Hürmüz Boğazı neden önemli?
İran'ın ABD ve İngiltere ile zaman zaman yaşadığı gerginlikler ilk olarak kendisini Hürmüz Boğazı çevresinde bir güç gösterisine dönüşmüş olarak gösteriyor.
ABD'nin İran lideri Ali Hamaney'den sonra ülkenin en önemli ikinci ismi olarak görülen Kasım Süleymani'yi hava saldırısı ile öldürmesi Hürmüz Boğazı'nı yine uluslararası gündeme taşıdı.
Hürmüz Boğazı neden önemli?
İran ve ABD arasında yaşanan her gerilimde gündeme gelen Hürmüz Boğazı, petrol ihracatı açısından kritik öneme sahip.
Hürmüz Boğazı, Ortadoğu’daki petrol üreticilerinin, Pasifik Asya, Avrupa, Kuzey Amerika pazarlarına bağlayan stratejik bir ana damar olma özelliğini taşıyor. Dünyada deniz yoluyla taşınan petrolün üçte biri her gün Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor.
Hürmüz Boğazı, yıllardır bölgesel gerginliklerin ana merkezinde önemli bir rol oynuyor. İran, daha önce Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinde bulundu.
Hürmüz Boğazı nerede?
İran ve Umman’ı ayıran bu su yolu, ayrıca Arabistan denizi ile Umman'ıı ve burayla Körfez’i birbirine bağlıyor.
En dar kısmı, 21 mil genişliğinde, ancak kullanılan deniz ulaşımı her iki yön için de 2 mil genişliğinde.
ABD Enerji Danışma Yönetimine göre, 2016 yılında her gün 18,5 milyon varil petrol bu boğazdan geçti. Bu da bir önceki yıla oranla yüzde 9 artışa tekabül ediyor. Dünyada her yıl deniz yoluyla petrol ve diğer sıvı yakıtların yüzde 30’u yine bu boğazdan geçiyor.
Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Irak, ham petrol ihracatının önemli bir bölümü buradan geçiyor. Katar doğal gazının neredeyse tamamı yine buradan aktarılıyor.
1980 ve 1988 yılları arasında savaş sırasında İran ve Irak, birbirlerinin petrol ihracatına yine bu boğaz üzerinden zarar vermeye çalıştı ve bu çatışmalar tarihe “tanker savaşları” olarak geçti.
ABD’nin Donanması’nın 5. Filosunun üssü Bahreyn’de ve bu filonun amacı, bölgedeki ticari gemileri korumak.
Bush yönetimi sırasında, Arap Körfezi’nde sürekli uçak taşıyan bir gemi bölgede devriye geziyordu. Eski Başkan Obama döneminde de, sadece kısa süreli aralıklarla bölge uçak gemisiz bırakıldı. Bu da İran ile yapılan nükleer anlaşma öncesi Tahran’a yönelik iyi niyet jesti olarak değerlendirildi.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan Hürmüz Boğazı dışında petrol boru hattı projelerini sürekli olarak araştırdı.
