Geçtiğimiz Ekim ayının son günlerinde Washington Post yazarı tarafından ortaya atılan iddia, ABD’nin Afganistan’da Taliban’a hava desteği sağladığı iddiasını bölgeyle ilgilenenlerin gündemine soktu.

ABD’nin Taliban’a hava desteği sağladığı yönünde Washington Post tarafından ortaya atılan bu iddianın, isimsiz kaynaklara dayandırılmasıyla birlikte, ilk kez gündeme gelen bir konu olmadığını eklemek gerekli.

Bu son iddia ile ilgili olarak Afgan Eye tarafından haberleştirilen bu röportajı okumanızı tavsiye ederim.

Geçtiğimiz Mart ayında da aynı konu gündeme gelmiş, Taliban’ın o dönemdeki Siyasi Ofis Sözcüsü Suheyl Şahin, konuya dair yaptığı açıklamada, “5 yıldır DAEŞ’e karşı savaşıyoruz. Her saldırımızda mevzilerimiz DAEŞ lehine bombalandı. Kimsenin meşru mücadelemizi lekelemesine izin vermeyiz.” ifadelerini kullanmıştı.

Suheyl Şahin’in açıklaması

Aşağıda, ABD’nin Taliban’a dolaylı olarak hava desteği sağladığı yönündeki iddiaları maddeler halinde ele alıp değerlendirmeye çalışacağım.

– ABD’nin Taliban’a hava desteği sağladığı yönündeki iddialarda önce, Taliban’ın 2017 yılında bölgedeki DAEŞ yapılanmasına karşı devam eden operasyonları esnasında ortaya attığı iddiaya değinmek gerekiyor. Taliban tarafından o dönemde gündeme getirilen haberde, Nangarhar vilayetinde DAEŞ’e yönelik gerçekleştirilen saldırılar esnasında ABD’ye ait savaş uçaklarının Taliban mevzilerini hedef aldığı ifade edilmişti. Aynı dönemlerde Taliban tarafından IŞİD mevzilerine gerçekleştirilen saldırılarda Kabil hükümetine bağlı güçlerin Taliban’a ait mevzileri top atışlarıyla hedef aldığı yönündeki iddialar da ortaya atışmıştı.

– Yine ‘Taliban’a sağlanan ABD hava desteği’ iddiasını daha iyi anlayabilmek için, 2018 yılında ABD destekli Kabil hükümetine bağlı hava kuvvetlerinin Taliban ile çatışan DAEŞ’lileri helikopterlerle bölgeden tahliye ettiği görüntüleri hatırlamak gerekiyor. Cevzcan iline bağlı Derzab ilçesinde Taliban’ın bölgedeki DAEŞ yapılanmasına yönelik başlattığı operasyon esnasında kuşatmaya alınan DAEŞ’liler, ABD destekli hükümet güçlerince bölgeden tahliye edilmiş ve Taliban’ın elinden kurtarılmışlardı.

Bu haberlerin hiçbiri o dönem uluslararası kaynaklarca bugünkü gibi gündem edilmedi.

– Ancak bugüne gelindiğinde ABD’ye Afganistan’dan çekilmeyi kabul ettiren ve son dönemde Afganistan’daki saldırılarını ciddi oranda artıran bir Taliban söz konusu. Dolayısıyla haber akışları da ABD’nin çıkar elde edeceği şekilde değişmek zorunda. Nitekim konu dikkatle incelendiğinde, Afganistan’daki DAEŞ yapılanmasının ilk olarak ortaya çıktığı 2014-2015 döneminde, Nangarhar ve çevresinde birçok bölgeyi ele kontrol altına almasına karşın ABD tarafından hedef alınmadığı, aksine daha da palazlanabilmesi için ön açıldığı açık bir şekilde görülecektir.

Yine 2017 yılında Taliban’ın Nangarhar’daki DAEŞ yapılanmasına yönelik operasyonlarını devam ettirdiği esnada ABD, aynı vilayette DAEŞ’e yönelik hava saldırıları gerçekleştir, ancak bu sadırılar o dönem “ABD Taliban’a DAEŞ karşısında hava desteği veriyor” başlıklarıyla bugünkü büyüsüyle servis edilmemiştir.

