Suudi Veliaht Prens'in ABD ziyaretinde imzaladığı anlaşmalar neler?

Sean Mathews | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News

ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Arabistan ve ABD'nin Çarşamba günü 270 milyar dolar değerinde yeni yatırım anlaşması imzaladığını söyledi.

Bu arada Suudi devlet medyası daha da ileri giderek Çarşamba günü 557 milyar dolarlık anlaşma imzalandığını söyledi.

ABD-Suudi ekonomik anlaşmalarıyla ilgili önceki duyurularda olduğu gibi, vaatleri nakit taahhütlerden ayırmak zor olabilir.

Salı günü Oval Ofis'te yapılan tarihi toplantıda Trump, Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ı, ABD liderinin Mayıs ayında Krallığı ziyareti sırasında verdiği 600 milyar dolarlık yatırım sözünü 1 trilyon dolara çıkarması için ikna etti.

"Fotoğrafı çekerken, ‘1,5 trilyon dolar yapabilir misin?’ dedim. Yani düşünmesi gereken bir şey var" diyen Trump, ertesi gün 40 yaşındaki Suudi Veliaht Prensle birlikte bir yatırım konferansına katıldı.

Washington'da yoğun bir trafiğin yaşandığı etkinlik, milyarder teknoloji yöneticileri ve yapay zeka devlerinden ABD'nin dört bir yanından küçük hukuk firmalarına ve yeni kurulan şirketlere kadar herkesi bir araya getirdi. Hepsi de Suudi Arabistan'la anlaşma yapmak istiyor gibiydi.

Krallık, 1,24 trilyon dolarlık GSYH'siyle Arap dünyasının tek G-20 ekonomisi.

Ancak Veliaht Prens Muhammed bin Selman krallık üzerinde mutlak kontrole sahip ve çekleri yazanların özel şirketler olduğu Batı Avrupa'daki muadillerine kıyasla çok daha hızlı anlaşmalar yapabiliyor. Suudi Arabistan'ın fiili lideri, ülkenin 1 trilyon dolarlık varlık fonunu ve bu fonun desteklediği gelişmekte olan şirketleri denetliyor.

Peki ABD şirketleri ile Krallık arasında imzalanan son anlaşmalar neler?

Kritik mineraller anlaşması

En ilginç anlaşmalardan biri MP Materials ile Suudi Arabistan Madencilik Şirketi (Maaden) arasında Krallıkta hafif ve ağır nadir toprak minerallerini işleyecek bir rafineri inşa etmek üzere imzalandı.

Her iki şirket de kendi hükümetleriyle bağlantılı.

Maaden'in çoğunluk hissesi Suudi devletine ait ancak CEO'su Bob Wilt, West Point mezunu ve eski bir ABD askeri.

MP Materials ABD borsasında halka açık olsa da, Trump yönetimi ABD Savaş Bakanlığı aracılığıyla bu yılın başlarında şirketin yüzde 15 hissesini aldı ve nadir toprak ürünlerini 10 yıl boyunca mevcut piyasa fiyatının iki katına satın almayı taahhüt etti.

Yapılan basın açıklamasına göre, anlaşma kapsamında MP Materials ortak girişimin yüzde 49 hissesine sahip olacak, Maaden ise en az yüzde 51'lik bir pozisyona sahip olacak.

Suudi Arabistan'ın anlaşma konusunda sıkı bir pazarlık yaptığı görülüyor ve bu anlaşmanın Trump'ın 270 milyar dolarlık yatırım iddiasına nasıl bir katkı sağlayacağı net değil. Basın açıklamasında, ABD Savaş Bakanlığı'nın ABD'nin ortak girişime katkısı için “tam finansman” sağladığı belirtildi.

Çin, kilit teknolojilerin üretimi için kritik öneme sahip nadir toprak elementlerinin küresel rafinasyonu üzerinde bir kıskaca sahip. Pekin, Trump'ın gümrük vergilerine yanıt olarak zaman zaman ihracatı kısıtladı.

Musk'ın Grok'u Suudi Arabistan'a gidiyor

Dünyanın en zengin adamı bu yılın başlarında Trump ile ters düşmüş gibi görünüyordu. Trump'ın devasa bütçe tasarısının, USAID'i feshetmeyi başarmasına rağmen,

Devlet Verimlilik Departmanı'nda öncülük ettiği kesintilerle alay ettiğinden şikayet etti.

Ancak Musk, veliaht prensin ziyareti için Washington'a öfkeyle döndü. Salı günü Suudi veliaht prensin onuruna verilen devlet yemeğine katıldı. Çarşamba günkü yatırım konferansında ise kendisine Muhammed bin Selman'ın hemen yanında ön sırada bir koltuk verildi.

Musk'ın sohbet robotu Grok'u üreten xAI şirketi, Suudi devletine ait yapay zeka şirketi Humain ile Krallıkta yeni bir veri merkezi inşa etmek üzere bir anlaşma yaptığını duyurdu.

Humain ve xAI yaptıkları ortak açıklamada, Krallıkta 500 megawattlık büyük bir veri merkezi tarafından desteklenen GPU veri merkezlerinden oluşan bir ağ geliştireceklerini söyledi.

Açıklamada, "Zekanın geleceği, en gelişmiş yapay zeka modelleriyle birleştirilmiş devasa ve verimli bilgisayarlar aracılığıyla tasarlanacak. HUMAIN'in yetenekleri bu geleceği Suudi Arabistan'da daha hızlı inşa etmemizi sağlıyor" denildi.

