Rusya ve Çin kısa bir süre önce "Kuzey/Etkileşim-2023" adı verilen bir dizi ortak hava ve deniz tatbikatını tamamladı. Çin devlet medyası tatbikatları "Çin-Rusya stratejik ortaklığının önemli bir tezahürü" olarak karşıladı. Tatbikatlar Japonya açıklarında gerçekleşti ve Amerika'nın Asya'daki en önemli müttefiklerinden birini olan bu ülkeyi ürküttü.

Ardından, bir analistin "son derece provokatif" bir hareket ve "tarihi bir ilk" olarak adlandırdığı şekilde, ortak bir Rus ve Çin deniz filosu Alaska kıyılarına yaklaştı. Biden yönetimi yetkilileri, devriyenin uluslararası sularda gerçekleştiğini vurgulayarak haberi önemsemedi. Ancak Alaska'dan Cumhuriyetçi bir senatör deniz devriyesini "yeni bir otoriter saldırganlık döneminin kanıtı" olarak gösterdi.

Bazıları bu gelişmelerin Asya'da Amerikan nüfuzuna karşı koymaya çalışan yeni bir güç blokuna işaret ediyor olmasından korkuyor. Ancak önde gelen yetkililer ve yorumcular, ABD'nin Rusya-Çin yakınlaşmasını artıran koşulları yaratmaya nasıl yardımcı olduğunu anlamakta genellikle başarısız oluyorlar. Moskova ve Pekin arasındaki askeri iş birliği, popüler anlatının öne sürdüğü gibi sadece benzer düşünen otoriter devletlerin kaçınılmaz bir yakınlaşması değildir. Bu aynı zamanda Amerika'nın bölgedeki güçlenmesine doğrudan bir yanıttır.

Geçtiğimiz yıl Amerika Birleşik Devletleri Çin'i çeşitli şekillerde sıkıştırdı. Washington bir güç gösterisi olarak Güney Kore'ye nükleer silahlı bir denizaltı gönderdi, Hindistan ile ortaklığını güçlendirdi ve diğer Dörtlü Güvenlik Diyaloğu ("Quadrilateral") üyeleriyle stratejik koordinasyonu derinleştirdi. Washington ayrıca Japonya ile önemli askeri tatbikatlar düzenledi ve Filipinler'e daha fazla asker konuşlandırmak için bir anlaşma yaptı.

Kuşkusuz ABD'li politika yapıcılar bu hamleleri, Çin'in artan toprak taleplerine ve Tayvan'a yönelik düşmanca söylemlerine karşı orantılı tepkiler olarak görüyor. Ancak bir tarafın caydırıcılık olarak gördüğü şeyi diğer taraf provokasyon olarak görüyor. Washington ortaklarını askeri güç gösterileri için bir araya getirdiğinde ve Pasifik devletlerini askeri ittifaklar ağına daha fazla entegre ettiğinde, Pekin bölgesel çıkarlarına yönelik tehditler algılamaya meyilli hale geliyor. Uluslararası ilişkiler teorisi, devletlerin rakip güçlerin düşmanca niyetlerine karşı denge kurma ihtiyacı hissettiklerinde genellikle başkalarıyla birlikte hareket etmeyi tercih ettiklerini öngörür. İyi ya da kötü, ABD Asya'daki savunma pozisyonunu güçlendirdiğinde, Çin doğal olarak Rusya'yı dengeleyici bir koalisyon ortağı olarak görecektir.

Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana Çin-Rusya ilişkileri sert rekabetten temkinli iş birliğine kadar uzanan bir yelpazede seyretti. Ancak son yıllarda Washington'un Asya'daki iddialı duruşu Pekin'i Moskova ile askeri iş birliğini artırmaya itti. Benzer bir eğilim Kuzey Kutbu'nda da görülmektedir. Rusya geleneksel olarak Çin'in Kuzey Kutbu'ndaki stratejik hedeflerine şüpheyle yaklaşıyor ancak ABD'nin öncülüğünde Kuzey Kutbu Konseyi'nin boykot edilmesi Rusya'yı bölgede Çin ile iş birliğini artırmaya teşvik etti. İki ülke Amerika'nın Arktik Konseyi toplantısına katılmamasını güvenlik bağlarını daha da güçlendirmek için kullandı.

