Middle East Eye'ın edindiği bilgilere göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın Salı günü Gazze Şeridi'ni yeniden imar etmek üzere devralma niyetinde olduğunu açıklaması Mısır diplomatik ve istihbarat çevrelerinde şok etkisi yarattı ancak henüz herhangi bir eylem planlanmadı.

Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi hükümeti, İsrail'in Filistinlilerin Mısır'a yerleştirilmesi gerektiği yönündeki açıklamalarını defalarca reddetti. Ayrıca iki devletli çözüme olan desteğini ve İsrail'in Ekim 2023'te Gazze Şeridi'ne saldırmaya başlamasından bu yana Filistinlilerin Gazze'den zorla göç ettirilmesine karşı olduğunu kesin bir dille yineledi.

Trump, 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönüşünden bu yana Mısır ve Ürdün'ün Filistinlilerin kendi topraklarına yerleştirilmesi fikrine açık olduğunu iddia ediyor.

Ancak Mısır ve Ürdün'ün liderleri, dışişleri bakanları ve bazı üst düzey yetkilileri muhalefetlerini dile getirerek bu planı tamamen reddediyor.

Bu açık redde rağmen Trump geçen hafta Mısır Cumhurbaşkanı ile bir telefon görüşmesi yaptığını ve bu görüşme sırasında doğrudan kendi yer değiştirme planının uygulanmasını talep ettiğini iddia etti. Ancak Kahire ya da Washington tarafından Sisi'nin yanıtına ilişkin herhangi bir ayrıntı verilmedi.

Geçtiğimiz iki hafta boyunca Kahire, Trump'ın Filistinlilerin Mısır'a yerleştirilmesi önerisini reddettiğini göstermek için büyük ölçüde sembolik birkaç adım attı.

Sıkı askeri ve güvenlik kontrolleri altında tutulan Gazze'ye açılan Refah sınır kapısında Sisi yanlısı küçük protestolar düzenledi. Katılımcılar Sisi'yi destekleyen ve Trump'ın daha önce Gazze'yi "temizlemeyi" ve sakinlerini yeniden inşa için komşu ülkelere göndermeyi planladığı yönündeki önerisine karşı çıkan pankartlar taşıdı.

Yerel aşiretlerin üyeleri MEE'ye gösterilerin Mısır güvenlik birimleri ve hükümet yanlısı politikacılar tarafından düzenlendiğini söyledi.

Ayrıca, Mısır-İsrail barış anlaşması uyarınca askeri kısıtlamalara tabi olan Kuzey Sina'daki Refah kentinde yüzlerce Mısır tankı görüldü.

Mısırlı bir istihbarat kaynağı "Trump'ın talebi Mısır rejimini her düzeyde alarma geçirdi" dedi.

İsminin açıklanmaması kaydıyla MEE'ye konuşan kaynak, "Başlangıçta ABD'nin talebi, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün 1982'deki İsrail işgalinin ardından Lübnan'dan Tunus'a gitmeye zorlanmasına benzer şekilde, Mısır'ın son 15 aylık savaşa katılan silahlı gruplara ev sahipliği yapmasıyla sınırlıydı" dedi.

Kaynak, "Mısır istihbaratı bunu büyük bir ulusal güvenlik tehdidi olarak gördü ve bu grupların yeni üslerini İsrail'e karşı askeri operasyonlar için bir fırlatma rampası olarak kullanabileceklerinden ve bunun da İsrail'in Mısır'a karşı misillemesine neden olabileceğinden korktu" diye ekledi.

Ancak Trump'ın iki milyon Gazze sakininin tamamının yerlerinden edilmesini önermesiyle durum daha da gerginleşti.

Mısır'ın eski BM Büyükelçisi Mutaz Ahmedeyn, Trump'ın sözlerinin "çok ciddiye alınması gerektiğini" söyledi. Ahmedeyn MEE'ye verdiği demeçte, "Kahire, Trump'ı rahatsız edebilecek basit ama güçlü bir cümleyle yanıt vermeli. 'Hayır, bu mümkün değil' demeli." şeklinde konuştu.

