Suriye yönetiminin ABD'nin taleplerine cevaben gönderdiği mektubun detayları neler?

Reuters tarafından görülen mektuba göre, Suriye, olası kısmi yaptırımların kaldırılması için ABD'nin sunduğu şartlar listesine yazılı olarak yanıt verdi ve şartların çoğunu yerine getirdiğini, ancak diğerlerinin Washington ile “karşılıklı mutabakat” gerektirdiğini belirtti.

ABD, geçen ay Şam'ın yerine getirmesini istediği sekiz şarttan oluşan bir liste sunmuştu. Bu şartlar arasında, kalan kimyasal silah stoklarının imha edilmesi ve yabancı savaşçılara üst düzey yönetim görevlerinin verilmemesi de yer alıyordu.

Suriye, 14 yıllık savaşın ardından çöken ekonomisini canlandırmak için yaptırımların hafifletilmesine acil ihtiyaç duyuyor. ABD, İngiltere ve Avrupa, Beşar Esed'e baskı uygulamak amacıyla bu süre boyunca sert yaptırımlar uygulamıştı.

Ocak ayında ABD, yardımı teşvik etmek için bazı yaptırımları altı ay süreyle askıya almıştı, ancak bunun etkisi sınırlı kaldı.

ABD'den Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmak için "İsrail" ve "terörle mücadele" şartı

Kaynaklar Mart ayında Reuters'a, ABD'nin Suriye yönetimine, tüm taleplerinin yerine getirilmesi karşılığında bu muafiyeti iki yıl uzatacağını ve muhtemelen başka bir muafiyet daha tanıyacağını söyledi.

Reuters, ABD'li üst düzey yetkili Natasha Franceschi'nin 18 Mart'ta Brüksel'de düzenlenen Suriye bağış konferansı sırasında Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani'ye şartlar listesini ilettiğini aktarmıştı.

Şeybani, Cuma günü Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde yaptığı ilk konuşmada, Suriye'nin kimyasal silahlar ve Suriye'de kayıp Amerikalıların aranması da dahil olmak üzere talepleri zaten ele aldığını belirtti.

Ajansın haberinde Şeybani'nin kamuoyuna yaptığı açıklamalar Reuters'ın eline geçen, Suriye'nin ABD'ye gönderdiği gizli mektubun içeriğiyle uyuşuyor. Mektubun içeriği daha önce kamuoyuna açıklanmamıştı.

Mektup hakkında bilgi sahibi iki Batılı yetkili ve bir Suriyeli yetkili, mektubun Reuters'ın gördüğü kopya ile benzer olduğunu söyledi.

Dört sayfalık belgede Suriye, kayıp ABD'li gazeteci Austin Tice'ı bulmak için Dışişleri Bakanlığı'nda bir irtibat bürosu kurmayı taahhüt ediyor ve küresel silah izleme kuruluşuyla daha yakın ilişkiler dahil olmak üzere kimyasal silah stoklarıyla mücadeleye yönelik çalışmalarını ayrıntılı olarak anlatıyor.

Suriye lideri Şara, Şam'ı ziyaret eden ABD Kongre üyesiyle görüştü

Ancak mektupta, yabancı savaşçıların uzaklaştırılması ve ABD'ye terörle mücadele saldırıları için izin verilmesi gibi diğer önemli talepler hakkında çok az bilgi yer alıyor.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Washington'un Suriye yetkililerinden “somut ve ayrıntılı güven artırıcı önlemler” almaları yönündeki talebine yanıt aldığını doğruladı.

Sözcü, “Şu anda yanıtı değerlendiriyoruz ve an itibarıyla paylaşacak bir şeyimiz yok” dedi ve ABD'nin “hiçbir kurumu Suriye hükümeti olarak tanımadığını ve gelecekteki ilişkilerin normalleşmesinin yöneticilerin eylemlerine bağlı olacağını” ekledi.

Yabancı savaşçılar

Mektupta, Suriyeli yöneticilerin eski ABD elçisi Daniel Rubinstein ile yabancı savaşçılar konusunu görüştüğü, ancak bu konunun “daha geniş bir danışma oturumu gerektirdiği” belirtildi.

