Trump-Netanyahu zirvesi neden önemli?
Ziyareti sırasında Trump'ın diğer üst düzey yardımcılarının yanı sıra Kongre liderleriyle de görüşecek olan Netanyahu'nun ABD'nin silah tedarikine devam edeceğine dair güvence istemesi bekleniyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Salı günü ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştireceği görüşmede Gazze ateşkesinin geleceği ve İran'a karşı alınacak tedbirleri görüşecek. İsrail Başbakanı ayrıca Biden döneminde zaman zaman gerginleşen ilişkilerde ABD ile yeni bir sayfa açma arayışında.
İki lider, İsrail ve Hamas arasında ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması ve rehinelerin serbest bırakılmasına ilişkin dolaylı müzakerelerin bu hafta yeniden başlayacağı sırada bir araya geliyor. İki liderin ortak bir basın toplantısı düzenlemesi de bekleniyor.
Trump Pazar günü gazetecilere yaptığı açıklamada İsrail ve diğer ülkelerle Orta Doğu konusundaki görüşmelerin “ilerlediğini” söyledi. Ancak ayrıntı vermedi.
Gazze'deki ateşkesin hassaslığı, Lübnan'daki İsrail-Hizbullah ateşkes anlaşmasının önümüzdeki haftalarda sona erecek olması ve zayıflamış olmasına rağmen İran'ın nükleer hedeflerine ilişkin endişelerin devam etmesi nedeniyle bölge kritik bir dönemeçte bulunuyor.
Trump ilk döneminde Netanyahu'ya ABD büyükelçiliğinin Tel Aviv'den Kudüs'e taşınması ve İsrail ile bazı Arap devletleri arasındaki ilişkileri normalleştiren İbrahim Anlaşmaları'nın imzalanması gibi bir dizi başarı kazandırdı.
ABD'nin müttefiki İsrail'in güçlü bir destekçisi olmaya devam eden Trump, daha göreve gelmeden önce İsrail ile Hamas arasında Gazze'de ateşkes sağlanmasına yardımcı olmakla övünürken, Orta Doğu'daki savaşları sona erdirmek istediği konusunda da ısrar ediyor.
Trump, İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin tarihi normalleşmesine yönelik çabaları yenilemeyi umduğunu söyledi.
Bu durum Trump'ın Netanyahu'ya ne kadar hareket alanı tanıyacağı konusunda belirsizliğe neden oldu. Başbakan, İran tarafından da desteklenen Hamas'ı "yok etme" sözünü yerine getirmek için Gazze'deki savaşı yeniden başlatmazsa koalisyonunun aşırı sağcı üyelerinin hükümetini devirme tehdidiyle karşı karşıya. Sürekli şiddetlenen bir savaş, Trump'ın Suudi Arabistan'ı masaya getirme girişimini engellemese bile zorlaştıracaktır.
Yine de Netanyahu'nun bu kez eski Başkan Joe Biden'dan gördüğünden daha iyi bir karşılama alacağı kesin.
Biden, Hamas'ın 7 Ekim 2023 sonrası işlediği tüm katliamlara rağmen İsrail'e askeri desteğini sürdürse de, Filistinli sivillerin yüksek ölü sayısı ve Netanyahu'nun ABD'nin bazı taleplerine karşı çıkması nedeniyle ilişkiler zaman zaman göstermelik de olsa gerildi.
"Umutluyuz"
Trump'ın Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff, ABD'de iktidarın 20 Ocak'ta el değiştirmesinden önce Biden yönetiminin uzun süredir üzerinde çalıştığı Gazze anlaşmasını sağlamasına yardımcı olmada kilit bir rol oynadı ve bir sonraki turda da yoğun bir şekilde yer alması bekleniyor. İlk aşama Hamas'ın 18 rehineyi serbest bırakması ve İsrail'in yüzlerce tutuklu Filistinliyi serbest bırakmasıyla sonuçlandı.
Pazartesi günü Trump gazetecilere yaptığı açıklamada ateşkesin devam edeceğine dair bir güvence olmadığını kabul etse de Witkoff şunları ekledi: “Kesinlikle umutluyuz.”
Trump göreve geldiğinden bu yana Gazzelilerin Mısır ve Ürdün gibi komşu ülkelere taşınmasını önererek tartışmalara yol açmış, İsrail'in aşırı sağcılarının isteklerini yinelemiş ve Biden'ın Filistinlilerin kitlesel olarak yerlerinden edilmesine karşı verdiği taahhütle çelişmiştir.
Mısır ve Ürdün hükümetleri ile diğer Arap devletleri Gazzelilerin vatanlarından sürülmesini öngören bu fikri reddetmişti.
Ziyareti sırasında Trump'ın diğer üst düzey yardımcılarının yanı sıra Kongre liderleriyle de görüşecek olan Netanyahu'nun ABD'nin silah tedarikine devam edeceğine dair güvence istemesi bekleniyor.
Beyaz Saray'a döndükten birkaç gün sonra Trump, Biden yönetiminin engellediği İsrail'e 900 kiloluk bomba sevkiyatını onayladı.
Netanyahu İsrail'den ayrılırken gazetecilere yaptığı açıklamada "Trump ile görüşmelerinin bölge haritasının yeniden çizilmesine yardımcı olacağını umduğunu" söyledi.
Trump 2018'de Tahran'la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan ayrıldı ve hem kendisi hem de Netanyahu İran'ın nükleer silah geliştirmesini engelleme sözü verdi.
Kaynak: Mepa News, Ajanslar