Hasan Abdullah Türki kimdir?

Hasan Abdullah Hirsi Türki, 1944 (veya 1941) yılında Müslüman Somali halkının Etiyopya işgali altındaki topraklarından olan Ogadin bölgesine bağlı Kebri Dahar kentinde dünyaya geldi. Hasan Türki'nin doğduğu yıllarda bölge, İkinci Dünya Savaşı dönemindeki askeri ve siyasi çalkantıların içerisinde bulunuyordu.

Aile kökleri

Ailesi Somalili aşiretlerden Darod aşiretinin Reer Abdullah alt kolundan geliyordu. Darod aşiretinin kökenlerinin, Hz. Ali'nin kardeşi Hz. Akîl bin Ebu Talib'e dayandığı rivayet edilir. Buna göre Darod aşiretinin kurucusu kabul edilen ve Hz. Akîl bin Ebu Talib'in soyundan gelen Abdurrahman bin İsmail el Ceberti, 10'uncu yüzyılda Arabistan'dan Somali'ye yerleşen ve burada İslamiyet'i yayan Araplardan biriydi. Bölgeden bir kadınla evlendi, nesli çoğaldı ve Darod aşiretini oluşturdular.

Gençlik yılları

Hasan Türki gençlik yıllarında 1960'lardan 1970'lerin sonlarına dek Ogadin'de Etiyopya'dan bağımsızlık için yürütülen savaşların bir parçası oldu. Birçok muharebeye katıldı. Somali yönetiminin Ogadin'de Etiyopya karşısında aldığı yenilgiler sonrasında Somali içerisine ve sınır hattına çekilmek zorunda kaldı. Bu dönemlerde İslami bir eğitim gördü.

1980'li yıllarda Somali-Ogadin hattında kurulan cihat yanlısı yapılardan El İttihadu'l İslamiyye'ye katılarak grubun liderlerinden biri haline geldi. Bu grubun El Kaide ve Usame bin Ladin ile bağlantıları bulunduğu belirtilmekteydi. Hasan Türki'nin de en az üç kez Usame bin Ladin ile bir araya geldiği, bir seferinde de Afganistan'a gittiği ifade edilmektedir.

1990'lı yılların sonlarından dağılacağı döneme kadar El İttihadu'l İslamiyye içerisinde faaliyetlerine devam eden Hasan Türki, bu süreçte ülke içerisinde farklı gruplar arasında süren mücadelede yer aldı. Somali'de İslami bir yönetim kurulması için mücadele yürüttü.

ABD'ye karşı savaş ve Eş Şebab'a katılma süreci

1990'lı yıllarda ülkedeki ABD ve Batı müdahalesine karşı verilen savaşın önemli liderlerinden biriydi. Aynı zamanda ülkede Hıristiyanların misyonerlik faaliyetlerine karşı da etkinlik gösterdi. Vatikan'ın Somali'deki temsilcisi olan piskopos Salvatore Colombo'ya düzenlenen suikastın arkasında yer aldığı ifade edildi. Colombo'nun ölümü sonrasında Vatikan Somali'ye bugüne kadar bir piskopos atamadı. Somali'deki Siad Barre rejimi ise bu suikasta Somalili Müslümanlara yönelik katliamlar gerçekleştirerek karşılık verdi.

Devam eden yıllarda da Hasan Türki, Somali ve Ogadin'deki cihat yanlısı faaliyetlerine devam etti. 1990'ların ortalarında Sudan'a gelen cihat yanlısı gruplarla yakın ilişkiler kurdu ve bunların da desteğiyle Somali'deki cihat yanlısı çalışmaların etkinliğini artırdı.

1992 yılında Sudan'ın başkenti Hartum'da Usame bin Ladin'i ziyaret etti. Bu süreçte Etiyopya başta olmak üzere bölgedeki Hıristiyan güçlerin ve Batılı devletlerin Somali'ye yönelik baskılarına karşı mücadele verdi. Diğer yandan da Somali'de İslami bir yönetim kurulması için faaliyetlerine devam etti.

Bu doğrultuda Hasan Türki, 2000 yılında Somali'deki İslami mahkemelerin bir araya gelmesiyle tesis edilen İslami Mahkemeler Birliği'ne katıldı, bu birliğin askeri liderlerinden biri oldu. İslami Mahkemeler Birliği Somali'de düzeni sağlayarak başkenti Mogadişu'yu da kontrol altına aldığında yapının önde gelen isimlerinden biri Hasan Türki'ydi. Bu dönemde ABD tarafından terör listelerine alındı.

Dosya | Eş Şebab kimdir, nasıl ortaya çıktı, ne için savaşıyor?

Devam eden süreçte Somali toprakları ABD'nin başını çektiği Batılı güçler ve Etiyopya ile Kenya gibi yerel destekçileri tarafından işgal edilmeye başlandı. 2006 yılında başlayan işgal sürecine karşı Hasan Türki savaşa devam etti. Teşkil ettiği Ras Kamboni Tugayları isimli cihat yanlısı grup ülkedeki işgale karşı fiilen savaştı. Bu yıllarda başkent Mogadişu ve çevresi de dahil olmak üzere verilen yoğun çatışmalarda Hasan Türki cihat yanlılarının önde gelen komutanlarından biriydi. ABD tarafından birçok kez hedef alındı ancak bu saldırılardan sağ kurtuldu. ABD tarafından başına ödül konuldu.

Savaşın devam ettiği bir dönemde Hasan Türki, kendi grubuyla birlikte 2010 yılında Eş Şebab'a katıldı. Eş Şebab bünyesinde ABD güçlerine karşı savaşa devam etti.

Hasan Türki, onlarca yıldır savaş içerisinde süren hayatının ardından, 27 Mayıs 2015 günü Somali'nin güneyinde hastalık sebebiyle yaşamını yitirdi. Bu dönemde 71 yaşındaydı ve ömrünün 50 yıldan fazlasını savaşarak geçirmişti.

Kaynak: Mepa News