor.
"Gazze ateşkesinin ilk aşamasında 1890'dan fazla Filistinli serbest kalacak"
Anlaşma Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını sağlarken, aynı zamanda bir uyarıyı da beraberinde getiriyor: İsrail, Gazze'deki Hamas yönetimini ortadan kaldırmaya yönelik ana hedefine ulaşamadı. Bu, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun savaşı devam ettirmek için defalarca vurguladığı bir nokta.
Ateşkes anlaşması Netanyahu'nun siyasi bekasını da tehdit ediyor zira zaten kırılgan olan koalisyon hükümetindeki kilit İsrailli liderler ateşkese karşı açıkça konuşarak bunu bir “felaket” olarak nitelendirdi ve kabineden istifa etti.
Tel Aviv merkezli Yahudi Halkı Politika Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Shmuel Rosner Al Arabiya English'e verdiği demeçte, “Bu anlaşma nihai olarak kalıcı bir ateşkese yol açacak, bu da şu anda Hamas'ın bir şekilde iktidarda kalması anlamına geliyor” dedi.
Rosner, ateşkes anlaşmasının birçok İsraillinin anlaşmayı kabul etmenin İsrail açısından sorumsuzluk olup olmadığını tartışmasına yol açtığını anlattı. Gazze'deki rehinelerin aileleri de dahil olmak üzere İsrail'de pek çok kişi ateşkesi memnuniyetle karşılarken, bazıları da Hamas'ın varlığını İsrail'in güvenliği için önemli bir tehdit olarak göstererek ateşkesi protesto etti.
"İsrail saldırıları Gazze'deki rehinelerin hayatını tehlikeye atıyor"
Filistinliler için bu anlaşma soykırımı durdurmanın ve Gazze Şeridi'ndeki yıkıma son vermenin bir yolu.
Filistin Ulusal Girişimi'nin (PNI) siyasi lideri Mustafa Berguti Al Arabiya English'e yaptığı açıklamada “Bu [ateşkes anlaşması] Gazze'deki soykırımı ve Filistinlilerin karşı karşıya kaldığı açlık, toplu cezalandırma ve etnik temizlik gibi savaş suçlarını durdurmak anlamına geliyor” dedi ve ekledi: “Bizim için en önemli şey yıkımı ve tahribatı durdurmak.”
Ateşkes devam edecek mi?
Ateşkes anlaşması savaşa kalıcı bir son vermeyi vaat ediyor. Ancak buna rağmen hem İsrail hem de Hamas'ın geçmişte birbirlerini anlaşmalardan geri adım atmakla suçladıkları ve çatışmalara yeniden başladıkları göz önüne alındığında uzmanlar endişeli. İki taraftan birinin yapacağı küçük bir hesap hatası anlaşmayı rayından çıkarabilir ve bölgeyi yeni bir savaş döngüsüne sürükleyebilir.
Pazar günü Netanyahu'nun son dakikada Filistinli grup serbest bırakılacak rehinelerin listesini verene kadar ateşkesin yürürlüğe girmeyeceğini söylemesinin ardından ateşkesin yürürlüğe girmesi zaten ertelenmişti.
Hamas ise ateşkes şartlarına “bağlılığını teyit ederken” gecikmenin “teknik nedenlerden” kaynaklandığını söyledi. Bu arada İsrail Gazze'yi vurmaya devam ederek en az sekiz kişinin ölümüne ve 25 kişinin de yaralanmasına neden oldu.
Netanyahu Cumartesi günü televizyonda yaptığı konuşmada, ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması için yürütülen müzakerelerin sonuçsuz kalması halinde İsrail'in Gazze'de savaşı yeniden başlatma hakkını saklı tuttuğunu söyledi.
Netanyahu, “Eğer savaşa devam etmemiz gerekirse, bunu yeni yollarla ve büyük bir güçle yapacağız” dedi.