Ahmedeyn ayrıca Mısır'ın Trump'ın tartışmalı politikalarından etkilenen Kanada, Panama, Grönland (Danimarka), Kolombiya, Brezilya, Meksika ve Avrupa Birliği gibi diğer ülkelerle koordinasyon içinde olmasını ve Trump'a karşı destek aramasını önerdi.

"Konu, ABD'nin anlaşmazlığın bir tarafı olarak veto yetkisini kullanmasını engelleyecek olan Bölüm 6 kapsamında BM Güvenlik Konseyi'nde gündeme getirilmelidir" dedi.

Perşembe günü İsrail Savunma Bakanı Israel Katz orduya Filistinlilerin Gazze'den "gönüllü olarak ayrılması" için bir plan hazırlama talimatı vermişti.

Katz X'te "Başkan Trump'ın cesur planını memnuniyetle karşılıyorum, Gazze sakinlerine dünyanın her yerinde olduğu gibi ayrılma ve göç etme özgürlüğü tanınmalıdır" diye yazdı.

Ancak siyasi yelpazenin farklı kesimlerinden Filistinliler bu planı reddetti.

Zor seçimler

Biri Mısırlı diğeri Arap iki diplomatik kaynak, Mısır'ın başını çektiği Arap ülkelerinin Trump'ın yerinden etme planına alternatifler sunmaya çalıştığını açıkladı.

Tartışılan öneriler arasında ABD şirketlerinin Suriye, Lübnan, Irak, Libya, Sudan ve Gazze'de, bölge sakinlerini yerlerinden etmeden, büyük bir yeniden inşa girişimi yer alıyor. Bu plan, Trump'ı ikna etmek ve dikkatini zorunlu yer değiştirmeden başka yöne çekmek için kârlı Arap sözleşmeleriyle finanse edilecek.

Ancak Mısırlı diplomatik kaynak, Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın alternatifler sunmanın Mısır'ı zayıf bir konuma düşüreceği ve krizin çözümünden sorumlu görünmesine neden olacağı endişesiyle bu tür müzakerelere girilmemesini tavsiye ettiğini söyledi.

Önerilen bir diğer alternatif ise Gazze'nin aşamalı olarak yeniden inşası ve farklı bölgeler yeniden inşa edilirken bölge sakinlerinin dönüşümlü olarak geçici olarak yer değiştirmesi. Süreci denetlemek üzere Arap güçleri görevlendirilebilir.

Konuyla ilgili bilgi sahibi Mısırlı bir siyasi kaynak Cumhurbaşkanı Sisi'nin iki arada bir derede kaldığını öne sürdü.

MEE'ye konuşan kaynak, "Sisi Trump'ın talebini tamamen reddedemeyebilir, ancak kabul etmesi rejimi için felaket olabilir" dedi.

Kaynak, "Bazı yetkililer Mısır siyasi çevrelerinde 'rejimin meşruiyetinin sonu' gibi daha önce duyulmamış ifadeler kullanmaya başladı ve planın kabul edilmesi halinde olası bir darbeden endişe ediyor" diye ekledi.

Kaynak, savaşın ilk aşamalarına benzer bir senaryo öngördü: Mısır ordusunu kışkırtmadan Washington'u yatıştırmak için kısmi, ilan edilmemiş bir yer değiştirme. "Bu, on binlerce hatta yüz binlerce Filistinlinin geri dönmeden Refah'tan geçmesine izin verilmesini içerebilir" dedi.

Sisi, İsrail'in askeri harekatının başlamasından kısa bir süre sonra "milyonlarca Mısırlının" Filistinlilerin Gazze'den kitlesel olarak göç ettirilmesini protesto etmek için sokaklara dökülmeye hazır olduğunu söylemişti.

Ancak Sisi geçtiğimiz 15 ay boyunca Filistin yanlısı eylemleri bastırdı ve en az 250 futbol taraftarı, öğrenci ve kadın hakları aktivistini gözaltına aldı.

Sisi ayrıca son çatışma sırasında İsrail'in Gazze'yi kuşatmasına olanak sağladığı ve devlete bağlı şirketlerin Refah sınır kapısı üzerinden insan ve yardım geçişinden kar etmesine izin verdiği için de eleştiriliyor.

Mısır 1979 yılında İsrail ile ilişkilerini normalleştiren ilk Arap devletiydi.

Middle East Eye'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.