Mali'de El Kaide'den Fransız üslerine eş zamanlı saldırılar

Geçtiğimiz 30 Kasım tarihinde Mali’nin farklı bölgelerinde Fransız askerlerinin konuşlu bulunduğu askeri üslere yönelik birden fazla füze saldırısı düzenlendiği yönündeki haberler sosyal medyada dolaşıma sokuldu.

İlk başta El Kaide’ye yakınlığıyla bilinen sosyal medya hesapları tarafından servis edilen haberler, sonrasında görsel materyallerde desteklendi ve kısa bir süre sonra Reuters gibi ajanslar saldırılara dair ilk bilgileri dünya kamuoyuna servis etmeye başladı. Saldırıyla ilgili servis eden bilgilerde, can kaybı veya yaralanmadan bahsedilmezken, Fransız üslerinde meydana gelen maddi hasardan söz edildi.

Mali’nin Kidal, Gao ve Menaka bölgelerinde bulunan Fransız askerlerinin konuşlu olduğu askeri üslere yönelik düzenlenen saldırıları, El Kaide’nin Batı Afrika yapılanması olan ‘Cemaat Nusret el İslam vel Muslimin’ (CNİM) tarafından gerçekleştirildiği ifade edildi. Ancak ismi geçen grup saldırıdan sonra herhangi bir üstlenme açıklaması yayınlamadı. Ta ki düne kadar. CNİM dün yayınladığı iki sayfalık bir açıklamayla Mali’de Fransız askeri üslerine yönelik saldırıların sorumluluğunu üstlendi. Grup, bununla birlikle Fransız askerlerine yönelik geçmiş tarihte düzenlendiği öne sürülen farklı tarihli saldırıları da üstlendi.

Hedef alınan üsten dumanlar yükseliyor

Saldırının CNİM tarafından üstlenilmesi beklenmedik bir durum değil. Çünkü, bahsi geçen bölgelerde bu tip bir saldırıyı gerçekleştirebilecek potansiyele sahip kendilerinden başka cihadi bir grup bulunmuyor. Her ne kadar bir dönem farklı gruplar halinde hareket ediyor olsalar da 2017 yılındaki birleşmeyle, İslami Mağrib El Kaidesi eski lideri Ebu Musab Abdulvedud öncülüğündeki çalışmalar, bu bölgedeki cihadi grupların tek bir çatı altında birleşmesiyle sonuçlandı. (Bkz. CNİM)

“İslam Peygamberi’nin intikamı”

CNİM tarafından dün yayınlanan açıklamada Kidal, Gao ve Menaka bölgelerinde Fransız üslerine yönelik saldırıların İslam Peygamberinin intikamını almak için gerçekleştirildiği ifade edildi. Bilindiği gibi kısa bir süre önce Fransa’da başını Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un çektiği , Hz. Muhammed ve İslamiyet karşıtı söylemler oldukça dikkat çekici bir boyuttaydı. Hz. Muhammed’e hakaret içeren karikatürleri “ifade özgürlüğü” ismi altında savunan Fransız bir öğretmenin öldürülmesi sonrası tavan yapan bu söylemlerin Mali’de de yansımaları olmuş, ülkenin kuzeydoğusundaki Kidal bölgesinde bulunan Fransız üssü önünde halk tarafından gösteriler düzenlenmiş ve bu gösterilerde bir nöbet kulesi ateşe verilmişti. CNİM’nin oldukça etkin olduğu bu bölgede düzenlenen gösterilerin daha sonra grup tarafından silahlı saldırılara evrileceği öngörülebilir bir durumdu.

CNİM tarafından yayınlanan açıklamada saldırıların ‘İslam Peygamberinin intikamı’ için gerçekleştirildiğinin belirtilmesi grubun bu yönde oldukça hassas olduğunun bir mesajı olarak okunabilir. Nitekim yapılan açıklamada Hz. Muhammed’e verilen önem, övgü dolu söz ve cümlelerle açık bir şekilde ifade ediliyor.

