Analiz | ABD Yemen'deki Husileri terörist olarak tanımlayarak ateşle oynuyor
Husileri 'küresel terörist grup' olarak nitelendirmenin Yemen'deki mevcut insani krizi daha da kötüleştirme riski taşıdığını söylüyor.
Bu Joe Biden'ın ilk önemli dış politika kararlarından biriydi.
Ocak 2021'de göreve geldikten bir aydan kısa bir süre sonra ABD Başkanı, kendisinden önceki başkan Donald Trump'ın Yemen'deki Husilere karşı uyguladığı iki "terörist" tanımlamasını kaldırdı.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken o dönemde yaptığı açıklamada bu kararın "Yemen'deki vahim insani durumun tanınması" anlamına geldiğini söyledi. Birleşmiş Milletler, insani yardım grupları ve ABD'li vekiller "terörist" tanımlamasının ülkeye yardım akışını kesintiye uğratabileceği uyarısında bulunmuşlardı.
Şimdi, neredeyse tam üç yıl sonra, Biden yönetimi Husilere yönelik tanımlamalardan birini yeniden uyguluyor ve Kızıldeniz'deki bir dizi saldırının ortasında onları "Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Terörist grup" olarak ilan ediyor.
Hak savunucuları ve siyasi analistler bir kez daha bu kararın Yemenli siviller üzerinde yaratabileceği olumsuz etkiler konusunda uyarıda bulunuyor. Birçok kişi Çarşamba günkü kararın Husileri saldırılarına son vermeye zorlayıp zorlamayacağını da sorguluyor.
Daha önce İnsan Hakları İzleme Örgütü'nde Yemen araştırmacısı olarak çalışan ve Washington DC Arap Merkezi'nde araştırmacı olan Afrah Nasser, "Yemen'deki sıradan insanlar için yıkıcı sonuçlardan çok endişeliyim" dedi.
Al Jazeera'ye konuşan Nasser, bu kararın Husiler ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin başını çektiği koalisyon arasında yıllardır süren bir savaşa sahne olan Yemen'deki insani krizi derinleştirme riski taşıdığını söyledi.
BM'ye göre Yemen nüfusunun yarısından fazlası - 18.2 milyon kişi - ekonomik kriz, artan fiyatlar, kitlesel yerinden edilme ve açlık nedeniyle yardıma muhtaç durumda.
Nasser, "Bugün sıradan Yemenli aile hem Husilerin iç politikaları hem de bugün duyduğumuz bu ABD kararı gibi Yemen'deki uluslararası toplum politikaları nedeniyle acı çekiyor" dedi.
"Yemenliler iki ateş arasında kalmış durumda."
Kızıldeniz saldırıları
Blinken Çarşamba sabahı yaptığı açıklamada, "Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Terörist Grup" tanımlamasının, Husilerin Kızıldeniz'de ticari gemilere yönelik saldırılarına yanıt olarak verildiğini söyledi.
"Bu atama, grubun terörist faaliyetleri için hesap verebilirliği teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Eğer Husiler Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ndeki saldırılarını durdurursa, ABD bu tanımlamayı yeniden değerlendirecektir."
Yemen'in büyük bir bölümünü kontrol eden İran destekli Husiler, Ekim ayında Gazze'deki savaşın başlamasından kısa bir süre sonra İsrail'e füze atmaya ve Kızıldeniz'deki ticari gemilere saldırmaya başladı.
Grup, Gazze bombardımanına son vermesi ve Filistin yerleşim bölgesine daha fazla insani yardım ulaştırılmasına izin vermesi için baskı kurma çabasının bir parçası olarak İsrail bağlantılı gemileri hedef alma sözü verdi.
Daha sonra bu tehdidi Yemen açıklarındaki ticaret yolu boyunca İsrail'e gidip gelen tüm ticari gemileri kapsayacak şekilde genişletti.
Saldırılar nakliye şirketlerinin Kızıldeniz'deki operasyonlarını askıya almasına yol açtı ve ABD ile müttefiklerinin kınamalarına neden oldu.
Washington Aralık ayında ticari gemileri korumak için bir deniz koalisyonu kurdu ve gözlemcilerin "tehlikeli" olarak nitelendirdiği bir tırmanışla bu ay Yemen'deki Husi hedeflerine yönelik birkaç saldırı gerçekleştirdi.
Çarşamba günü Biden yönetimi, Husilere “terörist grup" tanımını yeniden uygulama kararını savunarak, Yemen'e yapılan yardımları korumak için "istisnalar" olacağını söyledi.
Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby düzenlediği basın toplantısında "Bugünkü karar Husileri hedef alıyor, Yemen halkını değil" diye konuştu.
İlgili yaptırımların Husilerle müzakereleri nasıl etkileyeceği sorulduğunda Kirby kesin bir dille şu yanıtı verdi: "Müzakere falan yok. Pazarlık kozu da yok. Bu Husileri sorumlu tutmanın bir yolu."
Ancak uzmanlar, yönetimin öne sürdüğü gibi “terör örgütü” kararının Husilerin Kızıldeniz'deki saldırılarını durdurmasına yol açıp açmayacağı konusunda şüphe duyuyor.
