İsrail ordusu akıl sağlığı krizi yaşıyor

Temmuz ayında iki haftadan kısa bir süre içinde İsrail askerleri arasında yaşanan bir dizi intihar vakası, İsrail ordusunun akıl sağlığıyla ilgili tartışmaları yeniden alevlendirdi. Uzmanlar savaşın uzun süreli psikolojik etkilerinin "askerlerin sınırlarını zorladığı" konusunda uyarıda bulundu.

Özellikle İsrail'in sivillere yönelik ağır ihlaller gerçekleştirdiği Gazze'de görev yapan askerlerde psikolojik problemlerin daha yoğun olduğu dikkat çekiyor.

Bu ay dikkat çeken ilk vaka, Gazze ve Lübnan'daki çatışmalardan kaynaklanan travma sonrası stres bozukluğunun ardından 5 Temmuz'da intihar ederek ölen yedek asker Daniel Edri oldu.

Bunun ardından biri 9 Temmuz'da İsrail'in güneyindeki bir üste, diğeri de 14 Temmuz'da kuzeydeki bir üste olmak üzere asker daha ölü bulundu.

15 Temmuz'da, eğitimdeki bir paraşütçü olan Dan Phillipson, İsrail'in güneyindeki bir eğitim üssünde yaşamına son vermeye çalışırken ağır yaralandı. Norveç'ten bir yıl önce savaşmak üzere İsrail'e gelen Phillipson hastaneye kaldırıldı ancak Pazar günü öldü.

İsrail ordusu içerisinde intihar konusunda önde gelen uzmanlardan biri olan Dr. Leah Shelef, The Times of Israel'e yaptığı açıklamada, ordunun intihar vakalarında ani bir artışla ilk kez karşılaşmadığını söyledi. Shelef "İntiharların bulaşıcı bir etkisi var. Geçmişte üç askerin arka arkaya intihar ederek öldüğü aylar oldu." dedi.

İsrail ordusunda intiharlar artıyor

Yaşanan son intiharlar üzerine Knesset Dış İlişkiler ve Savunma Komitesi'nin dokuz üyesi resmi bir mektup yayınlayarak konunun acilen görüşülmesini talep etti.

İsrail Ordusu Personel Müdürlüğü'nün, ordu içindeki intihar vakalarına ilişkin verileri yayınlamayı reddetmesi tepkilere yol açıyordu. İsrail Ordu Radyosu muhabiri Doron Kadosh konuya dair paylaşımında, son aylarda ordu ile defalarca temasa geçerek rakamları talep ettiğini ancak sürekli olarak erişiminin reddedildiğini belirtti.

Mektupta "Verilerin açıklanmasının reddedilmesi endişe kaynağıdır ve kamuoyunun orduya olan güvenini sarsmaktadır" denildi.

Shelef ise, İsrail ordusunun verileri yayınlamama kararının olağan uygulamasıyla tutarlı olduğunu belirtti. Shelef'e göre "ordunun mevcut yaklaşımı duruma uygun" ve "verilerin yılda bir yayınlanması gerekiyor."

Şüpheli olaylarda keskin artış

En son Ocak ayı başında açıklanan veriler, savaşın başlamasından bu yana şüpheli intihar vakalarında artış olduğunu gösteriyor. Ocak 2025'te açıklanan ve 21 aylık savaşın toplam 15 ayını yansıtan verilere göre, 7 Ekim 2023'ten bu yana 28 asker intihar ederek öldü. Savaş başlamadan önce, 2023'ün başlarında 10 intihar vakası daha meydana gelmiş ve iki yıl içinde toplam 38 intihar vakası yaşanmıştı.

Bu rakamlar önceki yıllara kıyasla keskin bir artışa işaret ediyor: 2022'de 14, 2021'de ise 11 şüpheli intihar vakası kaydedilmişti.

Genel olarak, 2023-2024 yılları arasında İsrail ordusundaki toplam ölüm sayısı, savaş ölümleri de dahil olmak üzere, devam eden savaşın bir sonucu olarak son on yılların en yüksek seviyesine ulaştı.

Uzmanlara göre uzayan savaş, askerleri sürekli travmaya maruz bıraktı, tekrarlanan görevlere sebebiyle askerlerin "iyileşmek için çok az zamanı" oldu. Başta yedek askerler olmak üzere pek çok askerin ayrıca kişisel ve mali stres yaşadığı ifade edildi.

Times of Israel'e konuşan bir askeri yetkili, İsrail ordusunun savaşın patlak vermesinden bu yana 1000'den fazla ruh sağlığı görevlisi görevlendirdiğini söyledi. Artık her tugayda özel bir ruh sağlığı görevlisi bulunuyor ve hem muvazzaf hem de yedek birlikler için 7/24 hizmet veren ve profesyonellerin çalıştığı bir yardım hattı mevcut.

Psikolojik problemlerle karşı karşıya olan askerlerin sayısı da binlerle ifade ediliyor. Mart ayında, yaralı askerleri sivil hayata yeniden entegre etmekten sorumlu olan Savunma Bakanlığı Rehabilitasyon Dairesi, savaşın başından bu yana yaklaşık 16 bin askerin kendilerine başvurduğunu söyledi. Diğer psikolojik destek kurumlarına başvuranların sayısının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

Ancak İsrail ordusu askerlere yeterince hızlı yardımda bulunamıyor. İntihar eden askerlerden Edri'nin annesi, oğlunun travmaları sebebiyle Savunma Bakanlığı'ndan yardım istediğini belirtti. Ancak Edri'nin psikolojik olarak sorun yaşadığının kabul edilmesi prosedürü çok uzun sürdü ve asker intihar etti.

Gazze savaşının başlamasından bu yana en az 42 İsrail askeri intihar etti

Son intihar dalgası dikkatleri muvazzaf askerlerin ruh sağlığı üzerinde yoğunlaştırırken, uzmanlar yeni nesil askerler arasında daha geniş bir ruh sağlığı krizinin baş gösterebileceği konusunda uyarıyor.

Risk altındaki genç nüfus için İsrail'in önde gelen kar amacı gütmeyen kuruluşu ELEM, "duygusal destek taleplerinde yüzde 47'lik bir artış olduğunu" ve "dijital platformları aracılığıyla yaklaşık 5 bin gencin yardım aldığını" bildirdi.

Uzmanlara göre "birçoğu hala savaş ve sonrasındaki travmalarla uğraşan bu gençler yakında İsrail'in gelecekteki askerleri olacak" ve "çözülmemiş duygusal problemleri, askerlik hizmeti sırasında zihinsel sağlıklarını önemli ölçüde etkileyecek."

Kaynak: Mepa News