Hamas'ın Gazze'de ateşkes teklifinin detayları neler?

İsrail'in saldırılarına devam ettiği Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması ve esir takasının gerçekleştirilmesi için görüşmeler sürüyor.

ABD, Katar ve Mısır'ın ara buluculuğunda gerçekleştirilen görüşmelerde henüz bir mutabakata varılmış değil.

Hamas ve İsrail, müzakere edilen metnin ayrıntılarını değerlendirmeye devam ediyor.

Taraflar henüz mutabakata imza koymadı.

Öte yandan Arap basını, müzakere edildiği belirtilen metnin ayrıntılarını servis etti.

Buna göre Hamas, Katarlı ve Mısırlı ara buluculara, kendileri tarafından düzenlenerek onaylanan bir taslak anlaşma metni teslim etti. Metnin ABD, Katar ve Mısır tarafından incelenerek İsrail'e sunulacağı kaydedildi.

İsrail'in ise bu şartları kabul edip etmeyeceği belirsizliğini koruyor.

Arap basınında yer alan haberlere göre Hamas'ın taraflara sunduğu çerçeve metin şu şekilde:

"Birinci Aşama (45 gün)

Bu aşama insani yardımın yoğunlaştırılmasına ve askeri güçlerin yerleşim bölgelerinin dışına çekilmesine ek olarak, belirli sayıda Filistinli mahkum karşılığında tüm İsrailli kadın ve çocuk tutukluların (19 yaş altı kişiler ve asker olanlar hariç), yaşlıların ve hastaların serbest bırakılmasını amaçlamaktadır. Aşağıdaki maddeler uyarınca, Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde hastaneler, evler ve tesisler inşa edilecek ve Birleşmiş Milletler ve kuruluşlarının insani hizmetler sağlamasına ve nüfus için barınma merkezleri kurmasına izin verilecektir:

- Tarafların tutuklu değişimini tamamlamasını sağlamak amacıyla: Askeri operasyonların geçici olarak durdurulması, havadan keşiflerin durdurulması ve İsrail kuvvetlerinin tüm Gazze Şeridi'ndeki nüfus alanlarının dışında, ayrım hattı boyunca yeniden konumlandırılması.

- Tarafların İsrailli tutukluları, kadınları ve çocukları (asker olmayan ve 19 yaş altı), yaşlıları ve hastaları, belirli sayıda Filistinli tutuklu karşılığında serbest bırakması. Bunun, daha önce üzerinde anlaşmaya varılan listelerde isimleri bulunan tüm kişilerin bu aşamada serbest bırakılmasını sağlayacak şekilde yapılması.

- Nüfusun (belirlenecek olan) insani yardım, yakıt ve benzeri ihtiyaçlarını günlük olarak karşılamak için gerekli ve yeterli miktarda yardımın sağlanması. Ayrıca, yeterli miktarda insani yardımın Gazze Şeridi'nin kuzeyi de dahil olmak üzere tüm bölgelere ulaşması. Yerinden edilenlerin Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerindeki ikamet yerlerine geri dönüşü.

- Gazze Şeridi'nin tamamında hastanelerin yeniden inşası. Bölge sakinlerinin barınması amacıyla kamplar/çadırlar kurulması için gerekli olan şeylerin bölgeye girmesi. Birleşmiş Milletler ve kuruluşları tarafından halka sağlanan tüm insani hizmetlerin yeniden başlatılması.

- Tam bir sükunetin yeniden tesis edilmesi için gerekenlere dair (dolaylı) görüşmelerin başlatılması.

- İlk aşamanın detaylarını içeren ekin, ikinci ve üçüncü aşamaların detaylarının ilk aşamanın uygulanması sırasında kararlaştırılması koşuluyla, bu anlaşmanın ayrılmaz bir parçası olması.

İkinci Aşama (45 gün)

- Karşılıklı askeri operasyonların durdurulmasına devam edilmesi ve tam bir sükunet durumuna dönülmesi için gerekli şartlara ilişkin (dolaylı) görüşmelerin tamamlanması ve bunun ikinci aşama uygulanmadan önce ilan edilmesi.

Bu aşama şunları amaçlamaktadır:

- Belirli sayıda Filistinli tutuklu karşılığında tüm İsrailli erkek tutukluların (siviller ve askerler) serbest bırakılması.

- İlk aşamada kararlaştırılan insani tedbirlerin devam etmesi.

- İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinin sınırları dışına çıkması.

- Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde yıkılan evler, tesisler ve altyapı için kapsamlı yeniden inşa çalışmalarının başlatılması.

- İlk aşamada üzerinde mutabık kalınan hususlara uygun olarak, bunların uygulanmasını ve Gazze Şeridi üzerindeki kuşatmanın tamamen sona ermesini garanti altına alan mekanizmaların oluşturulması.

Üçüncü Aşama (45 gün)

Bu aşama şunları amaçlamaktadır:

- Her iki tarafın, cenazeleri ve cesetleri ile kalıntılarına ulaşılmasının ve kimliklerinin tespit edilmesinin ardından, bunların takas edilmesini ve birinci ve ikinci aşamalarda üzerinde mutabık kalınan insani tedbirlerin devam ettirilmesi.

- Her iki tarafın da askeri operasyonları tamamen durdurması ve bu aşama süresince keşif dahil her türlü hava faaliyetini durdurması.

- Tarafların tutuklu ve mahkumların değişimini tamamlayabilmeleri için İsrail güçlerinin Gazze Şeridi boyunca nüfusun yoğun olduğu bölgelerin çok dışında, doğu ve kuzeydeki ayrım hattı boyunca yeniden konumlandırılması.

