İsrail Suriye konusunda ABD ve Rusya'ya baskı yapıyor

Maya Gebeily, Humeyra Pamuk | Reuters | Tercüme: Mepa News

Konuyla ilgili bilgi sahibi dört kaynak, İsrail'in Suriye'yi zayıf ve adem-i merkezi bir halde tutmak için ABD nezdinde lobi faaliyetleri yürüttüğünü, Türkiye'nin artan nüfuzuna karşı Rusya'nın askeri üslerini burada tutmasına izin verdiğini söyledi.

Kaynaklar, Türkiye'nin İsrail ile sık sık gerilen ilişkilerinin Gazze savaşı sırasında ciddi bir gerilime tanık olduğunu ve İsrailli yetkililerin Washington'a "Suriye'nin Ankara tarafından desteklenen yeni İslamcı yöneticilerinin İsrail sınırları için bir tehdit oluşturduğunu söylediğini" aktardı.

Lobi faaliyetleri, Beşar Esed'i deviren İslami grupların parçalanmış devleti istikrara kavuşturmaya ve Washington'un cezalandırıcı yaptırımları kaldırmasını sağlamaya çalıştığı Suriye için kritik bir dönemeçte, İsrail'in ABD politikasını etkilemek için yoğun bir kampanya yürüttüğüne işaret ediyor.

Üç ABD'li kaynak ve temaslara dair bilgi sahibi olan bir başka kişi, İsrail'in görüşlerini Şubat ayında Washington'da yapılan toplantılarda ve daha sonra İsrail'de ABD Kongre temsilcileriyle yapılan toplantılarda üst düzey ABD'li yetkililere ilettiğini söyledi.

Kaynaklardan ikisi, ana noktaların İsrail tarafından resmi bir raporla bazı üst düzey ABD'li yetkililere de dağıtıldığını söyledi.

Tüm kaynaklar diplomatik hassasiyetler nedeniyle isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştu.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Century International'da çalışan Aron Lund, "İsrail'in en büyük korkusu Türkiye'nin devreye girerek Suriye'deki bu yeni İslamcı düzeni koruması ve bunun da Hamas ve diğer militanlar için bir üs haline gelmesi" dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı ve Ulusal Güvenlik Konseyi bu haber için sorulan sorulara yanıt vermedi. İsrail başbakanlık ofisi ile Suriye ve Türkiye dışişleri bakanlıkları da yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.

İsrail Suriye'nin başkenti Şam'ı işgal etmeye mi hazırlanıyor?

Kaynaklar, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin İsrail'in önerilerini ne ölçüde benimsemeyi düşündüğünün net olmadığını söyledi. Suriye konusunda çok az şey söyledi ve hem yaptırımların geleceği hem de kuzeydoğuda konuşlu ABD güçlerinin kalıp kalmayacağı konusunda belirsizliğe yol açtı.

Lund, İsrail'in ABD'nin düşüncelerini etkileme şansının yüksek olduğunu söyledi ve Trump yönetimini "çılgınca İsrail yanlısı" olarak tanımladı. "Suriye şu anda Trump'ın radarında bile değil. Bu düşük öncelikli bir konu ve doldurulması gereken bir politika boşluğu var." dedi.

İsrail saldırıları

İsrail, Esed'i deviren harekata liderlik eden Tahriru'ş Şam Heyeti'ne (HTŞ) güvenmediğini açıkça ilan etti.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Pazar günü yaptığı açıklamada İsrail'in HTŞ'nin ya da yeni yöneticilerle bağlantılı diğer güçlerin Suriye'nin güneyindeki varlığına müsamaha göstermeyeceğini söyledi ve bölgenin askerden arındırılmasını talep etti.

Esed'in devrilmesinin ardından İsrail Suriye'deki askeri üslere kapsamlı hava saldırıları düzenledi ve güçlerini Suriye içinde BM gözetimindeki askerden arındırılmış bölgeye taşıdı. Bu hafta başında İsrail Şam'ın güneyindeki askeri bölgeleri vurdu.

İsrailli yetkililerin verdiği mesajları aktaran üç ABD'li kaynak, İsrail'in şimdi de Suriye'nin yeni yöneticilerinin yakın müttefiki olarak Türkiye'nin rolünden derin endişe duyduğunu söyledi.

