İsrail'in Gazze'deki savaşına odaklanan medya ışıklarından uzakta, Suriye ve Irak'taki Şii milisler ile bu ülkelerde görev yapan Amerikan askerleri arasında giderek artan çatışmalar yaşandığına dair haberler geliyor. Hatta bölgedeki hastanelerde tedavi gören Amerikalı yaralıların sayısının arttığına dair, hem ABD hem de İran tarafından ısrarla susturulan haberler de var ki bu da durumu daha da tehlikeli ve istenmeyen ani bir tırmanışa açık hale getiriyor.

Son Gazze savaşının başlangıcından bu yana uluslararası toplum, İran destekli Lübnanlı milis gücü Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ın kamuoyu önünde durumu yatıştırmaya çalışması ve İsrail ya da müttefikleriyle doğrudan bir çatışmaya girmek istemediğini açıkça ifade etmesiyle teselli buldu. Ancak bunu bir hafta içinde iki kez yapmak zorunda kalması, bölgede her an kontrolden çıkabilecek bir baskı ortamının oluştuğuna işaret ediyor.

Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en kötü insani felaketlerden birini yaşarken, G7 liderleri "ateşkes" kelimesini telaffuz etmekte bile zorlandılar. 2.3 milyonluk kuşatılmış bir nüfusun toplu olarak cezalandırılmasına ve 5 binden fazlası çocuk olmak üzere 14 binden fazla insanın ölmesine rağmen.

Bunun yerine, ABD ve müttefikleri sadece çok daha sulandırılmış, önemsiz ve kısa ömürlü "insani duraklamalar" çağrısında bulunmak için bir araya geldi. Çarşamba günü, 47 gün süren savaş suçları ve ayrım gözetmeyen şiddetin ardından nihayet dört günlük bir ateşkes kabul edilirken bile ABD ve müttefikleri, İsrail'in Gazze'ye yönelik acımasız ve orantısız saldırılarını bu kısa "duraklamanın" sona ermesinin ardından da sürdürme niyetini desteklediklerini açıklamaktan çekinmediler.

Bu devletler, İsrail'e Gazze'de uluslararası hukuku ya da Filistinlilerin en temel insan haklarını dikkate almaksızın dilediğini yapma konusunda açık çek vererek, "kurallara dayalı dünya düzeninin" koruyucuları olarak kendi inşa ettikleri imajlarını yerle bir ettiler.

Bunu yaptılar çünkü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, (temsil ettikleri halklardan tamamen kopuk görünen) bu liderleri ve elitleri, 7 Ekim'de İsrail'in IŞİD'e benzeyen şeytani bir gücün elinde Holokost'a benzer bir olay yaşadığına dair yanıltıcı anlatıyı benimsemeleri için manipüle etti.

Netanyahu Holokost'u hatırlatarak İsrail'in hukuksuz ve tamamen orantısız tepkisine bir kutsallık atfetmeyi başardı, kendisini ve ülkesini sürekli bir kurban olarak yansıttı ve hem İsrail'de hem de Batı dünyasında anlatısını sorgulamaya ya da eleştirmeye yönelik her türlü girişimi küçümsedi.

Hamas'ı IŞİD'e benzeterek Filistinlileri daha da "insanlıktan çıkardı" ve uluslararası toplumu Hamas'ı yok etmek için Gazze'yi yok etmek gerektiğine ikna etti, tıpkı birkaç yıl önce IŞİD'i yok etmek için Musul'da yapmak "zorunda kaldıkları" gibi.

Elbette bu, IŞİD'in aksine Hamas'ın, dünyanın dört bir yanında kendisine bağlı olmayanları öldürmesini gerektiren kör bir ideoloji tarafından yönlendirilmediği gerçeğini göz ardı ediyor. Netanyahu Hamas'ın bir grup savaşçıdan daha fazlası olduğunu çok iyi biliyor. Hamas'ın ezilen bir halkın direnme ve kendisini ezenlerin zincirlerinden kurtulma arzusuna dayanan bir fikir olduğunu biliyor. İsrail bir şekilde mevcut tüm Hamas savaşçılarını öldürmeye devam etse bile, ki bu bölgede devasa bir insanlık felaketi yaşanmadan düşünülemez, sadece Hamas ya da farklı bir sembol altında birleşmiş yeni bir direniş neslinin tohumlarını ekmiş olacak ve bu da dünyanın bir öncekinin ılımlılığına özlem duymasına neden olacaktır.

Peki, Netanyahu tüm bunları biliyorsa, neden dünyayı Hamas'ın IŞİD ile aynı olduğuna ve ne pahasına olursa olsun tamamen ortadan kaldırılması gerektiğine ikna etmek için bu kadar çok çalışıyor?

Cevap çok basit: Binyamin Netanyahu'nun amacı, Gazze'ye cezasız kalarak saldırmanın ötesinde, ABD'yi kendi adına İran'la savaşmaya ikna etmek ya da manipüle etmektir. Bu, ABD'nin Irak'ta onun isteklerini yerine getirmesinden bu yana İsrail'in deneyimli başbakanının sürekli olarak savunduğu bir şey. Ve başarılı da oluyor: ABD hiçbir zaman İran'la gerçek bir çatışmaya bugünkü kadar yakın olmamıştı.