– 2019 yılına gelindiğinde ise Taliban, DAEŞ’in Afganistan’daki merkezi konumundaki Nangarhar vilayetinde düzenlediği operasyonlarda son aşamaya gelindiğini açıklayıp, bölgeyi DAEŞ’ten tamamen temizlediklerini, birçok DAEŞ’linin Kabil yönetimine bağlı güçlere sığındığını ifade etmişti. Nitekim bu tarihten sonra bölgedeki DAEŞ yapılanmasının elinde kontrol ettiği bir alan kalmamış, örgüt daha çok kent merkezlerinde saldırılar gerçekleştirmeye başlamıştı.

– ABD’nin Taliban’a hava desteği sağladığı iddialarıyla ilgili olarak kısa bir süre önce konuşan ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı Orgeneral Kenneth F. McKenzie konuyla ilgili olarak şu ifadeleri kullanıyor:

“Bunu Taliban ile koordinasyon içerisinde yapmadık. Taliban ile bu konuda iş birliği yaptığımızı söylemek çok büyük bir ifade olur. Ancak bu ortak bir düşmandı. ABD’nin amansız düşmanı olan birilerini vurma fırsatı bulunuyordu. Biz de bunu yaptık. Bu muhtemelen Taliban’a yardımcı oldu, durumu tanımlayacağım ifadeler bunlardır.”

“Taliban bunu El Kaide ile birlikte yapmış olsun yahut olmasın, gerçek anlamda IŞİD üzerinde baskı yaptılar. Ve biz gelişen bu durumun kanıtlarını gördük.”

McKenzie’nin ifadelerinden, bunun Taliban’a sağlanan bir hava desteğinden daha çok DAEŞ’e yönelik bir hava saldırısı olduğu askeri bir bakış açısıyla rahat bir şekilde anlaşılıyor. Ayrıca McKenzie verdiği bu mülakatta herhangi bir tarih ve lokasyon belirtmiyor.

– ABD’nin Taliban ile bir anlaşma imzalayıp, Afganistan’ı terk etme kararı sonrasında bu tür haberlerin ortaya çıkmasının oldukça manidar olduğunu eklemek gerekli. Taliban kaynakları kendilerine yöneltilen, “ABD hava desteği” iddialarını tümüyle reddederken, CENTCOM Komutanı McKenzie’nin konuya dair kullandığı ifadeler, eklediğim notlar da bence konunun açıklığa kavuşması için oldukça yeterli.

– Diğer yandan Afganistan’da ABD’nin kısa bir süre önce Taliban’a yönelik hava saldırıları gerçekleştirdiğini de eklemek, konuları birbirinden bağımsızmış gibi okumamak gerekiyor.

– Savaş sahalarında tarafların askeri hamlelerin bağlamları birbirinde kopuk bir şekilde değerlendirildiğinde veya kasıtlı bir şekilde böyle değerlendirilmesi yönünde algı masaya konulduğunda, Afganistan’da ABD, DAEŞ’e yönelik saldırılarıyla Taliban’a destek veriyor demekle, Türkiye Suriye’de YPG’ye karşı düzenlediği saldırılarla DAEŞ’e destek veriyor demenin pek bir farkı olmadığı görülür. Nitekim son olarak Türkiye’nin 2019 yılında gerçekleştirdiği Barış Pınarı Harekatı’nda bu açık bir şekilde görüldü.

Türkiye’nin PKK’nın Suriye yapılanması olan YPG’ye yönelik askeri operasyonlarının Suriye’de kümelenmiş DAEŞ ve El Kaide gibi guruplara destek mahiyetinde olduğu, özellikle Batı kaynaklı birçok medya kurumu tarafından Türkiye’nin aleyhine olacak şekilde yüksek tonla servis edilmiş, bununla ilgili olarak birçok haber ve analiz dolaşıma sokulmuştu.

– Sonuç olarak anlatmaya çalıştığım konu, çatışma bölgelerinde bağlamında koparılmış askeri hamlelerin taraflarca, geniş kitlelere ulaşım imkanı olan yüksek sesli medya organları kullanılarak, istenilen algının oluşturulmasına hizmet edecek şekilde servis edilmeye müsait olduğudur.

https://halidabdurrahman.com/2020/12/15/abd-talibana-hava-destegi-sagladi-mi/