Basra, Irak'ın siyasi krizinin son cephesi haline geldi. Irak'ın güneyindeki petrol merkezinde Mukteda es Sadr'ın takipçileri, rakiplerini ekonomik kaynaklarından mahrum bırakmak için baskı yapmaya başladı.

Son haftalar boyunca, Sadrcılar ile Irak'taki en etkili silahlı hizipler arasında yer alan ve etkili Şii din adamı Sadr'ın en güçlü rakiplerinden olan Asaib Ehli'l Hak savaşçıları arasında neredeyse gündelik olarak çatışmalar yaşandı.

Yerel güvenlik kaynaklarının MEE'a bildirdiğine göre çatışmalarda en az 4 kişi ölürken bunların üçü Sadrcılardandı.

Saldırıların çoğu Sadrcı savaşçılar tarafından başlatıldı ve Başkanlık Sarayı binasını, Asaib Ehli'l Hak merkezlerini ve grubun komutanlarından bazılarının evlerini hedef aldı.

Bu saldırılardan en kapsamlısı ve en şiddetlisi Salı sabahı gün doğarken gerçekleştirildi ve Basra merkezinde bulunan, Haşdi Şabi milis grubunun Başkanlık Sarayı tesislerindeki merkezlerini hedef aldı.

Bunu, şehrin kuzeyindeki Karmat Ali'de bir grup Asaib liderini hedef alan diğer bir saldırı izledi.

Her iki saldırı da Katyuşa füzeleri, havanlar ve otomatik silahlarla düzenlendi. Yerel güvenlik kaynaklarına göre, her iki bölgede de iki hizip arasında saatlerce süren çatışmalarda iki kişi öldürüldü, bunlardan biri Sadrcıydı.

Basra'daki mücadele

Irak, Ağustos ayında günlük 4.45 milyon varili aşkın bir üretim düzeyiyle, OPEC'in en büyük ikinci petrol üreticisi. Bunun çoğu, dünyanın en büyük 6 petrol sahasından 4'üne ev sahipliği yapan Basra'da üretiliyor.

Bu petrodolarlar Irak'ın büyük siyasi güçlerinin ve silahlı hiziplerinin can damarı. Ki bunlar alt sözleşmeler, komisyonlar, imtiyaz ücretleri ve Basra'da faaliyet gösteren sınır limanları ve petrol şirketleriyle bağlantılı illegal işlerden para kazanıyor.

Yerel ve federal yetkililer, aynı zamanda silahlı hiziplerin komutanları MEE'a, bu sebeple, Basra'daki işlerinin felce uğratılmasının Sadr'ın rakiplerine aylık milyarlarca dolara mal olacağını söylüyor.

Sadr'ın Seraya es Selam'ı Basra'daki en etkili silahlı hizip ki onu Asaib Ehli'l Hak izliyor. Son yıllarda, büyük iktisadi kazanımları güvenceye alan Asaib, Sadrcılar için ciddi bir rakip olduğunu kanıtlamış durumda. Kaynaklar Asaib'in, Sadrcı saldırılar sebebiyle faaliyetlerin sona ermesinden en çok kaybeden taraf olduğunu ifade ediyor.

Basra'da görev yapan üst düzey bir Seraya es Selam komutanı, MEE'a şöyle söyledi: "Tüm siyasi güçler ve silahlı hizipler Basra'nın kaynaklarındn geçiniyor. Onları en hayati iktisadi kaynaklarından mahrum bırakmak bir kırılmaya yol açacaktır."

Söz konusu komutan, Asaib Ehli'l Hak'ın, Sadr'ın rakiplerinin başını çektiğini ifade etti. "Onları parçalamak şüphesiz geri kalanı da parçalayacaktır."

Tepilen fırsat

Irak, Sadr'ın 2021 Ekim meclis seçimlerinden galip çıktığı ancak hükümeti kuramadığı dönemden bu yana bir senedir, ülkeyi elden ayaktan düşüren bir siyasi krizden muzdarip.

Sadr'ın Koordinasyon Çerçevesi ittifakındaki İran destekli rakipleri, Sadr'ın teklif ettiği hükümetle beraber marjinalleşebilirlerdi. Sadr'ın çabalarını boşa çıkarmayı başardılar. Ta ki Sadr 73 vekilinin istifasını emredene ve Haziran ayında da siyasetten çekildiğini açıklayana kadar.

Bunun ardından Irak bir girdaba düşmüş durumda. Sadr, rakiplerinin güç paylaşma mutabakatı ile bir hükümet kurmasına müsaade etmeyi reddediyor. Müttefiki Başbakan Mustafa el Kazımi'nin liderlik ettiği mevcut geçici hükümeti sürdürürken, meclisi feshetmekte ve erken seçim düzenlemekte ısrar ediyor.

Geçtiğimiz hafta, hukuki bir boşluk ifşa edildi. Bu boşluk, aslında kaybeden Koordinasyon Çerçevesi vekillerinin kendi yerlerini aldığı Sadrcı vekilleri geri getirebilir.

Meclisin hukuk müşavirlerinden biri, uygun sürecin yerine getirilmediğine atıfla, istifaların hukuki olmadığına hükmetti. Koordinasyon Çerçevesi kaynakları MEE'a, ittifakın bu hükmün farkında olduğunu ve bunun siyasi çıkmazı aşmak için bir yol olabileceğine inandıklarını söyledi.

Ancak Pazar günü Sadr, vekillerinin bu boşluğu kullanmayacaklarına ve meclise geri döneceklerine karar verdi.

Kendisine yakın Sadrcı bir liderin MEE'a söylediğine göre Sadr, yeni seçimlerin gerçekleştirilmesi gerektiğinde ısrarcı. Yeni seçimler düzenlenmeden, tüm tarafları memnun edecek bir siyasi çözümle sonuçlanması mümkün olan bir siyasi müzakereye girmeyi reddediyor.

Söz konusu lider şunları ifade etti: "Herkes Sadr'ın iki gün önce meclise dönmeyi reddetmesine şaşırdı. Bu karar, Sadr'a yakın olan üst düzey ekip için de şok ediciydi. Tüm belirtiler bir ilerlemeyi gösteriyordu ve herkes (Sadrcı liderler) vaziyeti kurtaran bu çözümden memnundu. Ancak Sadr, reddetme kararıyla herkesi şaşırttı."

Suadad al-Salhy tarafından kaleme alınan ve Middle East Eye'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.