Öte yandan İran, üst perdeden söylemlerine rağmen, ABD ile doğrudan bir çatışmadan kaçınmaya kararlı. İran, Ocak 2020'de General Kasım Süleymani'nin öldürülmesine büyük bir tepki vermekten kaçınarak ABD ile savaşa girmek istemediğini zaten açıkça ortaya koymuştu. İran'ın gerilimi tırmandırmaktan hoşlanmadığı, 7 Ekim'den önce ABD ve İsrail tarafından Suriye ve Irak'taki İran üslerinin defalarca bombalanmasına verdiği sessiz tepkide de açıkça görülüyordu.

1979'dan bu yana ABD'ye karşı elde ettiği ilk önemli diplomatik başarının (Güney Kore'de tutulan 6 milyar dolarlık İran varlığının serbest bırakılmasının da dahil olduğu) ardından İran, maliyetli bir doğrudan çatışmaya girmek yerine bölgedeki çeşitli vekil silahlı grupları aracılığıyla hareket etmeyi tercih ediyor. Bu gruplar, İran'ın doğrudan bir savaşa zorlanmasını engellerken caydırıcı bir rol oynamaya hazır olduklarını göstermek için 7 Ekim'den bu yana İsrail ve ABD'ye karşı kontrollü bir tırmanış içinde.

İran'ın vekilleri arasında en güçlüsü olan Hizbullah, iç savaşta Suriye halkına karşı Beşar Esed'i desteklemesi nedeniyle artık bir zamanlar sahip olduğu bölgesel itibara sahip değil. Hizbullah ayrıca kırılgan vatanı Lübnan'ı kendisinin olmayan (Hamas'ın İsrail saldırısını Hizbullah'a danışmadan gerçekleştirdiği düşünüldüğünde) ve kaçınılmaz olarak Lübnan'ın tamamen ekonomik çöküşüne yol açacak bir savaşa sürüklemekten çekiniyor.

Dahası, Hizbullah'ın Lübnan'ın Kariş gaz sahası konusunda İsrail ile vardığı anlaşmayı övmesi, Lübnan'daki istikrarsız siyasi ve ekonomik durum ışığında benimsediği pragmatizmi göstermektedir. Hizbullah şimdilik müttefiki Hamas'a yardım etmekle yetiniyor ve İsrail güçlerinin kuzeye yerleşmesini sağlayarak Gazze üzerindeki baskıyı hafifletirken, İsraillileri kuzeyden tahliyeye zorlayarak İsrail'in ekonomik ve sosyal sıkıntılarını artırıyor.

Ancak hem İran'ın hem de Hizbullah'ın ABD ile doğrudan bir çatışmadan kaçınma arzusuna rağmen Netanyahu her ne pahasına olursa olsun siyasi bekasını güvence altına almaya kararlı görünüyor. İsrail tarihinin en büyük istihbarat başarısızlığının kendi gözetiminde gerçekleşmesinin ardından Netanyahu, Filistinlilere karşı dini bir savaş ilan ederek onları "Amalek" halkına benzetti ve böylece soykırımlarını meşrulaştırdı, 1973'ten bu yana ilk kez resmen savaş ilan ederek olağanüstü hal yasalarını yürürlüğe koydu, orduyu ve yedek askerleri çağırdı, böylece tüm İsrail toplumunu kendisiyle ortak olmaya zorladı ve sayısız başarısızlığına karşı her türlü eleştirel sese kapıları kapattı.

Netanyahu'nun tekrarlanan provokasyonları ve özellikle savaşı dini bir savaş olarak sunması, ABD'nin onu dizginleme ve gerilimi düşürme konusundaki isteksizliği ile birleştiğinde, Gazze'deki çatışmanın sonunda çok daha büyük bir bölgesel yangına dönüşmesi ve İran'ın artık bölgedeki kendi vekillerini sakinleştiremeyeceği ciddi bir risk olduğu anlamına geliyor.

Bölge zaten kaynama noktasında. Arap, Müslüman ve daha geniş anlamda Küresel Güney halkları arasında, İsrail'in savaş suçlarına ortak olduğunu düşündükleri ABD'ye karşı giderek artan bir antipati var. Son Arap ayaklanması hafızalarında hala tazeliğini korurken, Arap liderler halklarını sınamamak ve ABD ile aynı safta görünmemek için dikkatli davranacaklardır. Böylesine istikrarsız bir durumda İsrail'in ABD ile İran arasında doğrudan bir çatışmaya yol açacak bir durum yaratması kuvvetle muhtemeldir. ABD'nin bu bölgede Netanyahu ile kan ortağı olup olmayacağına ve Irak ve Afganistan'daki deneyimlerini tekrarlayarak bir 10 yıl daha bu bölgede çıkmaza girip girmeyeceğine karar vermesi gerekiyor.

Al Jazeera'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.