Elbette Rusya ve Çin arasındaki ilişki büyük ölçüde eşitsiz olmaya devam ediyor. Her ne kadar iki ülke arasında "sınır tanımayan bir ortaklık" olduğunu söylese de Pekin aslında iş birliğinin sınırlarını oldukça net bir şekilde ortaya koymuş durumda. Devlet petrol şirketi Sinopec, Rus petrol projelerine yatırım görüşmelerinden vazgeçti. Rus mallarını indirimli fiyatlarla satın almak dışında Çin, Ukrayna'yı işgalinin ardından Rusya'ya uygulanan uluslararası yaptırımlara büyük ölçüde bağlı kaldı. Pekin, Ukrayna savaşında Rusya'nın pozisyonunu açıkça desteklemek yerine tarafsızlık vaazları vermeye devam ediyor ve Rusya'nın silah taleplerini geri çevirerek bunun yerine Moskova için kabul edilmesi zor hükümler içeren bir barış planı öneriyor.

Çin'in Ukrayna'daki savaşa yaklaşımı, Rusya ile savunma bağlarını güçlendirme gerekçesinin bir göstergesidir. Vladimir Putin, Ukrayna işgalini NATO'ya ve ABD liderliğindeki tüm güvenlik mimarisine karşı varoluşsal bir savaş olarak lanse etti. Çin'in bu çatışmada küresel ağırlığını silah, finans ve diplomasi alanlarında destek olarak Moskova'nın arkasına tam olarak koyma konusundaki isteksizliği de bunu gösteriyor.

Çin'in Moskova ile ortaklığı, liberal uluslararası düzene karşı geniş kapsamlı otoriter bir savaşıma katılmaktan ziyade, kritik güvenlik çıkarları algıladığı bölgelere dar bir şekilde odaklanmış durumda. İdeoloji ile birbirine bağlanmış yeni bir otoriter güçler ekseninin ortaya çıktığı iddiası etrafındaki tüm abartılara rağmen, derinleşen Rusya-Çin ilişkisi standart reelpolitik kokuyor. Amerika Birleşik Devletleri ekonomik, güvenlik ve küresel yönetişim çıkarlarını korumak için Asya'da güç gösterisinde bulunurken, Çin de kaçınılmaz olarak aynısını yapacaktır. Batı tarafından dışlanan Moskova, Pekin'in askeri gücünü artırması için mantıklı bir ortaktır.

Tıpkı Richard Nixon'ın Soğuk Savaş sırasında Mao ile ilişki kurmak için Çin-Sovyet ayrılığından yararlandığı gibi, Rusya ve Çin'in arasını açmak için hala fırsatlar var. Çin, Rusya ile ortaklığın askeri avantajlarını, ABD ile hala önemli olan ekonomik bağları karşısında dikkatle tartmalıdır. Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in Haziran ayında Pekin'i ziyaret etmesinin ardından Çin Merkez Bankası, Washington'a yönelik uzlaştırıcı bir jest olarak yorumlanabilecek bir şekilde, Rus müşterilerinin bazı Batı ülkelerindeki bankalarla olan işlemlerine sınırlamalar getirdiğini duyurmuştu.

Amerika Birleşik Devletleri, Çin'in arka bahçesindeki gücünü artırmak için askeri gücünü ve diplomatik nüfuzunu kullanmakta hızlı davrandı. Ancak Moskova ile Pekin arasında uzun süredir sorunlu olan ilişkiyi yaratıcı bir şekilde kullanmaktan çekiniyor. Eğer Washington Asya'da miyop bir nüfuz mücadelesi yürütmeyi seçer ve Çin'le yaratıcı diplomatik angajmanlardan vazgeçerse, sadece Çin'i Rusya'dan bir kez daha ayırma fırsatını kaçırmakla kalmayacaktır. Üstelik bu iki büyük gücü güçlerini birleştirmek için teşvik edecek ve en çok korktuğu sonucun ortaya çıkmasını körükleyecektir.

Mark Hannah tarafından kaleme alınan ve National Interest'te yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.