Öte yandan, Suudi Arabistan'ın ulusal varlık fonu, Microsoft'un bulut hizmetlerinin Krallığa açılmasını araştırmak üzere bir mutabakat anlaşması imzaladı.

Humain anlaşma çılgınlığına devam ediyor

Suudi Arabistan'ın 1 trilyon dolarlık varlık fonu tarafından desteklenen Humain, diğer ABD şirketleriyle de bir dizi anlaşma yaptığını duyurdu.

Humain, Luma'ya 900 milyon dolarlık bir yatırım yaptığını duyurdu. Kaliforniya merkezli şirket, bir konuyu başka bir konuya dönüştürebilen yapay zeka videoları oluşturuyor. Luma, yapay zeka çalışmalarına güç sağlamak için Humain veri merkezlerini kullanacak.

Humain ayrıca Suudi Arabistan'da bir gigawatt veri merkezi kapasitesi oluşturmak için AMD ve Cisco Systems ile ortaklık kurduğunu duyurdu. Karşılaştırma yapmak gerekirse, bir gigawatt ABD'de yaklaşık 800.000 eve elektrik sağlayabilir.

Şirketler, Humain'in “son teknoloji veri merkezlerinin” inşasında “AMD ve Cisco teknolojisinin” kullanılacağını söyledi.

Çarşamba günü açıklanan pek çok anlaşma gibi, yeni anlaşmaları eskilerinden ayırt etmek oldukça zordu. AMD ve Humain, Mayıs ayında ABD'li şirketin teknolojisinin Humain'e geçmesini sağlayacak 10 milyar dolarlık bir anlaşma duyurmuştu.

Krallığın yapay zeka sahnesinde zaten aktif olan Amazon, Riyad'ın “Yapay Zeka Bölgesi”nde “150.000'e kadar yapay zeka hızlandırıcısını konuşlandırmak ve yönetmek” için Humain ile “genişletilmiş bir ortaklık” başlattığını söyledi.

Suudi Arabistan ne zaman yapay zeka çiplerine sahip olacak?

Suudi Arabistan, düşük elektrik maliyetleri nedeniyle kendisini ucuz bir veri merkezi merkezi olarak tanıtıyor.

Suudi AI şirketi Datavolt, Krallığın Kızıldeniz kıyısında 5 milyar dolarlık bir veri merkezi inşa ediyor ve Humain, 2034 yılına kadar 6,6 gigawatt kapasiteye sahip olacağını söylediği Riyad'dan Dammam'a kadar veri merkezleri inşa ediyor. xAI'ye ayrı bir veri merkezi verilip verilmeyeceği belli değil.

Veri merkezleri temelde yapay zeka çiplerini barındıran bilgisayar ve sunucu sıralarının bulunduğu geniş yerleşkelerdir. Çalışmak ve daha da önemlisi soğutulmak için elektriğe ihtiyaç duyarlar. Geniş fosil yakıt ve güneş enerjisi rezervleri nedeniyle, Krallıktaki elektrik fiyatları küresel ortalamadan yüzde 30 ila 50 daha ucuzdur.

Gelişmiş yapay zeka çipleri Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın Washington'daki alışveriş listesinin başında yer alıyor. ABD ve Suudi Arabistan Mayıs ayında Suudi Arabistan'ın binlerce çip satın alması için anlaştıklarını duyurmuşlardı ancak Trump yönetimi ihracat lisanslarını henüz vermedi.

Trump Salı günü yaptığı açıklamada ihracat lisanslarını onaylamak için çalıştığını söyledi. Bloomberg aynı gün ABD'nin Humain'e on binlerce çipin ilk satışına “yeşil ışık yakacağını” bildirdi.

Çarşamba günü itibariyle herhangi bir satış duyurusu yapılmadı ancak ABD ve Suudi Arabistan ilerleme sinyalleri verdi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Suudi mevkidaşı Faysal bin Ferhan bir “Stratejik Yapay Zeka (AI) Ortaklığı” imzaladı.

Yapılan basın açıklamasında, “İki taraf da bu stratejik ortaklığın gelişmiş yarı iletkenlerin tedarikini kapsadığını belirtti” denildi ve eklendi:

“Bu Stratejik Yapay Zeka Ortaklığı, Suudi Arabistan Krallığı'nın yapay zeka teknoloji kümeleri oluşturmak için mevcut arazi, enerji kaynakları ve coğrafi konumdaki rekabet avantajlarından yararlanıyor.”

Milyarlarca dolarlık enerji anlaşması

Suudi Arabistan teknoloji anlaşmaları için bastırırken, Krallık eski usul fosil yakıt işinin Suudi-ABD ilişkilerinde hala denenmiş ve test edilmiş bir para kaynağı olduğunu gösterdi.

Saudi Aramco Çarşamba günü ABD'li şirketlerle potansiyel olarak 30 milyar dolardan fazla değerde 17 ön anlaşma imzaladığını açıkladı. Projeler arasında sıvılaştırılmış doğal gazdan finansal hizmetlere ve gelişmiş malzeme üretimine kadar pek çok sektör yer alıyor.

Aramco CEO'su Amin Nasser yaptığı açıklamada “Bugün açıklanan milyarlarca dolarlık mutabakat zabıtları ve anlaşmaların daha fazla ilerleme için bir sıçrama tahtası görevi görmesini bekliyoruz” dedi.

Anlaşmaların, Trump'ın Mayıs ayında Suudi Arabistan'ı ziyareti sırasında Aramco tarafından imzalanan 90 milyar dolar değerindeki mutabakat zabıtlarıyla verilen taahhütleri genişlettiği görülüyor.

Kaynak: Mepa News