Netanyahu'nun Gazze'de en az 7 ateşkes anlaşmasını engellediğini ortaya çıktı

Nadav Rapaport | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News

İsrail Kanal 13'te yayınlanan HaMakor adlı araştırma programının Cuma günü bildirdiğine göre, Gazze'ye yönelik savaş boyunca İsrail, Filistinli grup kendi koşullarını kabul etse bile Hamas'la yapılan ateşkes anlaşmalarını defalarca engelledi.

Programın görüştüğü üst düzey Amerikalı ve İsrailli yetkililere göre İsrail, kuşatma altındaki bölgeye karşı yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü yıkıcı saldırılar sırasında yedi kez ateşkes anlaşmasını engelledi.

Yetkililer, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir de dahil olmak üzere aşırı sağcı bakanların baskılarına boyun eğerek, ateşkesin sağlanamamasından birinci derecede sorumlu olduğunu söyledi.

Eski ABD Başkanı Joe Biden dönemindeki Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Ekim 2023'te savaş başladığında Hamas'ın “bazı rehineleri” serbest bırakmaya hazır olduğunu söyledi.

Miller, “İsrail hükümetine bunu anlatmaya çalışıyoruz” dedi ancak Washington'un İsrail yönetimini kastederek “orada kimsenin bizi ciddiye almasını sağlayamadığını” da sözlerine ekledi.

Netanyahu'ya yakın kaynaklar Kanal 13'e konuşan İsrailli müzakere ekibinin bir üyesine “burada anlaşma olmayacak, bunlar IŞİD teröristleri ve sonları ölüm” dedi.

O dönemde İsrail Savunma Bakanı olan Yoav Gallant HaMakor'a verdiği demeçte astlarına talimat verdiğini söyledi: “Kimse Hamas'la konuşmayacak” diyen Gallant, İsrail ordusu “kafalarını suyun altına soktuktan” sonra grubun “bize gelmesini” istediğini, böylece “nefes alamayacaklarını” da sözlerine ekledi.

Savaş Kabinesi'nde görev yapan Gadi Eisenkot, hükümetin başlangıçta rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak için hiçbir çaba sarf etmediğini belirterek, “savaşın hedeflerinde rehineler ve onların geri dönüşü hakkında tek bir kelime bile yok” dedi. Kasım 2023'teki ilk ateşkesin Netanyahu ve Gallant'ın engeller çıkarmasının ardından geldiğini de sözlerine ekledi.

Eisenkot anlaşmanın uzatılabileceğini ancak İsrail hükümetinin Hamas kalan kadın rehineleri serbest bırakmayı taahhüt etmediği sürece ilerlemeyi reddettiğini söyledi.

“Maalesef daha sonra ölen ya da katledilen ağır yaralı ve yaşlı insanları canlı olarak geri getirebilirdik” diye ekledi.

Refah'ın işgali

HaMakor'a göre, Ocak 2024'ten itibaren, Netanyahu da dahil olmak üzere üst düzey İsrailli yetkililer, Hamas ile herhangi bir anlaşma olmamasına rağmen, İsrail medyasını bir anlaşmaya doğru ilerlendiği konusunda yanılttı.

Ocak ve Şubat aylarında Paris'te ateşkes görüşmeleri yapıldı, ancak müzakerelere katılan kaynaklar Kanal 13'e hükümetin Hamas'ın yerinden edilmiş Filistinlilerin Gazze Şeridi'nin kuzey kesimine dönmesine izin verilmesi talebini reddettiğini söyledi.

Miller, İsrail'in Nisan 2024'te, güneydeki Refah kentinin karadan işgalinden kısa bir süre önce, altı haftalık bir ateşkes için ABD'nin önerisini kabul ettiğini söyledi. Plan İsrail'in savaşı sona erdirmesini gerektirmiyordu ancak Refah'taki askeri operasyonu durdurmayı amaçlıyordu. Ancak Netanyahu'nun İsrail'in ne olursa olsun kenti işgal edeceği yönündeki ısrarı görüşmeleri zorlaştırdı.

"Bir anlaşmaya varmanın ne kadar zorlaştığını tahmin edebilirsiniz. Hamas öneriyi kabul etmedi ve bir anlaşmaya varmak için en önemli motivasyonlarını kaybettiler" diyor Miller.

İsrail'in Mayıs 2024'te Refah'ı işgal etmesi nihayetinde müzakerelerin çökmesine neden oldu.

Kişiye özel anlaşmalar

Miller, Biden yönetimi ile İsrail hükümeti arasında gerginlik olduğunu ancak Hamas'ın bu tür durumlarda tutumunu sertleştirme eğiliminde olması nedeniyle bunun kamuoyunda önemsenmediğini söyledi.