CNİM tarafından yapılan açıklamada Fransız üslerine yönelik gerçekleştirilen füze saldırılarının “tam isabetle” sonuçlandığı öne sürülürken, Kidal’deki Fransız askeri üssünden yükselen dumanlara ait görüntülerin servis edildiğinden de bahsediliyordu.

Açıklamanın son kısımlarındaki bir diğer detay da 16 Kasım tarihinde Kidal bölgesinde düzenlenen bir diğer ateşli silah saldırısında 2 Fransız askerin öldürüldüğünün öne sürülüyor olması. Ancak bu saldırıya dair henüz kamuoyunda bir haber servis edilmiş değil.

Son bölümde ise grup, Cumhurbaşkanı Macron özelinde bazı ifadeler kullanarak, Mali’deki Fransız askerlerine yönelik saldırıların devam edeceği mesajını veriyor. Özellikle 2017 yılındaki birleşmeden sonra El Kaide’nin Mali’deki yapılanması haline gelen CNİM, gücünü konsolide etmeye devam ediyor. Bu paralelde CNİM’nin Mali’de Fransız askerlerinin konuşlu bulunduğu askeri üsleri hedef almaya devam edeceği yüksek bir ihtimal olarak ortada duruyor.

Sadece askeri üslerin hedef alınmasından ziyade, El Kaide’ye karşı yerel güçlerle birlikte saha operasyonları gerçekleştiren Fransız askerlerinin, İslam Peygamberine hakaret süreci ve Cumhurbaşkanı Macron’un bu sürece sahip çıkmasıyla, Mali’de daha yüksek bir hedef olma potansiyeli edindiklerini eklemek gerekiyor. Mali’de geçtiğimiz dönemde, saha operasyonu düzenleyen Fransız askerlerine karşı birçok saldırı düzenlendi. Tamamı CNİM tarafından üstlenilen bu saldırıların sonuncusu, 5 Eylül’de Kidal bölgesinde askeri bir operasyona çıkan Fransız askerlerinin konvoyunun, daha önceden yola yerleştirilmiş bir el yapımı patlayıcının infilak ettirilmesi suretiyle hedef alınmasıydı. Bu saldırıda 2 Fransız askeri ölmüştü.

Batı Afrika’daki son durum, silahlı grupların etki alanı ve Fransız askerlerinin konuşlu olduğu askeri üsler aşağıdaki görselde belirtilmiştir:

Yüksek çözünürlük için tıklayın

Sonuç olarak Fransa’nın 2013 yılında Mali’ye yönelik askeri müdahalesi daha kapsamlı bir şekilde devam ediyor. Son olarak Fransa bu ülkedeki bazı askerlerini geri çekerek Avrupa’daki komşularından gelecek asker desteği için yer açma hamlesine gitmişti. Fransız kaynakları tarafından yapılan açıklamada, Mali’de 5 bin 100 askeri bulunan Fransa’nın Avrupalı komşularına yer açmak amacıyla “yüzlerce” olarak ifade edilen askerini Mali’den çekmeye başlayacağı ifade ediliyor.

Fransa için Mali’ye asker gönderme taahhüdünde bulunan ülkeler arasında, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Almanya, Hollanda, Norveç, Portekiz, İsveç ve İngiltere yer alıyor. Bu ülkelerin askerleri için özel üsler kurulmayacak, ve askerler Mali’de konuşlu olan Fransız özel kuvvetleri tarafından yönetilen askeri birimlere dahil edilecek.

Fransa’nın Mali’deki CNİM yapılanmasına yönelik hava ve kara operasyonları devam ederken, El Kaide’nin Mali merkezli Batı Afrika yapılanması olan CNİM de, bir yandan kabilelerle etkili ilişkiler kurarak gücünü konsolide etmeye devam edip kontrol alanını genişletirken, diğer yandan da Fransız askerlerine yönelik sofistike saldırılarını sürdürüyor.

Bu içerik, Küresel çatışma ve savaş araştırmaları uzmanı Halid Abdurrahman'ın kişisel blogunda, 5 Aralık 2020 tarihinde yayınlanmıştır.