Trump'ın dünyayı şoke eden Gazze planı İsrail'de destek buldu

Başkan Donald Trump'ın Gazze Şeridi'nin ABD'ye ait olmasını ve bölgede yaşayanların başka ülkelere gönderilmesini öngören planı Arap dünyasını çileden çıkardı. Amerika'nın müttefiklerini ve diğer küresel güçleri hayrete düşürdü ve hatta Trump'ın kendi partisinin üyelerini bile şaşkına çevirdi.

İsrail'deki tepki ise tamamen farklıydı.

Bir zamanlar ülkedeki siyasi tartışmaların kenarına itilen yüz binlerce Filistinlinin Gazze'den çıkarılması fikri, İsrail halkında verimli bir zemin buldu.

İsrailli Yahudi siyasetçiler bu fikri ya gönülden benimsedi ya da bu fikre açık olduklarını ifade etti. Gazete köşe yazıları bu fikrin cüretkârlığını överken, televizyon yorumcuları bu fikrin pratikte nasıl hayata geçirilebileceğini tartıştı. Ülkenin savunma bakanı orduya nihai uygulama için plan yapmasını emretti.

Trump Gazzelilerin Mısır ve Ürdün'e yerleştirilmesi çağrısında bulundu

Plan gerçeğe dönüşse de dönüşmese de -ahlaki, hukuki ve pratik sonuçları bir yana, engellerle dolu- dünyanın en güçlü lideri tarafından açıklanması bile bir zamanlar İsrail ana akımının ötesinde olduğu düşünülen bir fikre yönelik heyecanı ateşledi.

İsrailli tarihçi Tom Segev, “Masaya yatırılmış olması, böylesine açık bir suçun meşru hale gelmesine kapı açıyor” dedi.

Plana sıcak baktığını ifade edenlerin birçoğu, birçok yasal ve lojistik nedenden ötürü bunun mümkün görünmediğini söyledi. Ve ayrılmaların gönüllü olması gerektiğini ifade ediyorlar.

Aralarında liberal İsrailliler ve İsrail'deki Filistinlilerin de bulunduğu pek çok kişi ise buna karşı çıktı. Liberal Haaretz gazetesi Perşembe günkü başyazısında İsraillileri söz konusu plana “karşı çıkmaya” çağırdı.

Trump: İsrail Gazze'yi ABD'ye teslim edecek

Başyazıda, “Trump uluslararası hukuku hiçe saysa bile, İsraillilere sivillerin zorla sınır dışı edilmesinin ya da nakledilmesinin uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiğini, savaş suçu teşkil ettiğini ve insanlığa karşı suç anlamına geldiğini hatırlatmak oldukça önemlidir” denildi.

Salı günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Washington'da düzenlediği ortak basın toplantısında Trump, ABD'nin Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirmesini, halkın başka yerlere taşınmasını ve savaştan zarar görmüş kıyı bölgesinin “Orta Doğu'nun Rivierası” olarak yeniden inşa edilmesini öngördüğünü söyledi.

Bu öneri, ABD'nin İsrail ile barış içinde olan iki yakın müttefiki Mısır ve Ürdün de dahil olmak üzere Orta Doğu'da öfkeye yol açtı.

Netanyahu ise Trump'ın planını “dikkat çekici” ve duyduğu “iyi fikir” olarak nitelendirdi.

Fox News'e konuşan Netanyahu, “Gitmek isteyen ilk Gazzelilerin gitmesine izin verme fikri. Bunda yanlış olan ne var?” dedi.

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz işi bir adım daha ileri götürerek ordudan olası bir göç için bir plan hazırlamasını istedi. Katz böyle bir planın nasıl işleyeceği konusunda çok az ayrıntı verdi.

Netanyahu'nun rakipleri bile bu konuda açık olduklarını belirttiler.

