Analiz | Kosova-Sırbistan geriliminde son durum ne?

ABD ve Avrupa Birliği yetkilileri öncülüğünde Kosova-Sırbistan arasındaki anlaşmazlıkların bir çözüme kavuşturulması istense de geçtiğimiz haftalarda gerçekleşen görüşmelerde bir sonuç çıkmamıştı. Kosova'nın ülkedeki Sırp azınlığa 1 Eylül'de uygulayacağı tarife öncesi taraflar arasında bir anlaşma sağlanabilmesi hedefleniyor.

1998-1999 döneminde Sırbistan'ın Kosovalı Müslümanlara soykırım uyguladığı kanlı bir savaşla Kosova Sırbistan'dan fiilen ayrılmış, 2008'de de bağımsızlığını ilan etmişti.

Sırbistan Kosova'nın bağımsızlığını kabul etmediğinden bu ülkenin plakalarını tanımıyordu. Belgrad yönetimi, Kosova'dan Sırbistan'a giren araçların plakalarını kaldırıp Sırp plakaları satın almalarını emrediyordu.

Buna karşılık olarak Kosova da temmuz ayının sonunda Sırp azınlığa, Kosova kimlik kartı ve plakası zorunluluğu getirilmesi yönünde karar almıştı.

Kararın uygulamaya girmesi beklenen dönemde, Kosova'da yaşayan Sırp azınlık kuzeydeki sınır geçişlerini kapattı.

Kosova ile Sırbistan arasında tansiyon yükseldi

Kosova hükümeti güçleri de daha sonra önlem olarak Sırbistan sınırındaki Jarinje ve Brnjak sınırlarını kapattığını açıkladı.

Kosova Başbakanı Albin Kurti söz konusu kararın ardından açıklama yaparak Sırbistan'a giren Kosova vatandaşlarından da aynı talepte bulunulduğunu savunmuştu.

Gerginliklerin kesintiye uğramaması sebebiyle Avrupa Birliği ve ABD Büyükelçileri devreye girerek Kosova hükümetiyle görüştü. Görüşmelerden Kosova hükümetinin aldığı kararının bir ay ertelenmesi ve planın 1 Eylül'de uygulamaya konması kararı çıktı.

Kararın ertelendiği tarih yaklaşırken tansiyon tekrardan yükselme noktasına geldi.

Taraflar arasında gerçekleşen görüşmelerden sonuç çıkmadı

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Kosova Başbakanı Albin Kurti, 18 Ağustos'ta Avrupa Birliği öncülüğünde Brüsksel'de bir araya geldi.

Ancak görüşmeler, bir anlaşma sağlanamadan sona erdi. Buna karşılık iki lider, müzakereleri sürdürme sözü verdi.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, görüşmeler sonrasında barış ve istikrarı sağlamak için mücadeleye devam edeceklerinin altını çizdi.

Kosova hükümetinden yapılan yazılı açıklamada ise, fark gözetmeksizin tüm vatandaşların anayasaya uygun bir şekilde barış, güvenlik ve eşitlik içerisinde yaşamalarının önemi vurgulandı.

Kosova Başbakanı Kurti, ağustos ayının ilk haftalarında Rusya'nın Ukrayna işgaliyle bölgedeki mevcut durumun seyrinde de değişiklik gözlemlediklerini, Kosova-Sırbistan arasında yeni bir çatışma riskinin yüksek olduğunu kaydetmişti.

Kurti, ülkenin kuzeyinde yolları kapatan Sırp azınlık gruplarının ise Sırbistan hükümeti ve Rusya tarafından teşkilat haline getirildiğini söylemişti.

Rusya'nın, müttefiki Sırbistan'ı Kosova kuzeyine silahlı müdahaleye teşvik ettiği iddiaları bölgede yayılmıştı. Bu da  Balkanlardaki istikrarın bozulabileceği konusunu gündeme taşıdı.

Kosova kuzeyinde güvenlik tedbirleri artırıldı

Kosova İçişleri Bakanı Xhelal Svecla pazar günü Sırbistan ile kuzey sınırında yerleşik emniyet güçlerini ziyaret ederek 1 Eylül tarihi öncesinde güvenlik önlemlerinin artırılması talimatı verdi.

Kosova da Sırp azınlığa, Kosova kimlik kartı ve plakası zorunluluğunun 1 Eylül'de uygulamaya geçebileceği ihtimalinden dolayı Priştine hükümeti böylesi bir karar aldı.

İçişleri Bakanı Svecla, "Topraklarımızı kimseye vermeyeceğiz." diye konuştu.

NATO istikrarın sağlanamaması durumunda müdahale etmeye hazır

Bölgede gerilimin artmasının ardından Kosova’daki NATO Misyonu KFOR "Kosova'nın kuzeyinde istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahale etmeye hazırız." açıklamasında bulunmuştu.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Belgrad-Priştine müzakereleri sonrasında Kosova Başbakanı Albin Kurti ile yaptığı bir görüşmede, diyaloğun kalıcı barışı sağlamada tek etkili yol' olduğunu ifade etmişti. Stoltenberg, "Bu Kosova'nın Euro-Atlantik camiasında sorumlu bir aktör olduğunu göstermesi için bir fırsat." diye eklemişti.

Genel Sekreter, NATO'nun Kosova'daki barışı koruma misyonuna dair taahhüdünü tekrarlamıştı.

Sırbistan'dan NATO'ya uyarı: Önlem alın

Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, üç gün önce yaptığı açıklamada, NATO'nun Kosova'da ikamet eden Sırp azınlığın güvenliğini sağlaması gerektiğini, örgütün bunu yapmaması halinde Belgrad yönetiminin olaya ilişkin birtakım önlemler alacağını kaydetti.

Kosova hükümetinin Sırp azınlığa, Kosova kimlik kartı ve plakası zorunluluğu getirmesi yönünde adığı kararın Sırpları Kosova'dan sürme amacı taşıdığı değerlendirmesinde bulunan Vucic, böylesi bir gelişmeye geçit vermeyeceklerini açıkladı.

Vucic "Sırp azınlığın mağdur edilmesine müsaade etmeyeceğiz. NATO'nun halkımızı zulümden ve planlı katliamdan korumayı istememesi durumunda biz devreye gireceğiz." demişti.

ABD ve AB yetkilileri yeniden devreye giriyor

1 Eylül tarihi yaklaşmadan önce bölgede sükuneti sağlamak amacıyla ABD ve Avrupa Birliği yetkilileri, bir sonuç çıkmayan görüşmeleri sürdürebilmek için bugünlerde Kosova ve Sırbistan'a ziyaretlerde bulunacak.

Söz konusu ziyaretler diyalogları teşvik etme ve bir anlaşma sağlamayı hedefleyecek.

1 Eylül'e kadar anlaşma sağlanamayan konuların bir çözüme kavuşturulması isteniyor.

Kaynak: Mepa News