Pazar günü Gazze'de tutulan ilk üç İsrailli rehinenin serbest bırakılması bekleniyor. Daha sonra Hamas'ın 33 rehineyi daha serbest bırakması bekleniyor. Buna karşılık İsrail de cezaevlerindeki 1890 Filistinli esiri serbest bırakacak.
İsrailli +972 dergisinin İcra Direktörü Haggai Matar, Al Arabiya English'e verdiği demeçte “Her şey Netanyahu'ya ve onun çıkarlarına bağlı” dedi ve ekledi:
"[Donald] Trump ve Netanyahu bu anlaşmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine ve ilk aşamadan sonraki iki aşamaya kadar ne kadar dayanabileceğine ve savaşı sona erdirip erdirmeyeceğine karar verecek."
Binlerce yerinden edilmiş Gazzeli ateşkesin başlamasıyla "evlerine" dönüyor
ABD'de yeni göreve gelen Trump yönetiminin savaşı sona erdirmenin anahtarı olabileceğini düşünen uzmanlar, Trump'ın Netanyahu'ya daha fazla baskı yaparak yaklaşık sekiz ay önce ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin önerdiğine benzer bir anlaşmayı imzalamasını sağlayabildiğini belirtiyor.
“Trump geçmişte savaşın sona ermesini ve yeniden tırmanmasını önlemek istediğini söylemişti” diyen Matar, ABD'nin ‘bir şeyi yapmak istediğinde’ gerçekten güçlü olabileceğini sözlerine ekledi.
Uzmanlar ayrıca savaş yorgunluğu, iki tarafın da ağır kayıplar vermesi ve devam eden protestoların İsrail ve Hamas'ı ateşkes anlaşmasına uymaya itebileceğini söylüyor.
İsrail'deki Abraham İnisiyatifleri'nin İcra Direktörü Thabet Abu Ras'a göre savaş, Tel Aviv'in ekonomisini çökertip sürekli protestolarla İsrail toplumunda derin bir parçalanmaya yol açarak İsrail'e, müttefiklerinin zayıflaması ve Gazze'deki ölü sayısının artması nedeniyle de Hamas'a zarar verdi.
İsrail'de ikamet eden Abu Ras, “İsrail halkı bu savaştan bıktı” dedi ve ekledi: “Artık savaşmak istemeyen askerlerin ailelerinden gelen dilekçeler gördüm.”
Ebu Ras sözlerine şöyle devam etti: “Gazze Şeridi'ndeki yıkım ve can kayıpları göz önüne alındığında Hamas da zaman içinde zayıfladı. Bence savaşı sona erdirmek her iki tarafın da yararına olacaktır.”
Tarihin tekerrür etmesini engellemek
Ateşkes anlaşması, kuşatma altındaki Gazze Şeridi'nde aylardır süren acımasız savaşta bir dönüm noktası. Ancak uzmanlar barışa giden yolun uzun olduğunu ve “tarihin tekerrür etmemesi” için hala yapılması gereken işler olduğunu söylüyor.
Matar, “Ateşkes konusunda heyecanlanmak çok kolay, ancak bizi son birkaç ayda bulunduğumuz noktaya getiren bu gerçekliğin altında yatan sorunların özü hala orada ve şu anda kimse bunları çözmekten bahsetmiyor” dedi.
Dünya liderleri ateşkesi kutlayan açıklamalar yayınladılar, ancak İsrail-Filistin çatışmasının temel sorunlarının çözümü ve savaştan zarar gören şeritteki Filistinliler için geleceğin nasıl göründüğü konusunda çok az konuşma yapıldı.
Matar sözlerini şöyle tamamladı: “Şu anda Gazze'nin yeniden inşası ve rehabilitasyonu konusunda ilerleme kaydetmek gerçekten önemli, ancak daha uzun vadede tüm işgal ve kuşatma sisteminin sona erdirilmesi gerekiyor.”
Kaynak: Mepa News