İsrail Lübnan'da neden beyaz fosfor kullanıyor?

İsrail güney Lübnan'da beyaz fosfor bombaları kullanmaya devam ediyor ve İsrailli yetkililer kuzey sınırında savaş tehdidinde bulunurken dahi kalıcı hasara yol açarak köylüleri bölgeden uzaklaştırıyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) tarafından Çarşamba günü yayınlanan yeni bir rapor, beyaz fosfor saldırılarının "sivilleri ciddi risk altına soktuğunu" ve "insanların yerlerinden edilmesine katkıda bulunduğunu" gösteriyor.

Uluslararası Göç Örgütü'ne göre 6 Ekim'den bu yana 92.600'den fazla kişi Lübnan'ın güneyindeki köylerinden göç etmek zorunda kaldı.

HRW Lübnan araştırmacısı Ramzi Kaiss raporda, "İsrail'in nüfusun yoğun olduğu bölgelerde kullandığı hava patlamalı beyaz fosfor mühimmatları sivillere ayrım gözetmeksizin zarar veriyor ve pek çok kişinin evlerini terk etmesine neden oluyor" dedi.

HRW: İsrail Lübnan'da sivillerin evlerini fosfor bombalarıyla vurdu

"Lucifer çenesi"

HRW araştırmasında ayrıca İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşının başladığı Ekim 2023'ten bu yana güney Lübnan'da en az 17 bölgede İsrail ordusu tarafından beyaz fosfor mühimmatı kullanıldığını doğruladı.

Kefer Kila, Meys el Cebel, Bostane, Markaba ve Ayta el Şaab beldelerinde nüfusun yoğun olduğu yerleşim alanları üzerinde hava patlamalı mühimmatların yasadışı kullanımını doğruladılar.

Beyaz fosfor yaralanmaları ciddi şekilde ağrılı ve öldürücü olabilir. Yanıklar derhal kapatılmadığı ve oksijene maruz kalmalarını önlemek için kapalı tutulmadığı takdirde kimyasal madde deride yeniden tutuşabilmektedir.

Diğer belirtiler arasında ciddi solunum sorunları, akut akciğer hasarı, ciddi göz hasarı, ikinci veya üçüncü derece yanıklar ve hatta nekrotik "Lucifer çenesi" gibi ciddi kemik hastalıkları yer alabilir.

Lübnan Halk Sağlığı Bakanlığı'na göre Ekim ayından Mayıs sonuna kadar en az 173 kişi beyaz fosfora maruz kalarak yaralandı.

Bunlar arasında 15 Ekim'de fosforla temas ettikten sonra boğulma tehlikesi geçirdiği için hastaneye kaldırılan siviller de bulunuyor.

Beyaz fosfor vakaları Haziran ayında da devam etti.

İsrail Lübnan'ı fosfor bombasıyla vurdu

Mart ayında İsrail'in güney Lübnan'da beyaz fosfor kullanımına ilişkin yapılan bir araştırmada, Lübnanlı uzmanlar İsrail'in bölgeyi yaşanmaz ve tarım yapılamaz hale getirerek bir tampon bölge oluşturmaya çalıştığını söyledi.

Birleşmiş Milletler'e göre tarım, Güney Lübnan'ın gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 80'ini oluşturuyor.

Yapılan araştırma İsrail'in Ekim ve Mart ayları arasında güney Lübnan'a 117 fosforik bomba attığını ve en az 32 kasaba ve köyü vurduğunu ortaya çıkardı.

Etkilenen alan Lübnan'ın 100 kilometrelik güney sınırının neredeyse tamamını kapsıyordu.

İsrail'in tekrar tekrar beyaz fosfor kullanması uluslararası hak örgütlerinin tepkisini çekiyor. Oxfam ve HRW 19 Mart'ta Biden yönetimine "İsrail'e silah transferini derhal askıya alma" çağrısında bulundu.

Beyaz fosfor konusundaki yasal boşluklar

Beyaz fosfor kullanımının belgelenmesi, hak örgütlerinin bu silahın nüfusun yoğun olduğu bölgelerde kullanılmasına olanak tanıyan boşlukların kapatılması yönündeki çağrılarını yineledi.

HRW raporunda "İsrail'in güney Lübnan'da beyaz fosforu yaygın bir şekilde kullanması, yangın çıkarıcı silahlara ilişkin daha güçlü bir uluslararası hukuka duyulan ihtiyacı vurgulamaktadır" denildi.

HRW raporu Lübnan'ı, "Ekim 2023'ten bu yana Lübnan topraklarında işlenen ağır uluslararası suçların" soruşturulmasını ve kovuşturulmasını sağlamak üzere Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) beyanda bulunmaya çağırdı.

Ne Lübnan ne de İsrail UCM'ye üye değil. Mahkemenin soruşturma başlatabilmesi için taraflardan birinin resmi beyanına ihtiyacı var.

İsrail'in Gazze'de kullandığı beyaz fosfor nedir?

Lübnan kısa bir süre önce, 7 Ekim sonrası topraklarında işlenen İsrail savaş suçlarının soruşturulması için UCM'ye yargı yetkisi vereceğine dair daha önce yaptığı bir açıklamayı geri çekmişti.

Lübnan'ın geçici hükümeti Nisan ayında Dışişleri Bakanlığı'nın böyle bir yetki beyanında bulunması için oylama yapmıştı.

Karar geri çekilince bazı analistler Lübnanlı tarafların UCM soruşturmasının kendilerini de sorumlu tutabileceğinden korktukları yorumunu yaptı.

Gözlemcilere göre İsrail'in Lübnan'da beyaz fosfor kullanma geçmişi var ve bu da "tampon bölge" teorisini destekliyor.

Güney Lübnan Tarım Birliği Başkanı Muhammed Hüseyin, Mart ayında yaptığı açıklamada "İsrail ordusu 1982 işgalinde sivilleri beyaz fosforla hedef aldı ve 7 Ekim'den bu yana ormanlarda, tarlalarda, zeytin ve meyve ağaçlarının üzerinde çok sayıda beyaz fosfor kullanıldı" dedi.

İsrail'in 1982'de Batı Beyrut'u kuşatması sırasında da beyaz fosfor mühimmatı kullanıldığı belgelenmişti.

ABD IŞİD'in kontrolündeki son bölgeleri fosfor bombasıyla hedef aldı

Hak gruplarının İsrail'i 2008-09 Gazze saldırısında beyaz fosfor kullandığı için savaş suçu işlemekle suçlamasının ardından İsrail ordusu, belirtilmemiş istisnalar dışında bu mühimmatı yerleşim alanlarında sis perdesi olarak kullanmaya başlayacağını söyledi.

Ramzi Kaiss, "Bu silahların sivilleri tehlikeye atmaya devam etmemesini sağlamak için beyaz fosfor kullanımına karşı daha güçlü uluslararası standartlara ihtiyaç var" dedi.

"İsrail'in yakın zamanda Lübnan'da beyaz fosfor kullanması diğer ülkeleri de bu hedef doğrultusunda derhal harekete geçmeye teşvik etmelidir."

Kaynak: Mepa News