Mektupta, “Şu anda teyit edilebilen tek şey, altı kişinin terfisine ilişkin önceki açıklamadan sonra askeri rütbelerin verilmesinin askıya alındığıdır” denildi.

Bu ifade, Aralık ayında bir Uygur Türkü, bir Ürdünlü ve bir Türk vatandaşının ülkenin silahlı kuvvetlerinde görevlere atanmasına açık bir gönderme olarak yorumlandı.

Mektupta, atanan rütbelerin yabancı savaşçılardan olup olmadığı belirtilmedi ve gelecekte atılacak adımlardan da bahsedilmedi.

Suriye hükümetinin bu konudaki yaklaşımı hakkında bilgi sahibi bir kaynak, Şam'ın Esed'i devirmeye yardım eden yabancı savaşçılara iyi muamele edilmesi gerektiği görüşü nedeniyle bu konuyu mümkün olduğunca erteleyeceğini söyledi.

ABD Suriye'deki asker sayısını azaltıyor

ABD'nin "terörle mücadele" konusunda koordinasyon ve "terör hedeflerine" saldırı düzenleme talebine ilişkin olarak mektupta, “konunun karşılıklı anlayış gerektirdiği” belirtildi.

Mektupta, Suriye'nin yeni hükümetinin ABD'nin veya Batı'nın Suriye'deki çıkarlarına yönelik herhangi bir tehdidi hoş görmeyeceği taahhüt edildi ve ayrıntılara girilmeden “uygun yasal önlemlerin” alınacağına söz verildi.

Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, bu yılın başlarında verdiği bir röportajda, Suriye'de konuşlanmış ABD askerlerinin hükümetin onayı olmadan ülkede bulunduğunu ve bu tür bir varlığın devletle mutabık kalınması gerektiğini söylemişti.

Mektup hakkında bilgi sahibi bir Suriyeli yetkili, Suriyeli yöneticilerin, yıllardır Suriye'de savaş sırasında yabancı hava kuvvetlerinin bombardımanları nedeniyle tartışmalı bir adım olarak gördükleri ABD'ye saldırı izni vermeden "aşırılıkçıları zayıflatmanın başka yollarını aradıklarını" söyledi.

İsrail'i tehdit etmeme sözü

Mektup hakkında bilgi sahibi bir üst düzey diplomat ve bir başka kişi Reuters'a, mektubun beş talebi tam olarak karşıladığını, ancak geri kalanların “beklemede” olduğunu söylediler.

Mektubun 14 Nisan'da, Şeybani'nin BM Güvenlik Konseyi'nde konuşma yapmak üzere New York'a gelmesinden sadece 10 gün önce gönderildiğini söylediler.

ABD'nin Suriye'nin mektubuna yanıt gönderip göndermediği belli değil.

Mektup hakkında bilgi sahibi bir Suriyeli yetkili ve bir ABD kaynağı, Şeybani'nin New York ziyareti sırasında mektubun içeriğini ABD'li yetkililerle görüşeceğini söylediler.

Suriye'nin mektubunda, “garantiler” olarak nitelendirdiği önlemlerin, büyükelçiliklerin yeniden açılması ve yaptırımların kaldırılması da dahil olmak üzere her bir maddenin ayrıntılı olarak görüşüleceği bir toplantıya yol açmasını umduğu belirtildi.

ABD Suriye'ye yaptırımların kalkması için 'yabancı savaşçıları' şart koştu

Suriye'deki Filistinli gruplarla ilgili olarak, Ahmed Şara'nın “Filistinli grupların faaliyetlerini izlemek” için bir komite kurduğunu ve devlet kontrolü dışındaki silahlı gruplara izin verilmeyeceğini belirtildi.

Mektupta, “Bu konuyla ilgili görüşmeler devam edebilir, ancak genel tutumumuz Suriye'nin İsrail dahil hiçbir taraf için tehdit kaynağı olmasına izin vermeyeceğimizdir” denildi.

Mektupta ayrıca, Suriye'nin terörle mücadele yetkilileri ile Amman'daki ABD temsilcileri arasında IŞİD ile mücadele konusunda “süregelen iletişim” olduğu kabul edildi ve Suriye'nin bu işbirliğini genişletmeye eğilimli olduğu belirtildi.

Kaynak: Mepa News, Reuters