İran Afgan mültecileri ölüme nasıl yolladı?

Savaş ve yoksulluk Afganları dünyanın dört bir tarafına dağıtmış vaziyette. Ağırlıklı olarak Pakistan ve İran'a sığınan milyonlarca Afgan mültecinin makus talihi çoğu zaman mülteci olmakla sınırlı kalmıyor. 

Afganları bekleyen ölümcül coğrafya: Suriye

İran, Pakistan ve Körfez ülkelerinde mülteci kamplarında yaşayan yahut yine bu ülkelerde işçi olarak çalışan Afgan mültecileri son birkaç yılda yine ölümcül bir coğrafya konuk etti: Suriye.

Yoksulluktan kaçıp İran'a geliyorlar

İki yıl önce, 19 yaşındaki Afgan Hazara Abdulemin, Afganistan'ın merkezi vilayetlerinden Bamyan'daki evini terk ederek iş bulmak üzere İran'ın yolunu tuttu. Abdulemin, İran'da 2 milyonu kayıtsız, 1 milyonu ise legal olarak yaşayan 3 milyon Afgan'dan yanlızca biri. Ablası da İsfahan'da yaşayan Abdulemin, İran'a giderek Bamyan'da çiftçilikle geçirdiği yoksul hayatı bir nebze olsun değiştirebilmeyi umuyordu.

Aylık gelir 25 dolardan az

Bamyan vilayetindeki nüfusun üçte ikisi aylık 25 dolarlık gelirin altında yaşıyor. Şiddetli yoksulluk ve iş bulmanın oldukça zor oluşu binlerce Afgan genci bölgeden ayrılarak illegal şekilde İran'a iş bulmak üzere gitmeye zorluyor. Ancak bu Afganlardan birçoğu kendisini, kendileriyle herhangi bir bağlantısı bulunmayan bir savaşın ortasında buluyor.

İran'a giden Afganların Şii inancına bağı artıyor

Abdulemin İran'a girmeyi ve tuğla fabrikasında aylık 200 dolar kazanacağı bir iş bulmayı başardı. Bamyan ve çevresinde bulunan birçok Hazara gibi Şii inancını benimseyen Abdulemin, İran'ın da etkisiyle Şii inancına bağlılığını artırdı ve bir yıl sonra biriktirdiği parayla Kerbela'ya gitti. Kendisi gibi mülteci olan Afgan arkadaşlarıyla Şii inancına göre Kerbela'ya hacca giden Abdulemin'i İran'a geri döndüğünde yeniden işsizlik ve yoksulluk bekliyordu.

"Ya para kazanırsın ya ölürsün"

Her türlü aşağılanma ve baskı ile yüzyüze kalan Abdulemin sürekli ülkeden atılma korkusuyla yaşadığını belirterek şöyle söylüyor: "İran bizim ülkemiz değil, yabancılara ait. Ya acı çekerek biraz para kazanmaya çalışırsın yahut ölürsün."

Suriye'ye giden yol

Geçtiğimiz kış ise İran yetkilileri Abdulemin'e bir teklifle geldi. Eğer Suriye'ye giderek "Seyyide Zeynep" türbesini korumak için savaşırsa illegal mültecilik durumundan kurtulacak, 10 yıllık oturma izni ve aylık 800 dolar maaş alacaktı. Bilindiği gibi 2013 yılı dolaylarında Esed rejiminin ordusu muhaliflere karşı tutunamayınca İran Suriye'ye türbeleri koruma adı altında milyonlarca dolar akıtmış, Lübnan Hizbullahı'nı bölgeye göndermiş ve Irak, Afganistan, Pakistan gibi ülkelerin halklarından Şii milis gruplar teşkil etmeye başlamıştı. Aynı zamanda İran Devrim Muhafızları da ülkeye dahil olmuştu.

Afganlardan oluşan Fatımiyyun Tugayı

İran'dan bölgeye gönderilen Afgan Hazara mültecilerden oluşan Şii milis grubunun adı 2014 yılında kurulan "Fatımiyyun Tugayı". Başlangıçta bir tugay olarak kurulan grup daha sonra bir tümen halini aldı. Grubun şu an 8 bin ile 14 bin arasında mensubunun bulunduğu tahmin ediliyor.

Afganlar Suriye sahnesini tanımıyor

İran'ın Afgan Hazaralarda Şii öğretisini yaydığı ifade ediliyor. Çoğu Afgan mültecinin siyasi çıkarlardan ve Suriye'de neler olduğundan habersizce bölgeye gönderildiği düşünülüyor. Arapça bilmeyen, hayatlarında Afganistan ve İran'daki küçük dünyalarından nadiren dışarı adım atan bu mültecilerin yaşanan olaylar hakkında ayrıntılı bir bilgisi bulunmuyor. Bölgeye giden Afgan Şiilerin bir kısmı, İran'ın türbeleri koruma ifadesine inanmış görünüyor.

Cenazeler Kum ve Tahran'a

İran ve Esed rejimi birliklerinin Afgan Şiileri saldırıların ilk saflarında şok birlikleri olarak kullandığı biliniyor. Bu birlikler Şam, Hama, Lazkiye, Deyr ez Zor, Humus, Palmira ve Halep'te bilfiil savaşıyor. Ülkedeki savaşta öldürülen yüzlerce Afganın cenazesi günaşırı Tahran ve Kum'da cenaze törenleriyle toprağa veriliyor. İfade edilene göre İran'da tören düzenlenen cenazeler yalnızca yabancı milislere ait. İran rejimimin halkı, Suriye'de İranlıların değil yabancıların öldüğüne inandırmak istediği belirtiliyor.

Afganlar İran için ölmeye devam ediyor

Abdulemin bir süre sonra Bamyan'daki çiftçi hayatına geri döndü. Savaştan uzak ve sakin bir hayata geri dönen Abdulemin İran'a geri dönebileceğini de ifade ediyor. Savaşın, yoksulluğun ve kıt imkanların gölgesinde Afgan halkı İran'ın çıkarları için ölmeye devam ediyor.

Kaynak: Mepa News