İsrail, Sudan ve Umman arasındaki normalleşme çabaları

İsrail, BAE ve Bahreyn arasında yapılan “normalleşme” anlaşmalarının ardından siyasi kaynakların bildirdiğine göre Sudan ve Umman’ın da bir veya iki hafta içinde barış sürecine katılma olasılığı bulunuyor. Konuyla ilgili olarak Şarku’l Avsat’a açıklama yapan ABD Başkanı Danışmanı ve Ortadoğu Elçisi Avi Berkowitz, “bölgedeki kapsamlı barış sürecinde hayallerin ötesine geçen başarılar” konusunda iyimser olduğunu dile getirerek “şaka yapmıyoruz” dedi.

Jerusalem Post gazetesinin düzenlediği konferansta konuşan Berkowitz’e dün Ma'rib gazetesinde yer alan haber hakkındaki görüşü soruldu. Gazete, İsrail, BAE ve Bahreyn arasında imzalanan normalleşme anlaşmasına iki Arap devletinin daha katılacağına işaret ediliyordu. Konuyla ilgili olarak Berkowitz şunları söyledi:

“Birçok Arap ülkesinin İsrail ile barış anlaşmasına varacağını söylediğimizde şaka yapmıyorduk. Biz ciddiyiz. Bunlar hedefleri yüce olan büyük hatta olağanüstü çabalardır.”

Berkowitz, Abu Dabi liderlerine özel selamını ilettiği açıklamasını şöyle sürdürdü:

"BAE'nin cesur adımları olmasaydı buraya varılamazdı"

“BAE lideri inisiyatif aldı ve İsrail ile barışı tesis eden ilk Arap ülkesi olmaya hazır olduklarını söyledi. Cesur adımları olmasaydı buraya varamazdık.”

Berkowitz, Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Kelly Craft'ın hafta sonu Ortadoğu'da bölgesel barış konusuna ilişkin "başka Arap ülkelerinin yakında İsrail ile normalleşme anlaşması imzalayacağı” sözlerini doğrulayarak bu konuda büyük çaba sarf edildiğini belirtti.

Ma'rib gazetesi İsrail ve ABD kaynaklı haberinde diğer Arap devletlerinin de hafta başından itibaren barış anlaşmasını imzalamaları konusunda görüşmelerin başlatılacağını yazmıştı.

Gazete, Sudan ve Umman’ın gelecek hafta barış anlaşmasına varacaklarını açıklayacaklarını, ABD'nin yoğun arabuluculuğu ve desteğiyle İsrail ile gerçekleştirdiği ileri temasların son aşamasında olunduğunu yazdı.

'İsrail ile Umman arasındaki ilişkilerde büyük aşama kaydedildi'

Son yıllarda İsrail’in Umman ile ilişkilerini geliştirdiğine dikkat çeken Ma’rib gazetesi, Umman’ın 2016 yılında İsrail’in eski liderlerinden Şimon Peres’in cenazesine diplomatik temsilci gönderdiği, 2018 yılında da Netanyahu’nun Umman’a gizlice giderek Sultan Kabus bin Said ile görüştüğünü dile getirdi.

Netanyahu’nun Umman’a ziyaretinin basına sızdırılması üzerine bir açıklama yapan İsrail Başbakanı, ülkesinin El-Al Havayolları şirketinin Umman semalarında uçabilmesi için onay aldığını belirtmişti. Yine Umman, normalleşme anlaşmasının ardından yaptığı resmi açıklamada anlaşmayı desteklediklerini ve bu anlaşmanın Filistin ile de yapılmasını umduklarını vurgulamıştı.

İsrail kaynaklarının aktardığı bilgilere göre son günlerde İsrail ile Umman arasındaki ilişkilerde büyük bir aşama kaydedildi. İsrail-Umman anlaşması çok yakında açıklanacak. Bu açıklamanın bu hafta ya da teknik sorunlar olursa en fazla bir hafta sonra gerçekleşmesi bekleniyor.

'Sudan, İsrail ile normalleşmeyi erteledi'

İsrail gazetesine göre İsrail ile ilişkilerinin normalleşmesini önümüzdeki günlerde duyuracak olan ikinci ülke ise Sudan. Ancak Sudanlı yetkililer, İsrail ile normalleşme açıklamasını ancak geçici hükümetin yerine Sudan hükümeti ve parlamentosu geçtikten sonra yapılmasının tercih ettiklerini belirterek tarihi ertelediler.

Diğer yandan gazetenin haberine göre ABD, Hartum yetkililerine anlaşmayı şu an zorlamaları ve kalıcı bir Sudan hükümetinin kurulmasını beklememeleri için baskı yapıyor. Buna göre ABD anlaşma imzalanması halinde Sudan’ın teröre destek veren devletler listesinden çıkarılacağı sözü verdi. 

İsrailli kaynaklara göre Başkan Donald Trump'ın İsrail ile normalleşme anlaşması karşılığında Sudan'a sunduğu bu sözleşme Sudanlılarından olumlu tepki aldı.