Tam 20 yıl önce Afganistan'daydım
Tam yirmi yıl önce ailemle birlikte Afganistan'daydım. Bu süre zarfında Herat, Gazne, Sarubi, Celalabad, Host, Kandahar ve diğer bazı şehirleri ziyaret ettim. Ama evim başkent Kabil'deydi.
ABD öncülüğündeki işgal başladığında, Pakistan'a giden dağları aşmak zorunda kaldım. CIA tarafından kaçırılana ve ABD ordusu tarafından önce Kandahar'daki hapishanelerine ve ardından birkaç Taliban lideriyle birlikte Guantanamo'ya gönderilene kadar önce bir yıl boyunca tutulduğum Bagram'da kaldım. Bu eski mahkumlardan bazıları Afganistan'ın yeni liderleri olmaya hazırlanıyor.
Son birkaç gündür, bir zamanlar ziyaret ettiğim veya kaldığım şehirlerin hepsinin nasıl Taliban kontrolüne geri döndüğüne tanık oldum. Şimdi Kabil'in eteklerini çevreliyorlar
Bagram Cezaevi
Sonra bu sabah bir mesaj okumak için uyandım: "Bagram hapishanesi Taliban tarafından ele geçirildi."
ABD'nin bir zamanlar hareketli hava üssünü ve hapishanesini geçen ay Afgan meslektaşlarına söylemeden terk etmesi yeterince önemliydi, ancak bu sefer durum daha da vahim. ABD askerleri tarafından iki silahsız Afgan mahkumun öldürülmesi de dahil olmak üzere pek çok suistimale katlandığım ve tanık olduğum bu yer beni hiç terk etmedi. Ama belki bu sefer bir şeyler yapılabilir. Ortalık yatıştığında, Taliban yetkililerinden, yaptıklarından dolayı adalete teslim edilmek üzere katillerin iadesini talep etme niyetindeyim. Bagram suç mahalli ve ben görgü tanığıyım
….
Bu arada, hayatları boyunca hem Sovyetler Birliği hem de ABD koalisyonu (yani ABD, İngiltere, Türkiye, Almanya vb. içeren NATO) ile savaşan tanıştığım Taliban üyelerini hatırladım.
Bu, Afgan mücahitlerinin/Taliban'ın dünyanın en sofistike, güçlü, iyi donanımlı ve eğitimli ordularıyla savaştığı ve onları yendiği anlamına geliyor. Bu, işgalcilerden daha fazla kayıp yaşamadıkları anlamına gelmez, tam tersi doğrudur. Ancak işgalcilerin siyasi ve askeri iradesini geride bıraktılar ve kim ne derse desin, ne yaparsa yapsın yolundan saptı. Bu amaca olan inanç, bu inanca bağlılık ve azim, Taliban'ı zaferin eşiğine getirirken, muhaliflerini yakın tarihte dünyanın gördüğü en büyük aşağılanmayla karşı karşıya bıraktı.
Trilyonlarca dolar harcandı
Ayrıca işgalcilerle işbirliği yapan Afganları donatmak ve eğitmek için trilyonlar harcadılar. Amerikan ve İngiliz vergi mükellefleri tüm bunları öderken, kendi ekonomileri bocaladı ve sokaktaki sıradan insanlar dilencilik yapmaya ve aş evlerinden yemek yeme zorunda kaldı.
ABD'nin yirmi yılda sunduğu büyük miktarlardaki finansal yardım, eğitim ve silaha rağmen, Afgan Ulusal Ordusu'nun başarısız olması kaçınılmazdı. Umarım işgalcilerle birlikte hareket eden bu yapılar kendilerine destek sağlayanların tattıkları yenilgiden ders çıkarırlar da anlamsız bir mücadeleye girişmezler.
Taliban işgalcilerle işbirliği yapan herkese af teklif etti. Amerika veya İngiltere'nin asla yapmayacağı bir şey olduğu için bu hareketin çok cömertçe olduğunu söylemeliyim. Şayet Taliban'ın yol gösterici ilkeleri İslam'dan geliyorsa, intikam yolunu izlemeyeceklerdir.
Konumuza dönecek olursak, Taliban silahları normalde Rus'tur, ancak son 20 yılda giderek daha fazla Amerikan malı silah kullanır oldular. Afgan Ordusunun aksine, hiçbir ülke resmi veya gayri resmi olarak Taliban'ı desteklemedi veya tedarik etmedi. Yine de, Taliban'ın bazı tam donanımlı ABD saldırı helikopterleri, humveeleri ve tankları bile var. Bu sadece bir şey ifade ediyor. Bir dahaki sefere Taliban'ı kimin silahlandırdığını öğrenmek istediğinizde “ganimet” kelimesinin anlamına bakın.
Aslında, çok kısa bir süre içinde iktidara geldikleri zamandakinden daha fazla toprağı ele geçirmiş görünüyorlar. Ve geçen sefer, sahada bugünkü gibi on binlerce müttefik ve destekçi birlik yoktu, bu yüzden rakiplerinin yaşamakta oldukları aşağılanma çok daha büyük ve daha kusursuz.
Afganistan'daki şehirler ve illerin idareleri, tek kurşun atılmadan Taliban'a geçti; bu, tomahawk seyir füzeleri ve sadece ilk birkaç günde 1000'lerce ölüm ve yaralanmaya neden olan 15 tonluk bombalarla başlayan ABD liderliğindeki işgale tam bir tezat oluşturuyor. Belki ABD ve savaş çığırtkanı müttefikleri bu durumdan bir şeyler öğrenebilirler? Ama yine de şüpheliyim.
Batı propagandası
İnsanların Taliban'a karşı çıkmamasının bir nedeninin, ABD destekli hükümet yetkilileri gibi yozlaşmış olarak görülmemeleri olduğunu sizden gizlemeye çalışacaklar. Size ülke çapındaki Taliban İslami mahkemelerinin yozlaşmış, bürokratik ve tutarsız hükümet mahkemelerinden çok daha popüler ve güvenilir olduğunu da söylemeyecekler. Ayrıca size, Batılı politikacıların Taliban'ı nasıl yendikleri konusunda yalan söylediğinde bile, işgalin zirvesinde bile, Taliban'ın kırsal kesimin çoğunu her zaman kontrol ettiğini de söylemeyecekler.
Şimdi, acının habercilerini dinlemeyi bırakmamızı ve ABD'nin kanlı tarihinin en uzun savaşında sesini çıkaran, ancak sessiz ve suç ortağı kalanlara çok fazla platform vermeyi bırakmamızı öneriyorum. Afganistan'da barışın, refahın, umudun, merhametin, bilgeliğin ve uzlaşmanın artmasını, insanların geçmişteki hatalardan ders almasını ve intikamdan ziyade adalet kavramının tüm ülkeye yayılmasını umalım ve dua edelim.
Afganistan'da savaşırken ölen Amerika, İngiltere, Avustralya ve evet, Türkiye askerlerini savunanlar sıkı durun evet ölenler bir hiç için öldüler. Tarih kitapları onların kötü adamlar olduğunu yazacak. Yapmış oldukları seçimler hakkında kesin bir ders aldıklarını kabul etmek gerek. Başkalarının topraklarını işgal etmeyi reddedebilirlerdi ama onlar diğer seçeneği benimsediler.
Bu arada, Kara Şahin ve Chinook helikopterleri, işgalden geriye kalanları zarar görmemek için (bize biraz Vietnam'ı hatırlatan bir şekilde) umutsuzca Kabil semalarında gözden kaybolurken, onlarla savaşan herkese kutlama yapma hakkını vermeliyiz.