Uluslararası Kriz Grubu adlı düşünce kuruluşunda kıdemli ABD program danışmanı olan Brian Finucane "Husilerin davranışları üzerinde olumlu bir etki yaratması pek olası görünmüyor" dedi.
Al Jazeera'ye konuşan Finucane, "Bence bu bir tür yap-boz" dedi. “Terör örgütü" tanımlamasının yeniden uygulanmasının Washington'un son Husi saldırılarının Gazze'deki savaşla bağlantılı olduğunu kabul etmeyi reddetmesinin bir yansıması olduğunu da sözlerine ekledi.
"Biden yönetimi kendisini iyi bir siyasi seçeneğe sahip olmadığı bir kutuya koydu."
Tanımlama
“Terör örgütü” kararı öncelikle bir bireyin ya da grubun mali durumuna odaklanır. Bu durumda Husilerin ABD'deki mal varlıkları dondurulacak ve Amerikan vatandaşlarının örgütle herhangi bir mali ilişkide bulunması yasaklanacak.
İhlaller için hukuki ve cezai yaptırımlar uygulanabilecek olsa da, bu tanımlama Trump yönetiminin Husilere uyguladığı ikinci tanımlama olan "Yabancı Terörist Örgüt" ya da FTO tanımlamasından daha sınırlı bir kapsama sahip.
Bu tanımlama kara listeye alınmış bir gruba destek sağlamayı ciddi bir suç haline getiriyor.
"Bu [terör örgütü tanımı] bir nevi asgari düzeyde: Yurt dışından gelen fonlara erişimi, uluslararası pazarlara erişimi kısıtlamak. Bunlar Husilerin sahip olamadığı ve hiçbir zaman da sahip olamayacağı şeyler. New York Borsası'nda hisse senetleri yok" diyor Yemen'deki ABD büyükelçiliğinin eski misyon şefi yardımcısı Nabeel Khoury.
Bununla birlikte Khoury Al Jazeera'ye Husilerin "terör örgütü" ya da "yabancı terör örgütü" olarak adlandırılmaları arasında bir ayrım yapmayacaklarını ve Çarşamba günkü kararı daha fazla gerilime yol açabilecek bir hakaret olarak göreceklerini söyledi.
Kararın açıklanmasından saatler sonra Husiler Aden Körfezi'ndeki bir Amerikan gemisine "deniz füzesi" attıklarını açıkladı. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı daha sonra ABD'nin sahip olduğu ve işlettiği Genco Picardy'nin vurulduğunu, gemide hasar meydana geldiğini ancak yaralanan olmadığını doğruladı.
"Bu hükümetin nelerle uğraştığı gerçekten şaşırtıcı. Bunun üzerinde çok fazla düşünüldüğünü sanmıyorum." dedi Khoury.
"Bu tanımlama daha çok bir hakarete benziyor. Eski bir eldivenle suratına vurmak, eldiveninle birine tokat atmak gibi. Bir nevi meydan okuyorsunuz ama gerçekten incitmiyorsunuz."
Nasser ayrıca bu tanımlamanın Husileri daha da cesaretlendirebileceği ve "halkın bazı kesimlerinin radikalleşmesine katkıda bulunabileceği ve Husilerin adam toplama sistemini güçlendirebileceği" uyarısında bulundu.
"Yemenliler için belirsizlik"
Finucane, “terör örgütü" tanımının bir “yabancı terör örgütü” tanımından "daha dar" olmasına rağmen, Biden yönetiminin "bu yaptırımların Yemen halkı için işleri daha da kötüleştirebileceğinin" farkında olduğunu söyledi.
Finucane'e göre bunun nedeni, finans kuruluşları ve insani yardım kuruluşlarının, özellikle de yeniden tanımlama ile ilgili net kurallar belirlenene kadar, "Yemen'deki Husilerle ilişki kurma konusunda çok temkinli davranacak olmaları".
Biden yönetimi Çarşamba günü yaptığı açıklamada "bu kararın Yemen halkı üzerinde yaratabileceği olumsuz etkileri hafifletmek için önemli adımlar attıklarını" söyledi. Blinken'in açıklamasına göre karar 30 gün içinde yürürlüğe girecek ve bu süre zarfında yönetim yardım kuruluşları ve diğer paydaşlarla istişarelerde bulunacak.
ABD Hazine Bakanlığı'nın ayrıca "Yemen halkının bel bağladığı gıda, ilaç ve yakıt tedarikinin yanı sıra kişisel havaleler, telekomünikasyon ve posta ile liman ve havaalanı işlemleriyle ilgili belirli işlemlere izin veren" lisanslar yayınlaması bekleniyor.
Ancak bu durum, söz konusu kararın Yemenlileri olumsuz etkileyeceği yönündeki endişeleri azaltmadı.
Oxfam America'nın barış ve güvenlik direktör yardımcısı Scott Paul, Al Jazeera'ye yaptığı yazılı açıklamada, "Bu karar, halen dünyanın en büyük insani krizlerinden birine maruz kalan Yemenliler için yeni bir belirsizlik ve tehdit düzeyi yaratacaktır" dedi.
"Biden yönetimi ateşle oynuyor ve onları bu atamadan derhal kaçınmaya ve şimdi Yemenlilerin yaşamlarına öncelik vermeye çağırıyoruz."
Kaynak: Mepa News