Eski savunma bakanı ve muhalefet figürü Benny Gantz, Trump'ın önerisinin “yaratıcı, orijinal ve ilgi çekici bir düşünce” olduğunu söyledi. Yine muhalefet lideri Yair Lapid de İsrail Ordu Radyosu'na verdiği demeçte “genel olarak iyi” dedi. Her ikisi de planın ayrıntılarının ve uygulanabilirliğinin karmaşık olduğunu ve üzerinde çalışılması gerektiğini söyledi ve Trump ile Netanyahu'yu Gazze'de kalan rehinelerin serbest bırakılmasına odaklanmaya çağırdı.

Netanyahu Trump'ın Gazze planına desteğini açıkladı

Filistinliler için Trump'ın açıklaması, 1948'de İsrail'in kurulmasına yol açan savaşta bugünkü İsrail topraklarındaki evlerinden sürülmeleri ya da kaçmalarıyla ilgili acı hatıraları tetikledi. Aynı zamanda İsrail'in Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni işgal ettiği 1967 Orta Doğu savaşının yol açtığı yerinden edilme travmasını da yeniden su yüzüne çıkardı.

İsrailli tarihçi Segev, insanları topraklarından sürme kavramının İsrail bilincine yabancı olmadığını söylüyor. İsrail'in kurucu liderlerinin, devletin güvenlik ve istikrarını sağlamak için Filistinlileri topraklarından çıkarma ihtiyacı hissettiklerini söylüyor.

Ancak modern İsrail'de bu fikir sadece uç unsurlar tarafından desteklendi, bunların başında da öldürülen radikal Haham Meir Kahane geliyor. Amerika doğumlu Kahane'nin görüşleri İsrail parlamentosundan sürülmesine ve ABD'nin Yahudi Savunma Birliği adlı grubunu yasaklamasına neden oldu.

Ancak şimdi, Kahane'nin bir zamanlar radikal olan görüşleri, Netanyahu'nun iktidarının anahtarı olan ve bir müridi tarafından yönetilen bir parti de dahil olmak üzere aşırı sağcı siyasi partilerin temel dayanağı haline geldi. Filistinlilerin zorla göç ettirme anlamına geldiğini söyledikleri “gönüllü göç” fikrini Trump gibi güçlü birinin benimsemesi onları heyecanlandırdı. Trump'ın desteği muhtemelen bu sertlik yanlılarını cesaretlendirecektir.

Donald Trump Gazzelileri bölgeden sürme planı hakkında neler söyledi?

Hamas 7 Ekim'de saldırıya geçtiğinde İsrailliler zaten yıllardır Filistin devletine verdikleri destekten çoktan uzaklaşmışlardı ve birçoğu da Netanyahu tarafından desteklenen, çatışmanın çözümsüz olduğu ve ancak tek tük savaşlar ve askeri operasyonlarla yönetilebileceği yaklaşımını benimsemişti.

Hamas'ın saldırısının neden olduğu şok Filistin meselesini yeniden gündeme getirdi ve İsraillilerde güvenlik hissinin yeniden tesis edilmesine yardımcı olduğu sürece daha radikal fikirlere açıklık uyandırdı.

İsrail'de popüler bir sabah radyosunda program yapan Sefi Ovadia Perşembe günü dinleyicilerine 7 Ekim'den önce bu fikre karşı “ahlaki çekinceleri” olduğunu ancak saldırıdan sonra artık çekincelerinin kalmadığını söyledi.

Çok okunan bir köşe yazarı olan Ben Caspit Maariv gazetesinde “solun en uç noktalarındaki hayalperestler hariç her İsraillinin bu girişimi memnuniyetle karşılaması gerektiğini” yazdı.

Netanyahu: Trump'ın Gazze planı tarihi değiştirecek

Kudüs'teki düşünce kuruluşlarından Yahudi Halkı Politika Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Shmuel Rosner, Hamas'ın saldırısının neden olduğu travmanın birçok İsrailliyi Filistin-İsrail çatışmasını sona erdirmenin yolunun “Gazze'yi denklemden çıkarmak” olduğuna inanmaya sevk ettiğini söyledi.

Rosner, Trump'ın planı için, “7 Ekim'den önce İsrail'de uç bir fikirdi ve bazı durumlarda gayrimeşru bir fikirdi” dedi ve ekledi “Ancak 7 Ekim her şeyi değiştirdi.”

Kaynak: Mepa News