İngiltere'deki gösterilerde heykeli nehre atılan köle tüccarı Edward Colston kimdir?

İngiltere’nin Bristol kentindeki protesto gösterilerinde Edward Colston’un heykeli devrildi.

Heykel, 5.5 metre boyunda bronzdan yapılma. Colston’un ‘hayırsever’ faaliyetlerinden dolayı 1895 yılından bu yana şehirde adını verdiği Colston Caddesi’nde bulunuyordu.

Colston, 17. yüzyılda Batı Afrika ticaretini tek elinde tutan Royal African Company adlı şirketin üyesi bir köle tüccarıydı.

Colston, bu caddeyi de, on binlerce köleyi satan şirketin gelirleriyle yaptırmıştı. Şirketten elde edilen gelirle Colston şehirde ayrıca okullar, huzur evleri ve kiliseler yaptırdı.

Colston, 1636’da bu şehirde doğmasına rağmen ergenlik ve gençlik yıllarını burada geçirmedi. Köle ticaretiyle ilgili işleri genelde Londra’da yürütülüyordu.

Colston’un ailesi ticaretle uğraşan varlıklı bir aileydi. Edward Colston da Londra’da okula gittikten sonra tekstil ve yün ticaretine yöneldi.

Colston, 1680 yılında Batı Afrika’da köle ticaretini tek elinde bulunduran Royal African Company’ye (RAC) katıldı. Şirketin başında o dönem, Kral II. Charles’ın ağabeyi II. James vardı. II. James de daha sonra tahta çıktı.

Şirket, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu kölelerin göğüslerine ‘RAC’ damgası vuruyordu.

Şirketin 1672 ile 1689 yılları arasında Karayiplerde ve ABD'de yaklaşık 100 bin Batı Afrikalı köle sattığı düşünülüyor.

Şehrin her yerinde adı var

Colston da mal varlığının büyük bir kısmına bu şirket aracılığıyla sahip oldu ve gelirleri faizle ödünç para verme amaçlı kullandı.

Colston 1689 yılında şirketteki hisselerini Prens III. William’a sattı. Prens III. William bir yıl öncesinde de ‘Muhteşem Devrim’ olarak bilinen dönemde II. James’i tahttan indirmişti.

Colston daha sonra adını ‘hayırsever’ olarak duyurmaya başladı ve gelirleriyle Bristol ile Londra’da hastaneler, okullar yaptırdı, son yıllarında da kısa dönem Muhafazakar Parti milletvekilliği yaptı. Colston, 1721’de Surrey’de hayatını kaybetti.

Yaptığı hibeler nedeniyle Bristol’un birçok yerine Colston’un adı verildi. Heykelinin yanı sıra Colston’un adı bir okula, konser salonuna, bir gökdelene, sokağa ve caddeye verildi.

Köle ticareti nedeniyle duyulan rahatsızlık

Şehirde birçokları köle ticaretiyle ilişkisi nedeniyle isminin şehirden silinmesi için kampanya yürütüyordu. 2018 yılında heykelindeki plakaya köle ticareti faaliyetleriyle de ilgili bilgi yazılması kararı alınmıştı ama kararla ilgili nihai bir sonuca varılamadı.

Geçen hafta binlerce kişi Colson’un adının ‘şehirden silinmesi’ için imza kampanyası düzenledi.

Bristol Müzesi ise Colston’un heykelinin hala şehirde bulunmasıyla ilgili savunmasında “Bildiğimiz kadarıyla Colston hiçbir zaman kendi kendine Afrikalı köle ticareti yapmadı. Ama 11 yıl boyunca Afrikalı köle ticareti yapan RAC’ın yönetim kurulunun aktif bir üyesi olduğunu biliyoruz” dedi.