İsrail'in Gazze için savaş sonrası planı ne?

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant Perşembe günü, İsrail'in 2007'den bu yana bölgeyi yöneten Hamas'a karşı yürüttüğü askeri operasyonu tamamlamasının ardından Gazze Şeridi için hazırladığı "ertesi gün planını" paylaştı.

Planın ana hatları Pazartesi günü Başbakan Binyamin Netanyahu'nun savaş kabinesine sunulan "üçüncü aşama vizyonu" belgesinin bir parçası. Belgeye göre bölgenin sivil idaresi ismi açıklanmayan "Filistinli aktörlere" geçerken, İsrail savaş sonrasında Gazze Şeridi’nde askeri faaliyetler yürütme yetkisini elinde tutacak.

'Ertesi gün' planı nedir?

Gallant, bu son plana göre çatışmalar sona erdiğinde Gazze Şeridi'ni ne Hamas'ın ne de İsrail'in yöneteceğini, ancak bunun bazı şartlara bağlı olduğunu açıkladı.

AFP'nin haberine göre plan, 7 Ekim'de İsrail'in güneyinde Hamas tarafından kaçırılan rehinelerin geri dönmesi sağlanana, Hamas'ın "askeri ve yönetim kabiliyetleri" ortadan kaldırılana ve kalan askeri tehditler bertaraf edilene kadar bölgedeki savaşının devam edeceği ifade ediliyor.

Tüm bunlar gerçekleştirildikten sonra, "Hamas'ın Gazze'yi kontrol etmeyeceği ve İsrail vatandaşları için bir güvenlik tehdidi oluşturmayacağı" yeni bir aşama başlayacak ve bölgenin yönetimini diğer Filistinli kurumlar üstlenecek.

İsrail Gazze içinde operasyon yapma hakkını saklı tutacak, bu da işgal altındaki Batı Şeria'daki mevcut düzenlemelere benzer şekilde İsrail güçlerinin istedikleri gibi bölgeye girip çıkabilecekleri anlamına geliyor.

Ancak İsrail, savaşın amaçları yerine getirildikten sonra bölgede sürekli bir sivil varlık bulundurmayacağını ve herhangi bir İsrail yerleşimi olmayacağını öne sürüyor.

Gallant ayrıca İsrail'in Gazze sınırını yoğun bir şekilde denetlemeye devam edeceğini söyledi. Al Jazeera muhabiri Hamdah Salhut'un bildirdiğine göre bu, Şerit üzerinde kara, hava ve deniz ablukasının sürdürülmesini ve savaş sonrası Gazze'ye giren ve çıkan her şeyin denetlenmesini kapsayabilir.

Gallant, şeridi hangi Filistinli yetkililerin yöneteceğini belirtmedi ve sadece şunu söyledi: "Gazze sakinleri Filistinlidir, dolayısıyla İsrail Devleti'ne karşı hiçbir düşmanca eylem ya da tehditte bulunulmaması koşuluyla Filistinli kurumlar yönetimde olacaktır."

Gallant'ın planında "Bölgeyi kontrol eden varlık, Gazze'deki mevcut idari mekanizmanın (sivil komiteler) yetenekleri üzerine inşa edilecektir" ifadesi yer alıyor.

Savaş sonrasında Gazze'nin yeniden imarı ve inşasına ilişkin planlara da değinen Gallant, Arap ve Avrupa devletleri ile diğer Batılı müttefiklerin de dahil olduğu uluslararası aktörlerden oluşan bir koalisyonun bundan sorumlu olacağını belirtti.

Plan Netanyahu'nun söyledikleriyle nasıl karşılaştırılabilir?

Netanyahu ayrıca savaş bittikten sonra Gazze'yi "sivil bir hükümetin" yönetmesi gerektiğini söylemiş, ancak Batı Şeria'yı kısmen kontrol eden El Fetih liderliğindeki Filistin Yönetimi'nin Gazze Şeridi'nden sorumlu olması fikrine karşı çıkmıştı.

Ayrıca savaş sonrası planların yürürlüğe girebilmesi için İsrail ordusunun öncelikle "Hamas'ı ortadan kaldırması" gerektiğini söylemişti.

Kasım ayında Netanyahu, bunun nasıl olacağını belirtmeksizin İsrail'in Gazze'nin güvenliğinin sorumluluğunu "belirsiz bir süre" için üstleneceğini açıkladı. Bunun yeni bir "Hamas terörünün" "patlak vermesini" önlemek için gerekli olduğunu da sözlerine ekledi.

Diğer üst düzey İsrailliler ne dedi?

Pazartesi günü, aşırı sağcı ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben-Gvir, İsrailli yerleşimcilerin savaştan sonra bölgeye dönmesi ve Gazze'nin Filistinli nüfusunun "göçünü teşvik edecek bir çözüm" çağrısında bulunarak sağcı maliye bakanı Bezalel Smotrich'in benzer yorumlarını tekrarladı.

Pazar günü İsrail Ordu Radyosu'na verdiği mülakatta Smotrich, Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 90'ının bölgeden çıkarılmasının savaş sonrası bölgede güvenliğe yardımcı olacağını, zira Gazze'nin "iki milyon insanın nefretle büyüdüğü ve İsrail Devleti'ni yok etmeyi arzuladığı bir yuva" olduğunu söyledi.

"Gazze'de iki milyon değil de 100.000 ya da 200.000 Arap olursa, ertesi günle ilgili tüm söylemler farklı olacaktır" diye ekledi.

Filistin Yönetimi ne diyor?

Filistin Yönetimi Başbakanı Muhammed Iştiyye Financial Times'a verdiği bir mülakatta nihai bir anlaşmanın sadece Gazze için değil "tüm Filistin için siyasi bir çözüm" içermesi gerektiğini söyledi.

Iştiyye, "[İsrail] Gazze'yi Batı Şeria'dan siyasi olarak ayırmak istiyor" dedi.

Iştiyye, "İsrail'in Gazze'yi çok yakında terk edeceğini sanmıyorum. Bence İsrail, işgalci İsrail ordusuna bağlı olarak işleyen kendi sivil yönetimini kuracak. Dolayısıyla 'ertesi gün' meselesi henüz net değil.” diye ekledi.

ABD ne düşünüyor?

Washington iki devletli bir çözüm için bastırıyor ve Gazze'nin işgal altındaki Batı Şeria merkezli "yeniden yapılandırılmış" bir Filistin Yönetimi tarafından yönetilmesini öneriyor.

Al Jazeera muhabiri Mike Hanna, Gallant'ın planının "Amerikalıların sözde 'ertesi gün' konsepti olarak öngördükleri şeye tamamen aykırı" olduğunu söyledi.

"Amerikalılar fikirlerini Filistin Yönetimi'nin Gazze'nin kontrolünü ya da yönetimini devralacağı gerçeğine dayandırıyor" diye ekledi.

Perşembe günü ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Gazze'nin savaş sonrası geleceğine ilişkin tartışmaların gündemde olacağı bir İsrail ziyareti için yola çıktı.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera