Kolombiyalı paralı askerler Sudan'da ne yapıyor?

Harriet Barber, Santiago Rodríguez Álvarez | The Guardian | Tercüme: Mepa News

Onlarca yıl süren orman savaşlarında tecrübe kazanmış Kolombiyalı paralı askerler için Sudan'daki çatışma ilk başta yavaş görünüyordu.

Afrika ülkesinde savaşmak üzere kiralanan yüzlerce Kolombiyalıdan biri olan Carlos, "Sudan'da geceyi uyuyarak geçiriyorlar, güvenlikleri bile yok çünkü herkes yatıyor. Kolombiyalılar farklıdır, biz farklı bir savaş türüne alışkınız." dedi.

Carlos ve yoldaşları cepheye ulaştıklarında karanlıkta ilerlemeye devam ederek düşman bölgesinin derinliklerine doğru ilerlediler. "Ve sonra çok daha fazla çatışma olmaya başladı, ve çok daha fazla ölüm" dedi.

Carlos Sudan'a bu yılın başlarında, Sudan ordusu ile paramiliter Hızlı Destek Güçleri (HDK) arasında ülkenin acımasız iç savaşının neredeyse iki yılında geldi.

BM yetkililerine göre bu çatışma Sudan'ı yakın tarihin en kötü insani kabuslarından birine sürükledi. 150 bin kişi öldürüldü, kadınlar ve kız çocukları kaçırıldı ve tecavüze uğradı ve dünyanın en kötü yerinden edilme krizinde yaklaşık 13 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Kuzey Darfur'un başkenti ve ordunun Darfur bölgesindeki son büyük kalesi olan ve 500 günden fazla bir süredir kuşatma altında tutulan Faşir'de yaklaşık 260 bin kişi mahsur kalmış durumda. Yaklaşık 18 aydır harabeye dönmüş şehre yardım girmedi ve çocuklar çekirge ve hayvan yemi yemek zorunda kaldı.

İşte HDK için savaşan Kolombiyalılar şimdi oraya gönderildiler. Carlos, "Savaş bir ticarettir." dedi.

Sudan ordusu başkent Hartum çevresinde ilerliyor

Paralı askerlerin savaşa katılımı ilk kez geçen yıl, Bogota merkezli La Silla Vacía'nın yaptığı bir araştırmada 300'den fazla eski askerin savaşmak üzere kiralandığının ortaya çıkmasıyla anlaşılmış ve Kolombiya Dışişleri Bakanlığı'nın benzeri görülmemiş bir özür dilemesine yol açmıştı.

Ancak Kolombiyalıların rolü savaş alanının ötesine geçti: Savaşçılar Sudanlı çocuk askerleri eğittiklerini itiraf ettiler ve Sudan'daki en büyük mülteci kampı olan Zemzem'de faaliyet gösterirken görüntülendiler. Nisan ayında HDK Zemzem'i yerle bir ederek 300 ila 1500 kişiyi öldürdü. BM bunu savaşın en kötü katliamlarından biri olarak nitelendirdi.

Darfur'daki kampın sözcüsü muhammed Hamis Duda geçtiğimiz günlerde Sudan Tribune'e konuştu:

"Kendi gözlerimizle çifte suça tanık olduk: HDK milislerinin eliyle halkımızın yerinden edilmesi ve şimdi de kampın yabancı paralı askerler tarafından işgal edilmesi."

Uzun süredir HDK'yi silahlandırmak ve desteklemekle suçlanan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) özel güvenlik şirketleri aracılığıyla paralı askerleri işe almakla suçlanıyor. BAE bu iddiaları sürekli olarak reddetti.

Kendilerine BAE'deki petrol tesislerini koruyacaklarının söylendiğini iddia eden bazı Kolombiyalı ihbarcıların aksine Carlos savaşa gideceğini biliyordu ama bunun Afrika'da olduğunu bilmiyordu.

Yolculuğu Bogota'daki tıbbi muayenelerle başladı ve burada ayda 2600 dolarlık bir sözleşme imzaladı. Daha sonra Avrupa üzerinden Etiyopya'ya, oradan da Somali'nin Bosaso kentindeki bir Birleşik Arap Emirlikleri askeri üssüne uçtuğunu söyledi. Daha sonra Sudan'da, Kolombiyalı paralı askerlerin merkezi olarak bilinen Nyala'ya götürülmüş.

Özgürce konuşabilmek için adının açıklanmasını istemeyen Carlos, ilk görevinin çoğu çocuk olan Sudanlı askerleri eğitmek olduğunu itiraf etti:

"Kamplarda binlerce asker vardı, bazıları yetişkin ama çoğu çocuktu, çok ama çok sayıda çocuk. Bunlar daha önce ellerine hiç silah almamış çocuklar. Onlara saldırı tüfeklerini, makineli tüfekleri ve RPG'leri nasıl kullanacaklarını öğrettik. Ondan sonra cepheye gönderildiler. Onları gidip öldürülmeleri için eğitiyorduk."

Çocukları eğitmeyi "korkunç ve çılgınca" olarak tanımladı ama "ne yazık ki savaş böyle bir şey" dedi.

BAE gizli bir anlaşmayla Somali'de İsrail radarı konuşlandırdı

Carlos'un birliği sonunda ülkenin en kötü savaş alanı olan kuşatma altındaki Faşir'e gönderildi. HDK savaşçıları şehrin sınırları etrafında 20 millik bir duvar ördü ve kaçmaya çalışanları infaz etti.

Carlos, La Silla Vacía ve Guardian ile Sudan'daki Kolombiyalı paralı askerleri gösteren ve bazıları yoldaşları tarafından aktarılan fotoğraf ve videoları paylaştı. Fotoğraflardan birinde yerde yüzükoyun yatan ve bazılarının elinde tüfek olan kursiyerler görülüyor. İki genç parmaklarıyla zafer işareti yaparak kameraya poz veriyor.

Bir videoda, bir adam yıkık bir apartman dairesinin duvarındaki bir delikten makineli tüfekle ateş ederken görülüyor. Farklı bir Kolombiyalı paralı asker tarafından paylaşılan bir klipte ise bir adam Faşir'in dış mahallelerinde bir yere havan topu yüklüyor ve ateşliyor.

Ağır silah sesleri arasında çekilen bir başka videoda ise ağır Kolombiya aksanına sahip paralı askerler yaralı olduğu anlaşılan bir meslektaşları hakkında konuşuyor.

Biri İspanyolca "Öldü mü bilmiyorum, çünkü onu göremedik. Onu çıkarmak için başka kim yardım edecek?" diyor.

Paralı asker yakınlarda dolaşan bir grup Sudanlı savaşçıyı işaret ediyor. "Sen, sen, sen. Bize burada yardım edebilir, bu adamları destekleyebilirsiniz. Bu adamı çıkarmak için sessizce geri çekileceğiz." diyor, grup yaralı bir adamı kurşun delikleriyle dolu evlerin önünden geçirmeden önce.

Kolombiya'nın on yıllardır süren iç çatışması, birçoğu ABD ordusundan eğitim almış deneyimli savaşçıların fazlalığını yarattı ve ülkenin en büyük paralı asker ihracatçılarından biri olduğuna inanılıyor.

Uluslararası Kriz Grubu'nun Kolombiya kıdemli analisti Elizabeth Dickinson, "Kolombiya'nın yarım yüzyıldan fazla aktif çatışma geçmişi var. Askerleri sadece çok iyi eğitilmekle kalmamış, aynı zamanda sahada, çok zor durumlarda bulunmuşlar ve bu yüzden savaşa hazırlar" diyor.

Paralı askerler konusunda uzman olan Sean McFate, Kolombiyalı paralı askerlerin kullanımının 2010'larda, eski savaşçılara BAE'deki petrol altyapısını korumaları için ödeme yapıldığında arttığını söylüyor. Rolleri Yemen'deki savaş sırasında gelişti. "BAE, Husileri öldürmeleri için çok sayıda Kolombiyalı paralı asker gönderdi ve bunda da başarılı oldular" diyor.

O zamandan beri, Kolombiyalı servet askerleri düzenli olarak manşetlerde yer alıyor. Temmuz 2021'de Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moïse'ye suikast düzenleyen ekip arasında 18 Kolombiyalı silahlı adam da vardı.

Sudan'da HDK milislerinin hastanelere saldırıları sürüyor

Kolombiyalı eski askeri personel Irak ve Afganistan'da ve şimdi de Ukrayna'da savaştı. Geçen yılın Kasım ayında Kolombiya Dışişleri Bakanı, yaklaşık 500 vatandaşının Rus güçlerine karşı savaşmak için seyahat ettiğini söyledi.

Carlos da bunlardan biri ve Ukrayna birliklerinde iki yıl görev yapmış. "Ukrayna daha karmaşık hale geliyordu, daha fazla kayıp vardı, düşman daha fazla ilerliyordu. Ben de ayrıldım ve onun yerine Afrika'da paralı askerlik yapmaya başladım." diyor. "Bu iş hakkında hiçbir şey bilmiyordum, sadece Afrika'da olduğunu biliyordum."

McFate, paralı askerlerin ülkelere, uluslararası hukuktan kaçmak istedikleri ya da insan hakları ihlalleri stratejisi uyguladıkları durumlarda "iyi bir makul inkar edilebilirlik" sağladığını söylüyor. "Yakalandıklarında ya da öldürüldüklerinde onları inkar etmiş oluyorsunuz" diyor.

Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, paralı askerliği "öldürmek için metaya dönüştürülen insan ticareti" olarak tanımladı ve bu işi yasaklama sözü verdi. Ancak eski savaşçılar genellikle Kolombiya toplumuna yeniden entegre olmakta zorlanıyor ve kendilerine sunulan nakit teşvikler bu işin yakında sona ermeyeceği anlamına geliyor.

Hem Dickinson hem de McFate, sorunun Kolombiya'nın askeri sisteminde de yattığını savundu. Çoğu profesyonel asker, düşük emekli maaşları ve çok az yeniden eğitim seçeneği ile 40 yaş civarında emekli olmaya zorlanıyor.

"18 yaşında girer ve 20 yıl çalışırsanız, emekli olduğunuzda 40 yaşında bile olmazsınız. Geriye 15-20 yıllık aktif görev süreniz kalıyor." diyor Dickinson. "Kolombiyalı emekli askerler için destek yapısı, özellikle de bu kuruluşların masadaki teklifleriyle kıyaslandığında yetersiz kalıyor."

Ancak Dickinson "özel savunma şirketleri ekosisteminin" artık kendisini emekli askerlerle sınırlamadığı konusunda da uyarıyor. Dickinson, "Savunma şirketleri, askerlerin zor koşullarda gerçekten zor zamanlar geçirdiği yerlerden, aktif görevde olanları giderek daha fazla işe alıyor" dedi. "Ayda binlerce dolar teklif eden WhatsApp broşürleri gönderiyorlar."

Ordu için bunun "muazzam bir kayıp" olduğunu söyledi. "Kolombiya hükümeti onları çok yüksek bir seviyede eğitiyor, ve sonra özel savunma endüstrisi tarafından çalınıyorlar."

Carlos, beş yıldan biraz fazla hizmet verdikten sonra silahlı kuvvetlerden ayrılanlardan biri. O da Sudan'dan ayrılmış ve ödemelerle ilgili sorunları gerekçe göstermiş. Kendisiyle birlikte 30 kişinin ayrıldığını ama "aynı anda 30 kişiyi daha taşıyan uçakların geldiğini" söyledi.

McFate, paralı askerlerin 20. yüzyılın büyük bölümünde dünyadaki savaş alanlarından neredeyse kaybolduğunu, ancak işin yeniden hızla büyüdüğünü söyledi. "Bu dünyanın en eski mesleği" diyor. "Süper zenginlerin süper güçler gibi olabildiği bir orta çağa geri dönüyoruz."

Carlos da mesleğine benzer şekilde karanlık bir açıdan bakıyor. "Bu dürüst bir iş değil, yasal bir iş değil. Ama para için yapıyorsunuz." dedi.