- İki tarafın tutukluları serbest bırakması. Bu anlaşmanın imzalandığı tarihe kadar tutuklanan ve işgal hapishanelerinde tutulan istisnasız tüm Filistinli tutuklular (kadınlar, çocuklar, 50 yaş üstü yaşlılar ve hastalar dahil) karşılığında, İsrailli tutukluların (kadınlar, çocuklar -19 yaş altı, askere alınmamış-, yaşlılar ve hastalar dahil) serbest bırakılması. 1500 Filistinli tutukluya ek olarak, bunlardan Hamas'ın isimlerini verdiği, ömür boyu hapse ve ağır hapis cezalarına çarptırılan 500 mahkumun bırakılması.

- Filistinli ve Arap mahkumların tutuklandıkları suçlamaların aynılarıyla yeniden tutuklanmamaları için gerekli yasal prosedürlerin tamamlanması.

- Daha önce üzerinde mutabık kalınan listelerde isimleri yer alan tüm kişilerin bu aşamada bırakılmasını sağlayacak şekilde karşılıklı ve eş zamanlı olarak serbest bırakılmaları ve uygulama öncesinde isim ve liste değişiminin yapılması.

- İsrail hapishanelerindeki mahkûmların koşullarının iyileştirilmesi ve 7 Ekim 2023 tarihinden sonra alınan tedbir ve cezaların kaldırılması.

- İsrailli yerleşimcilerin Mescid-i Aksa'ya yönelik baskın ve saldırılarının durdurulması ve Mescid-i Aksa'daki koşulların 2002 öncesine döndürülmesi.

- Nüfusun ihtiyaçları için gerekli ve yeterli miktarda (500 kamyondan az olmamak üzere) insani yardım, yakıt ve benzerleri malzemelerin günlük olarak girişinin sağlanması. Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerine, özellikle de Gazze Şeridi'nin kuzeyine uygun miktarda insani yardımın ulaşmasına izin verilmesi.

- Yerlerinden edilenlerin Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde ikamet ettikleri yerlere geri dönmeleri ve Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde (özellikle de güneyden kuzeye) tüm ulaşım araçlarıyla bölge sakinlerinin ve vatandaşların hareket özgürlüğünün sağlanması ve engellenmemesi.

- Gazze Şeridi ile tüm geçişlerin açılması, ticaretin yeniden başlaması, insanların ve malların herhangi bir engel olmaksızın serbest dolaşımının sağlanması.

- Refah Sınır Kapısından yolcuların, hastaların ve yaralıların geçişi üzerindeki her türlü İsrail kısıtlamasının kaldırılması.

- Tüm yaralı erkek, kadın ve çocukların herhangi bir kısıtlama olmaksızın tedavi için yurt dışına çıkabilmelerinin sağlanması.

- Mısır ve Katar'ın aşağıdaki hususların sağlanması için, gereken tüm taraflarla birlikte yönetme ve denetleme çabalarına öncülük etmesi:

1- Moloz ve enkazın kaldırılması için gerekli ve yeterli düzeyde ağır ekipmanın sağlanması ve kullanıma sunulması.
2- Sivil savunma ekipmanlarının ve Sağlık Bakanlığı'nın ihtiyaçlarının sağlanması.
3- Gazze Şeridi'nin tamamında hastanelerin ve fırınların yeniden inşa edilmesi ve nüfusun barınması amacıyla kamplar/çadırları kurmak için gerekli malzemelerin girişinin sağlanması.
4- En az 60 bin geçici evin (karavanlar/konteynerler) Gazze Şeridi'ne girmesi, böylece bu aşamanın yürürlüğe girmesinden itibaren her hafta 15 bin evin Gazze Şeridi'ne girmesi. Ayrıca İsrail'in evlerini yıktığı insanların barınması için her hafta 50 bin çadır olmak üzere toplamda 200 bin çadırın kurulması.
5- Gazze Şeridi'nin tüm alanlarında altyapının yeniden inşasına ve onarımına başlanması. Elektrik, iletişim ve su şebekelerinin rehabilite edilmesi.
6- Saldırı nedeniyle tahrip olan evlerin, ekonomik kuruluşların ve kamu tesislerinin yeniden inşası için bir planın onaylanması ve yeniden inşa sürecinin 3 yılı aşmayacak bir süre için programlanması.

- Başta UNRWA olmak üzere Birleşmiş Milletler ve ajansları ile uluslararası kuruluşlar tarafından Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde halka sağlanan tüm insani hizmetlerin 7 Ekim 2023 tarihinden önce olduğu gibi devam ettirilmesi.

- Elektrik santralinin ve tüm sektörlerin yeniden yapılandırılması için Gazze Şeridi'ne gerekli yakıtın yeniden tedarik edilmesi.

- İsrail'in Gazze'nin elektrik ve su ihtiyacını karşılamayı taahhüt etmesi.

- Tam ve karşılıklı sükunet durumuna geri dönülmesi amacıyla karşılıklı askeri operasyonların durdurulmasına devam edilmesi için gerekli şartlara ilişkin (dolaylı) görüşmelerin başlatılması.

Esir takası süreci, söz konusu edilen ve üzerinde mutabık kalınan yeterli düzeydeki yardım ve barınma imkanlarının Gazze Şeridi'ne girişine bağlıdır.

Anlaşmanın garantörleri Mısır, Katar, Türkiye, Rusya ve Birleşmiş Milletler olacaktır."

Kaynak: Mepa News