Musul'un IŞİD'den ele geçirilmesinin üzerinden 9 aydan fazla zaman geçmesine rağmen, şehir sakinleri halen savaşın meydana getirdiği enkaz ile meşgul.
Musul kenti batı yakasında, özellikle Eski Şehir bölgesinde sivillere ve IŞİD mensuplarına ait binlerce ceset halen enkaz altında bekliyor.
Bağdat hükümetine bağlı sivil savunma ekipleri, IŞİD mensuplarına ait cesetleri toplamayı ilk başta reddetmesine rağmen, bir grup genç gönüllü enkaz altında kalan cesetleri çıkarma işine başladı.
Yoğun bombardımanda onlarca ev yıkıldı
El Meydan mahallesi, savaş sırasında IŞİD mensuplarının elinde kalan son bölgeydi ve şu an şehirde yıkımın odağındaki mahalle de burası. Musul'un bilhassa batı yakasında gerek ABD öncülüğündeki koalisyonun hava ve kara, gerekse Bağdat hükümeti ve Şii milislerin kara bombardımanları oldukça ağır seyretmişti. Yoğun bombardıman sonucu onlarca ev tamamen yıkılmış ve yüzlerce insan enkaz altında kalmıştı. Enkaz altında kalanların büyük bir çoğunluğunu siviller oluşturuyordu.
Nasıl öldükleri bilinmiyor
Ancak bölgede savaşın devam etmesi ve savaşın ardından enkaz altında arama kurtarma faaliyetlerinin yürütülmemiş olması, binaların yıkılmasının ardından enkaz altında canlı kalan siviller olup olmadığı sorusunu yanıtsız bırakıyor. Şu an enkaz altından çıkarılan cesetlerin saldırılarda mı öldüğü, yoksa enkaz altında havasızlıktan, susuzluktan, yahut açlıktan mı hayatını kaybettiği bilinmiyor.
7 ayda 1200 ceset
Şu an Musul'da arama kurtarma faaliyetlerini yürüten gönüllü grubun herhangi bir eğitim yahut deneyimini bulunmuyor. Başlangıçta 4 kişiden oluşan grup daha sonra sosyal medyada isimlerinin duyulmasıyla yaklaşık 30 kişi olacak kadar büyümüş.
Enkaz altından cesetleri çıkarmayı görev edinen grup pek de kolay bir iş yapmıyor. Enkaz altındaki cesetlere ulaşmanın zorluğu, salgın hastalık ihtimali, cesetlerden yayılan ağır koku ve bölgede halen patlamamış silah ve mühimmatın yarattığı tehlike, söz konusu işi oldukça zor hale getiriyor.
Arama kurtarma faaliyetleri ile geçen 7 ayın ardından bu ekip enkaz altından 1200'den fazla cesedi çıkarmayı başarmış.
Dört arkadaş ilk olarak 2017 yılının Ekim ayında enkaz altından cesetleri toplamaya başlamış. Bağdat hükümetine bağlı sivil savunma güçleri 2018 yılının Ocak ayında enkaz altında artık sivillere ait cesetler olmadığını iddia etmiş ve geriye kalan IŞİD savaşçılarının cesetlerini toplamaya çıktınız söyleyerek bölgeyi terk etmişti.
Grubun bir kısmı Musul'un Eski Şehir bölgesindeki el Midan Mahallesinde enkazın üzerinden yürüyor. Grup hangi kesimden olursa olsun bütün cesetleri toplamayı amaçlıyor.
Gönüllüler bölgede cesetleri enkaz altından kurtarmak için amatör ekipmanlar kullanıyor. Bu işi yürütmek için profesyonel ekipmanlara sahip değiller.
Gönüllüler enkaz altından çıkarılan bir cesedi enkazın üzerinde taşıyor. Grup, cesetlerden yayılan ağır koku nedeniyle sabahın erken saatlerinde çalışabiliyor. Bir gönüllü "Cesetlerin kaldırılması gerekli. Ceset kokuları insanların geri dönmeye ve yaşamaya başladığı mahallelerde duyulabiliyor." şeklinde konuşuyor.
Enkaz altından çıkarılan bir cesedi taşıyan gönüllü. Gruptaki kişilerin çoğu genç, bazıları 18 yaşını yeni doldurmuş kişiler.
Grubun yaptığı işlerin sosyal medyada yayılmasıyla gönüllü olarak gruba katılanların sayısı artmış. Şu an gruptaki kişi sayısı yaklaşık 30.
El Meydan Mahallesi'nin tamamen yok edilen bir bölümünde enkaz altından çıkarılan cesedi taşıyan bir gönüllü.
Bölgede öldürülen IŞİD mensuplarına ait patlayıcı kemerler de enkazlarda sıkça bulunuyor. Bölgenin tamamen güvenli ve temiz hale getirilmesinin 10 yıl alabileceği konuşuluyor.
Musul'un Eski Şehir bölgesi dünya üzerinde bu kadar küçük bir alanda bu kadar fazla silah ve mühimmat rastlanan ender bölgelerden. Enkaz yığınları el bombalarıyla, patlamamış mühimmatlarla, mayınlarla ve bubi tuzaklarıyla dolu.
Grup bir günde ortalama olarak 20 ceset çıkarıyor. Bazı günlerde enkaz altından bulunup çıkarılan cesetlerin sayısı 200'ü bulabiliyor.
Kendi tahminlerine göre grup çalışmalara başladıkları 2017 yılının Ekim ayından bu yana 1200 cesedi bularak enkazdan çıkarmış.
Kaynak: Mepa News, Al Jazeera