“Netanyahu'nun tamamen uzlaşmaz davrandığını ve bir anlaşmaya varmayı zorlaştırdığını düşündüğümüzü kamuoyuna açıklamak istediğimiz zamanlar oldu” dedi.

ABD'nin Hamas'a İsrail'in kabul etmeyeceği hiçbir teklifte bulunmadığını da sözlerine ekleyen Miller, “Ancak bunu kendi aramızda tartıştık ve bunun hiçbir işe yaramayacağına karar verdik” dedi.

İsrailli üst düzey bir müzakereci Kanal 13'e yaptığı açıklamada Biden yönetiminin müzakere tarzının “nispeten yumuşak” olduğunu söyledi.

HaMakor'un haberine göre İsrail ile Hamas arasındaki her anlaşma “İsrail hükümetinin çıkarlarına, yani başbakanın siyasi çıkarlarına uyacak şekilde özel olarak hazırlanıyordu”.

Eisenkot'a göre Netanyahu Mayıs 2024'te savaşı sona erdirecek, rehinelerin geri dönmesini sağlayacak ve Gazze'de Filistin Yönetimini yeniden tesis edecek bir öneriyi onayladı ancak kısa bir süre sonra desteğini geri çekti.

Miller'a göre Başkan Joe Biden'ın o ayın sonunda yaptığı ve İsrail'in önerisini özetlediği konuşmanın amacı Netanyahu'nun geri adım atmasını engellemekti.

Miller, “Son birkaç aydır İsrail hükümetinin zaman zaman ateşkes yaklaşımını sabote etmeye çalıştığını gördük” dedi. “Her zaman koşul eklemenin ya da şartları zorlaştırmanın yollarını arıyorlardı.”

Takip eden aylarda Netanyahu, Gazze'nin güneyindeki Philadelphi Koridoru üzerinde İsrail'in kontrolü konusunda ısrar etmek de dahil olmak üzere pozisyonunu sertleştirmeye devam etti.

HaMakor'a göre İsrail ve Hamas aylar süren zorlu müzakerelerin ardından Ocak 2025'te iki aşamalı bir anlaşma imzaladı ve bu süreçte İsrail'in serbest bırakılacak Filistinli mahkumların sayısı konusunda esnek davranmak istemediği bildirildi.

Gallant Ocak anlaşmasının “Temmuz anlaşmasıyla aynı olduğunu” söyledi.

“Aynı anlaşma, sadece ne yazık ki daha az rehine ile” diye ekledi.

Anlaşmanın kalıcı bir ateşkese yol açması amaçlansa da Miller, İsrail Mart ayında ateşkesi tek taraflı olarak sona erdirdiğinde Trump yönetiminin “İsrail hükümetine şartlara sadık kalması ve başbakanın savaşı sürdürmesine izin vermemek için gerçekten baskı yapmadığını” söyledi.

"Onlarca yıldır bu savaşla mücadele ediyoruz"

Miller'a göre Netanyahu eski ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a şunları söylemiş: "Önümüzdeki on yıllar boyunca bu savaşta mücadele edeceğiz. Şimdiye kadar böyle oldu, bundan sonra da böyle olacak."

Pazartesi günü Hamas, İsrail medyasına göre Başkan Donald Trump'ın özel temsilcisi Steve Witkoff tarafından belirtilen taleplerin çoğunu karşılayan bir ateşkes önerisini kabul ettiğini açıkladı.

Ancak günler sonra İsrail, Gazze Şeridi'nin tamamen işgalinin ilk aşaması olduğuna inanılan bir hamleyle Gazze kent merkezini ele geçirmek için yeni bir saldırı başlattı. Hamas o zamandan beri İsrail'i ateşkes çabalarını kasıtlı olarak görmezden gelmekle suçluyor.

Rehinelerin aileleri de Netanyahu'yu anlaşmayı engellemeye çalışmakla suçluyor.

Asker rehinelerden birinin kardeşi olan Nimrod Cohen bu hafta Tel Aviv'de düzenlenen bir gösteride “Netanyahu bir anlaşmayı daha baltalamaya ve Gazze'deki 20 rehine ile 100 kadar askerin kaderini belirlemeye karar verdi” dedi.

“Hamas kısmi bir anlaşma isterken, Netanyahu tam bir anlaşma istiyor - ya da tam tersi.”

Bir başka rehine Matan Zangauker'in annesi Einav Zangauker de ayrı bir gösteride konuştu: “Netanyahu ‘tam bir anlaşmaya ve savaşın sona ermesine hazırız’ derken yalan söylüyor.”

“İsrail hükümetinin B aşamasına gelmeden önce havaya uçurduğu son anlaşmada olduğu gibi, Netanyahu bu kez de siyasi hesaplarını yaptı ve anlaşmayı havaya uçurmaya karar verdi.”

Kaynak: Mepa News