AK Parti'ye liderlik eden Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen yıl "İslam ülkelerinin İsrail'in artan yayılmacılık tehdidine karşı bir ittifak oluşturması gerektiğini" söylemişti.

Bu ayın başlarında İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, İsrail'in "Türkiye'nin İran'ın Hizbullah'ı yeniden inşa etme çabalarını desteklemesinden" ve "Suriye'deki İslamcı grupların İsrail'e karşı başka bir cephe oluşturmasından endişe duyduğunu" söyledi.

Türkiye, Suriye'nin istikrarlı hale gelmesini ve komşularına tehdit oluşturmamasını istediğini belirtiyor. İsrail'in Suriye'nin güneyindeki eylemlerinin yayılmacı ve istilacı politikasının bir parçası olduğunu ve İsrail'in bölgesel barış istemediğini gösterdiğini vurguluyor.

Hakan Fidan: Suriye halkı İsrail'in topraklarını işgal etmesine izin vermeyecek

Kaynaklara göre İsrailli yetkililer Türkiye'yi çevrelemek için ABD'li yetkilileri Rusya'nın Suriye'nin Tartus vilayetindeki Akdeniz deniz üssünü ve Lazkiye vilayetindeki Hmeymim hava üssünü elinde tutması konusunda ikna etmeye çalıştı.

İki ABD'li kaynağa göre, İsrailli yetkililer ABD'li yetkililerle yaptıkları bir toplantıda Rusya'nın varlığını sürdürmesini olumlu bir şekilde sunduklarında, bazı katılımcılar şaşırdı ve bir NATO üyesi olan Türkiye'nin İsrail'in güvenliğinin daha iyi bir garantörü olacağını savundu.

Kaynaklar, İsrailli yetkililerin durumun böyle olmadığı konusunda "kararlı olduklarını" söyledi.

Suriye'nin yeni yönetimi askeri üslerin geleceği konusunda Rusya ile görüşüyor.

Ciddi tehdit

Suriye'nin yeni hükümeti, Batılı ve Arap devletlerine niyetleri konusunda güvence vermeye çalışarak kapsayıcı bir Suriye sözü verdi ve Esed ile ilişkilerini kesen hükümetlerle diplomatik ilişkileri yeniden kurmaya çalıştı.

Suriye lideri Ahmed Şara Aralık ayında bir grup yabancı gazeteciye "Şam'ın İsrail ya da diğer ülkelerle çatışma istemediğini" söylemişti.

Ancak kaynaklar, İsrailli yetkililerin ABD'li yetkililere yeni hükümetin ciddi bir tehdit oluşturabileceği ve Suriye'nin yeni silahlı kuvvetlerinin bir gün saldırıya geçebileceği yönündeki endişelerini dile getirdiklerini söyledi.

Esed, İran'la kurduğu ittifaka rağmen İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri'yle olan sınırı yıllarca sessiz tutmuştu.

İki kaynak, ABD Başkanı Joe Biden'ın görev süresinin son haftalarında, yönetiminin Suriye'nin yeni liderlerine Rusya'nın iki askeri üssünü kapatmaları karşılığında yaptırımların hafifletilmesini teklif etmeyi düşündüğünü söyledi.

Biden yönetimindeki iki eski ABD yetkilisi yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.

Kaynaklar, Biden'ın ekibinin Trump 20 Ocak'ta göreve başlamadan önce bir anlaşma sağlayamadığını ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakınlaşan yeni ABD başkanının Rusya'nın kalmasına daha açık olmasını beklediklerini belirtti.

İsrail'in Suriye'yi zayıf tutmak için yaptığı lobi faaliyetleri, bölgedeki diğer ABD müttefiki devletlerden, özellikle de geçen ay Batı yaptırımlarının kaldırılması için Washington ve Brüksel'le görüştüğünü açıklayan Suudi Arabistan'dan oldukça farklı bir yaklaşıma işaret ediyor.

AK Parti'den bir kaynak, Ankara'nın Salı günü Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u ağırlamasının kısmen ABD'nin Suriye'deki yeni politikasının belirsizliğine karşı bir önlem olduğunu ve İsrail'in Türkiye'nin çıkarlarını tehdit eden -ABD dahil- her türlü tedbirini dengelemeyi amaçladığını dile getirdi.

Reuters'ta yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.