Reuters: Suriye ve İsrail güvenlik odaklı doğrudan görüşmeler yapıyor

Reuters'in Salı günü konuyla ilgili bilgi sahibi beş kişiye dayandırdığı haberine göre Suriye ve İsrail doğrudan temas halinde ve son haftalarda iki taraf arasında sınır bölgesindeki gerilimi yatıştırmak ve çatışmayı önlemek amacıyla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirildi.

Temaslar, ABD'nin Şam'daki yeni yöneticileri İsrail ile ilişki kurmaya teşvik etmesi ve İsrail'in Suriye'ye yönelik saldırılarını hafifletmesi nedeniyle iki taraf arasındaki ilişkilerde önemli bir gelişmeye işaret ediyor.

İki Suriyeli ve iki Batılı kaynağın yanı sıra konu hakkında bilgi sahibi bölgesel bir istihbarat kaynağına göre bu görüşmeler, Tahrir el Şam Heyeti (HTŞ) grubu liderliğindeki muhalif güçlerin Aralık ayında Beşar Esed'i devirmesinden bu yana aracılar vasıtasıyla yürütülen arka kanal görüşmelerine dek uzanıyor.

Söz konusu kaynaklar, resmi bağları bulunmayan ve geçmişinde düşmanlık olan iki ülke için konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuştular.

Doğrudan görüşmeler ve kapsamı hakkında daha önce kamuoyuna bilgi verilmemişti.

Suriye tarafındaki kaynaklar temasların, Esed'in devrilmesinden sonra İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri'ne sınırı olan Kuneytra vilayetine vali olarak atanan üst düzey güvenlik yetkilisi Ahmed el Dalati tarafından yürütüldüğünü söyledi. El Dalati bu hafta başında da Suriye'nin Dürzi azınlığına ev sahipliği yapan güney eyaleti Suveyda'nın güvenliğinden sorumlu olarak atanmıştı.

Reuters, görüşmelere İsrail tarafından kimlerin katıldığını tespit edemedi, ancak kaynaklardan ikisi görüşmelere katılan kişilerin güvenlik yetkilisi olduklarını söyledi.

Kaynaklardan üçü, İsrail'in işgalindeki topraklar da dahil olmak üzere sınır bölgesinde birkaç tur yüz yüze görüşme yapıldığını söyledi.

İsrail Dışişleri Bakanlığı ve Suriyeli yetkililer konuyla ilgili yorum taleplerine yanıt vermedi.

Bu ayın başlarında Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, İsrail ile gerilimi yatıştırmayı amaçladığını söylediği dolaylı görüşmeleri doğrulamıştı.

Reuters ise bu görüşmelere BAE'nin arabuluculuk yaptığını aktarmıştı.

İsrail, 1967'deki savaştan bu yana Suriye'nin Golan Tepeleri'ni işgal altında tutuyor ve Esed'in Aralık ayında devrilmesinin ardından bölgede daha fazla Suriye toprağını işgal etti.

İsrail aynı zamanda ülkenin askeri altyapısının büyük bölümünü yok eden bir hava bombardımanı kampanyası yürüttü ve bir yandan da Washington'da ülkeyi zayıf ve merkezi olmayan bir yapıda tutmak için lobi faaliyetleri yürüttü.

Ancak bombardıman ve eleştiriler son haftalarda azaldı.

14 Mayıs'ta ABD Başkanı Donald Trump ile Ahmed Şara arasında Riyad'da yapılan görüşme ABD'nin onlarca yıllık Suriye politikasını altüst etti ve İsrail'in sağcı hükümetine Şara ile anlaşmaya varması gerektiği sinyalini verdi.

Bölgedeki bir istihbarat kaynağı Trump'ın Şara ile görüşmesini, İsrail'in Esed sonrası Suriye'nin bölünmüşlüğünden yararlanma stratejisini altüst eden ABD politikasındaki yeniden düzenlemenin önemli bir parçası olarak tanımlıyor.

Daha geniş uzlaşılar mı?

Mayıs ayındaki göreceli sükunet, geçtiğimiz ay bazıları İsrail'in desteğini alan Dürzi silahlı gruplar ile Suriye güvenlik güçleri arasında günler süren kanlı çatışmalara sahne olan Suveyda çevresindeki gerilimin de azalmasına neden oldu.

Doğrudan görüşmeler şu anda çatışmaların önlenmesi ve İsrail'in Suriye sınır köylerine saldırılarının azaltılması gibi ortak güvenlik konularına odaklanmış olsa da, iki kaynak görüşmelerin "daha geniş siyasi mutabakatların önünü açmaya yardımcı olabileceğini" ifade etti.

Arka kanal görüşmeleri hakkında bilgi sahibi olan bir kişi, “Şimdilik normalleşmeden ziyade, savaşın yokluğunda olduğu gibi barışla ilgililer” dedi.

Trump, Şara ile görüşmesinin ardından Suriye liderinin İsrail ile ilişkileri eninde sonunda normalleştirmeye istekli olduğunu ileri sürerken bunun biraz zaman alacağını da sözlerine ekledi.

Ahmed Şara, Trump'un bu açıklaması hakkında yorum yapmadı ve bunun yerine Golan Tepeleri'nde bir BM tampon bölgesi oluşturan 1974 ateşkes anlaşmasının şartlarına geri dönülmesini desteklediğini söyledi.

Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından geçen ay ABD Dışişleri Bakanlığı'na gönderilen ve Reuters tarafından elde edilen bir mektupta “Suriye'nin İsrail dahil hiçbir taraf için tehdit kaynağı olmasına izin vermeyeceğiz” ifadelerinin yer aldığı belirtilmişti.

Öte yandan kısa bir süre önce Suriye yönetiminin uzun süre önce Suriye'de idam edilen İsrailli casus Eli Cohen'in eşyalarının Suriye'ye teslim edilmesini onayladığı belirtilmişti. Suriye yönetimi Cohen'in eşyalarının İsrail'e teslim edilmesi sonrası herhangi bir açıklamada bulunmadı.

Kaynak: Mepa News, Reuters