Taliban 24 yıl önce bugün Afganistan'ın başkenti Kabil'i ele geçirdi

1994 yılında Afganistan'ın güneyindeki Diyobend medreselerinden doğan Taliban hareketi kısa sürede neredeyse tüm ülkeyi kontrolü altına alacaktı.

Ülkede 10 yıl süren Sovyetler Birliği işgaline karşı savaşan grupların iktidar amacıyla birbirine girmesi, Taliban'ın yayılmasına zemin hazırlayan bir numaralı etkendi.

Devam eden iç savaş nedeniyle ülke halkı için günlük yaşam dahi imkansızlaşmıştı. Ülkeyi içine alan çatışma ortamının en ağır etkilediği yer ise başkent Kabil ve çevresiydi.

Sovyetler Birliği'nin ülkeden çekilmesiyle, mücahit grupların faaliyetleri hız kazanırken, Sovyetler Birliği'nin yıkılması, Afganistan'da da komünist rejimin çökmesiyle sonuçlandı.

Kendi içerisinde parçalanan hükümete karşı ülkenin kuzeyinde Abdurreşid Dostum gibi savaş ağalarıyla ittifak kuran Ahmed Şah Mesud, kısa bir süre içinde başkent Kabil'e girdi.

Komünist rejimin lideri Muhammed Necibullah, Kabil'deki Birleşmiş Milletler misyonuna sığınırken, ülkede yeni bir dönem başlamış oldu.

Kabil'in ele geçirilmesi sonrası ülke yeni bir iç savaşa şahitlik edecekti. Mücahit grupların bir kısmı güç paylaşımı konusunda uzlaşırken, geçiş hükümeti kurulmuş, ancak Hikmetyar'ın güçleri buna karşı çıkmıştı.

Mücahit grupların Kabil'e ilerlemesi iç savaşı başlatan gelişme oldu. Hikmetyar'ın Hizbi İslami'si güneyden, Abdurrasul Seyyaf'ın İttihad-ı İslami'si batıdan, Abdulali Mezari'nin Hizbi Vahdet'i batıdan, Mevlevi Yunus Halis'in Hizbi İslami'si ise doğudan şehre yürüdü. Uzlaşı girişimleri başarısız oldu.

Kabil ve tüm Afganistan bu tarihin ardından derin bir çatışma ortamına büründü. Hikmetyar'ın Kabil'e yönelik roket saldırıları, aynı zamanda İran destekli Hizbi Vahdet ile Suudi Arabistan destekli İttihad-ı İslami arasındaki çatışmalarda Kabil büyük zarar görürken çok sayıda sivil yaşamını yitirdi.

Taliban'ın doğuşu

Kabil merkezli iç savaş, savaşı sona erdirme amaçlı müzakereler sürse de tüm şiddetiyle devam etti.

Bu yıllarda Dostum, Mesud güçlerinin safını terk ederek Hikmetyar safına geçti. Bu tür olaylar çatışmaları daha da şiddetlendirdi.

İç savaş tırmanırken, Afganistan'ın güneyinde Taliban doğdu.

Ülkenin güneyinde otoritesini tesis eden ve kuzeye doğru ilerleyen Taliban, 1996 sonbaharında güneyden Kabil kapılarına dayanmıştı.

Kendi aralarında iç savaşa devam eden gruplar, Taliban karşısında tutunamayarak dağıldı. Bu gruplardan bir kısmı kuzeye çekildi.

26 Eylül günü şehre giren Taliban güçleri, 27 Eylül'de şehri tamamen kontrol altına aldı. Taliban'ın yapacağı ilk hareket, eski Komünist rejimin temsilcisi olan Necibullah'ı idam etmekti.

Kabil'de infaz edilen Muhammed Necibullah ve kardeşi

Yaklaşık 4 yıldır mücahit grupların kontrolü altında BM misyonu binasında yaşayan Necibullah, binadan çıkarılarak kent merkezinde idam edildi. Birbirleriyle savaşan mücahit grupların dağıtılması, Necibullah'ın da idamı Afganistan'da yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyordu.

Kabil'i ele geçiren Taliban kuzey yönlü ilerleyişini sürdürdü. Bu tarihin ardından 2001 yılındaki ABD işgaline kadar ülkeyi Taliban bilfiil yönetecekti.

Kaynak: Mepa News